dać
Wygląd
dać (język polski)
[edytuj]- znaczenia:
czasownik przechodni dokonany (ndk. dawać)
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. dawać)
czasownik zwrotny dokonany dać się (ndk. dawać się)
- odmiana:
- (1.1-2) koniugacja I
forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik dać czas przyszły prosty dam dasz da damy dacie dadzą czas przeszły m dałem dałeś dał daliśmy daliście dali ż dałam dałaś dała dałyśmy dałyście dały n dałom dałoś dało tryb rozkazujący niech dam daj niech da dajmy dajcie niech dadzą pozostałe formy czas zaprzeszły m dałem był dałeś był dał był daliśmy byli daliście byli dali byli ż dałam była dałaś była dała była dałyśmy były dałyście były dały były n dałom było dałoś było dało było forma bezosobowa czasu przeszłego dano tryb przypuszczający m dałbym,
byłbym dałdałbyś,
byłbyś dałdałby,
byłby dałