se

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
Podobna pisownia Podobna pisownia: -se.seSESeSeeseesẻsẽ

se (język polski)[edytuj]

wymowa:
IPA[sɛ], AS[se]
?/i
znaczenia:

zaimek zwrotny

(1.1) pot.[1][2] sobie (nieakcentowane)
odmiana:
(1.1) nieodm.
przykłady:
(1.1) Daj se z tym spokój.
(1.1) Te opolskie dziołchy, wielkie paradnice // kazały se poszyć czerwone spódnice.[3]
(1.1) Spojrzeli se w oczy.
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
zob. sobie
etymologia:
uwagi:
używanie tej formy zaimka często uchodzi za błąd[4], normatywiści dopuszczają jednak se na poziomie normy potocznej[4][5]; forma jest też uważana za cechę gwarową[6][7][8]
tłumaczenia:
zobacz listę tłumaczeń w haśle: sobie
źródła:
  1. Maciej Czeszewski, Słownik polszczyzny potocznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, ISBN 83-01-14631-1, ISBN 978-83-01-14631-3, s. 275.
  2. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Porada „zaimki akcentowane i nieakcentowane” w: Poradnia językowa PWN.
  3. Ludowa piosenka śląska
  4. 4,0 4,1 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Poradnia językowa UJ.
  5. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Porada „Chcemë le so zażëc!” w: Poradnia językowa PWN.
  6. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „se” w: Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. VI: S-Ś, Warszawa 1900–1927, s. 54.
  7. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Porada „bynajmniej – przynajmniej” w: Poradnia językowa PWN.
  8. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Porada „se” w: Poradnia językowa PWN.

se (język chorwacki)[edytuj]

zapisy w ortografiach alternatywnych:
wymowa:
IPA/se/
znaczenia:

zaimek zwrotny

(1.1) się
odmiana:
(1.1) nieodm.
przykłady:
(1.1) Moj se pas zove Reks.Mój pies wabi się Reks.
(1.1) Vidiš, Boaz, s čijim si se poslenicima našla, naš je rođak.[1]Widzisz, Booz, którego dziewczęta napotkałaś (dosł. z którego dziewczętami się spotkałaś), jest naszym krewnym.
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1) sebe[2]
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
prasł. *
uwagi:
źródła:

se (język czeski)[edytuj]

wymowa:
?/i ?/i ?/i
znaczenia:

zaimek zwrotny

(1.1) się
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
od prasł. *
zob. się
uwagi:
źródła:

se (język dolnołużycki)[edytuj]

wymowa:
znaczenia:

zaimek zwrotny

(1.1) się (tworzenie strony zwrotnej czasownika)
(1.2) się (forma bezosobowa) / tworzenie strony biernej
odmiana:
przykłady:
(1.1) Wón jo se angažěrował w opoziciji pśeśiwo komunistiskemu kněžarstwoju w PólskejAngażował się w opozycję przeciwko komunistycznemu rządowi w Polsce. (Wikipedia)
(1.2) Bridge se grajo styrjoch.W brydża gra się we czterech.
(1.2) Pla werba «pytaś» se rekcija njepódajo.Obok czasownika «pytaś» nie jest podana rekcja. [1]
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
od prasł. *
zob. się
uwagi:
źródła:

se (język duński)[edytuj]

wymowa:
Dania: ['seˀ], ['sɑ̊ˀ], ['seˀt]
znaczenia:

czasownik

(1.1) widzieć
(1.2) patrzeć
(1.3) spotkać lub odwiedzić kogoś
(1.4) woleć
(1.5) rozumieć
odmiana:
(1.1) at se, ser, så, set
przykłady:
(1.1) Jeg dig i går i byen.Widziałem cię wczoraj w mieście.
(1.2) Se mig!Spójrz na mnie!
(1.4) Jeg ser gerne, at du rejser.Wolałabym, żebyś wyjechał.
(1.5) Nu kan du forhåbentligt se, hvorfor jeg gjorde det.Mam nadzieję, że teraz rozumiesz, dlaczego to zrobiłem.
składnia:
(1.2) se
kolokacje:
(1.1) se tv
synonimy:
antonimy:
(1.1) høre
(1.2) lytte
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. seer
związki frazeologiczne:
se adse anse bort frase efterse frem tilse ned påse udse ud tilvi ses
etymologia:
st.nord. sjá
uwagi:
źródła:

se (esperanto)[edytuj]

morfologia:
se
wymowa:
?/i ?/i ?/i ?/i
znaczenia:

spójnik

(1.1) jeżeli, jeśli, gdyby
odmiana:
przykłady:
(1.1) Se li jam venis, petu lin al mi.[1]Jeżeli on już przybył, poproś go do mnie.
(1.1) Se la lernanto scius bone sian lecionon, la instruanto lin ne punus.[2]Jeśli uczeń znałby swoją lekcję, nauczyciel by go nie ukarał.
(1.1) Se mi estus sana, mi estus feliĉa.[2]Gdybym był zdrowy, byłbym szczęśliwy.
(1.1) Mi ne farus la eraron, se li antaŭe dirus al mi la veron.[3]Nie zrobiłbym błędu, gdyby on wcześniej powiedział mi prawdę.
składnia:
kolokacje:
(1.1) nur sese kaj nur se
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
  1. Ekzercaro § 26 w: L. Zamenhof, Fundamento de Esperanto, 1905.
  2. 2,0 2,1 Ekzercaro § 20 w: L. Zamenhof, Fundamento de Esperanto, 1905.
  3. Ekzercaro § 24 w: L. Zamenhof, Fundamento de Esperanto, 1905.

se (esperanto (morfem))[edytuj]

wymowa:
?/i ?/i ?/i ?/i
znaczenia:

morfem

(1.1) jeżeli, jeśli
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pochodne:
sp. se
związki frazeologiczne:
etymologia:
wł. se
uwagi:
Morfem oficjalnie zatwierdzony w roku 1905 (Fundamento de Esperanto). Baza Radikaro Oficiala: grupa 1.
źródła:

se (ewe)[edytuj]

wymowa:
znaczenia:

rzeczownik

(1.1) prawo
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
Hasło zaimportowane automatycznie – nie zostało zweryfikowane w wiarygodnych słownikach. Jeśli znasz ewe, kliknij na Edytuj, dokonaj ewentualnych korekt i usuń niniejszy komunikat. Dziękujemy! Listę innych niesprawdzonych haseł w tym języku można znaleźć pod tym linkiem.

se (język fiński)[edytuj]

wymowa:
?/i ?/i
znaczenia:

zaimek

(1.1) ono, to
odmiana:
(1.1)
przykłady:
(1.1) Se on hyvä.To jest dobre.
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:

se (język francuski)[edytuj]

wymowa:
IPA[sə] ?/i
?/i ?/i
znaczenia:

zaimek zwrotny 3. os. lp i lm oraz bezokolicznika

(1.1) się (w czasownikach zwrotnych)[1]
(1.2) sobie (w czasownikach zwrotnych)
(1.3) w niektórych czasownikach francuskich zaimek ten nie tłumaczy się na polski
odmiana:
(1) skraca się do s' przed wyrazami zaczynającymi się samogłoską lub h niemym, np. s'amuser, s'habiller
(1) je - metu - teil/elle/ils/elles - senous - nousvous - vous
przykłady:
(1.1) Je trouve scandaleuse la manière dont elle s'habille.Uważam za skandaliczny sposób, w jaki ona się ubiera.
(1.2) Il s'aide des pieds et des mains pour grimper.[2] → (On) pomaga sobie stopami i rękami, aby się wspiąć.
(1.3) Elle s'en allait de sa chambre quand le gendarme est venu. → (Ona) wyszła ze swojego pokoju, gdy przyszedł żandarm.
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
łac. se[2]
uwagi:
zobacz też: metenousvous
źródła:
  1. Maria Szypowska, Język francuski dla początkujących, Warszawa, Wiedza Powszechna, 1996, s. XXXIII, ISBN 83-214-0283-6.
  2. 2,0 2,1 Le Grand Robert de la langue française (on-line).

se (język haitański)[edytuj]

wymowa:
znaczenia:

czasownik

(1.1) być
odmiana:
przykłady:
(1.1) Bilgari se yon peyi ki sitye nan Ewòp.Bułgaria jest państwem w Europie.
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:

se (język hiszpański)[edytuj]

wymowa:
IPA[se]
homofon: (forma fleksyjna, zob. saber, ser)
?/i
znaczenia:

zaimek, forma fleksyjna

(1.1) forma słaba zaimka osobowego 3. os. lp i lm (él, ella, ello, ellos/as lub grzecz. usted, ustedes) w funkcji dopełnienia dalszegojemu, mu, jej, im, państwu
(1.2) forma słaba zaimka osobowego 3. os. lp i lm (él, ella, ello, ellos/as lub grzecz. usted, ustedes) w postaci zaimka zwrotnegosię
(1.3) w zdaniach bezosobowych, zależnie od znaczenia czasownika, może odpowiadać formom bezosobowym czasownika
odmiana:
(1.1-2)
przykłady:
(1.1) ¿Has enviado el paquete a tu tío? — , se lo he enviado.Wysłałeś/aś paczkę swemu wujowi? — Tak, wysłałem/am mu .
(1.2) Mi hermana se baña tres veces al día: eso ya es una exageración.Moja siostra kąpie się trzy razy dziennie: to już jest przesada.
(1.3) No se sabe cómo ha ocurrido el accidente.Nie wiadomo, jak się zdarzył ten wypadek.
(1.3) Se dice que su padre los abandonó cuando eran muy pequeños.Mówią/powiadają (ludzie), że ich ojciec porzucił ich, gdy byli bardzo małymi dziećmi.
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
(1.2) łac. se
uwagi:
źródła:

se (język istrorumuński)[edytuj]

wymowa:
znaczenia:

spójnik

(1.1) jeśli, jeżeli
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:

se (język kaszubski)[edytuj]

wymowa:
znaczenia:

przyimek

(1.1) ze
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:

se (język łaciński)[edytuj]

wymowa:
?/i
znaczenia:

zaimek zwrotny

(1.1) się
odmiana:
(1.1) zobacz odmianę w aneksie
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
per se
etymologia:
uwagi:
źródła:

se (język malajski)[edytuj]

wymowa:
znaczenia:

liczebnik główny

(1.1) jeden
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
Hasło zaimportowane automatycznie – nie zostało zweryfikowane w wiarygodnych słownikach. Jeśli znasz malajski, kliknij na Edytuj, dokonaj ewentualnych korekt i usuń niniejszy komunikat. Dziękujemy! Listę innych niesprawdzonych haseł w tym języku można znaleźć pod tym linkiem.

se (język norweski (bokmål))[edytuj]

wymowa:
?/i ?/i
znaczenia:

czasownik

(1.1) widzieć, zobaczyć
(1.2) patrzeć
(1.3) oglądać
odmiana:
(1) å se, ser, så, sett
przykłady:
(1.1) Kan du se det røde huset der borte? Det er der jeg bor .Widzisz tamten czerwony dom? Tam właśnie teraz mieszkam.
(1.1) Da jeg henne for første gang, tenkte jeg at hun var en skuespiller.Kiedy po raz pierwszy zobaczyłem, pomyślałem, że jest jakąś aktorką.
(1.1) Har du noen gang sett en slik hund?Widziałeś kiedyś takiego psa?
(1.1) Som du ser, er jeg allerede gammel.Jak widzisz, jestem już stary.
(1.2) Hvorfor ser du meg den måten?.Dlaczego tak na mnie patrzysz?
(1.3) Hvor ofte ser dere TV?Jak często oglądacie telewizję?
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
se ut
etymologia:
uwagi:
źródła:

se (język portugalski)[edytuj]

wymowa:
IPA[sə]
?/i ?/i ?/i ?/i ?/i
znaczenia:

zaimek

(1.1) się, siebie

spójnik

(2.1) jeśli, czy, o ile
odmiana:
przykłady:
(1.1) A criança lava-se sozinha.Dziecko myje się samo.
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:

se (sranan tongo)[edytuj]

wymowa:
znaczenia:

rzeczownik

(1.1) morze
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
Hasło zaimportowane automatycznie – nie zostało zweryfikowane w wiarygodnych słownikach. Jeśli znasz sranan tongo, kliknij na Edytuj, dokonaj ewentualnych korekt i usuń niniejszy komunikat. Dziękujemy! Listę innych niesprawdzonych haseł w tym języku można znaleźć pod tym linkiem.

se (język sycylijski)[edytuj]

wymowa:
IPA['se]
znaczenia:

partykuła

(1.1) tak
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1) , sini
antonimy:
(1.1) noni, no
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:

se (język szwedzki)[edytuj]

wymowa:
?/i
znaczenia:

czasownik przechodni

(1.1) widzieć, dostrzegać, zobaczyć[1]
(1.2) patrzeć (np. na zegarek), spoglądać, przyglądać się, przypatrywać się[1]
(1.3) oglądać (np. film), obserwować, przyglądać się[1]
(1.4) zauważać (np. bezsens czegoś), pojmować, uzmysławiać sobie, uprzytamniać sobie[1]
(1.5) uważać (np. za swój obowiązek), mieć przeświadczenie, mieć przekonanie[1]

czasownik zwrotny se sig

(2.1) przeglądać się (np. w lustrze), przypatrywać się sobie[2]
(2.2) uważać się za coś, czuć się jakimś[3]

czasownik czynno-bierny (deponens) ses

(3.1) zobaczyć się, spotkać się[4]
odmiana:
(1) att se, ser, såg, sett, se!, pres. part. seende, perf. part. sedd
przykłady:
(1.1) Jag har sett henne två gånger i livet.Widziałem dwa razy w życiu.
(1.1) Jag ser mannen du talade om.Widzę mężczyznę, o którym mówiłaś.
(1.3) Vi var i teatern och såg en vacker pjäs.Byliśmy w teatrze i obejrzeliśmy piękną sztukę.
(2.1) Hon kammade sitt hår och såg sig i spegeln.Czesała włosy i przeglądała się w lustrze.
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1) förnimma, skönja
(1.2) titta, blicka, skåda, åskåda
(1.3) beskåda, åskåda, betrakta, se på
(1.4) märka, inse, begripa, fatta, uppfatta
(1.5) anse, bedöma, betrakta
(3.1) träffas
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. seende
związki frazeologiczne:
złożenie czasownikowe anse, avse, bese, bortse, frånse, förutse, inse, tillse, utse, åse, överse
czasownik frazowy se anse bakåtse bortse efterse framse sig förse inse mistese nerse omse sig omse sig omkringse påse tillse uppse utse över
fraza czasownikowa inte se längre än näsan räckerinte se röken av någotinte se skogen för bara tränse allt i svartse i korsse mellan fingrarnase någon över axelnse röttse snett på någotse tiden anse vart vinden blåser
fraza przysłówkowa i stort settrelativt sett
fraza wykrzyknikowa där ser du! • se där! • se så! • ser du! • ser man på! • vi ses!
fraza zdaniowa den som lever får sehar du sett på fan
etymologia:
uwagi:
źródła:
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „se” w: Svensk ordbok (SO), Svenska Akademien.
  2. Hasło „se sig” w: Svenskt språkbruk. Ordbok över konstruktioner och fraser, Svenska språknämnden, Norstedts Akademiska Förlag, 2011, ISBN 978-91-1-304356-2.
  3. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „se sig” w: Svensk ordbok (SO), Svenska Akademien.
  4. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „ses” w: Svensk ordbok (SO), Svenska Akademien.

se (język węgierski)[edytuj]

wymowa:
?/i
znaczenia:

spójnik

(1.1) ani
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1) sem
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:

se (język włoski)[edytuj]

wymowa:
IPA['se]
?/i ?/i
znaczenia:

spójnik

(1.1) jeśli
(1.2) gdyby
odmiana:
nieodm.
przykłady:
(1.1) Se vuoi, possiamo andare al cinema.Jeśli chcesz, możemy iść do kina.
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła: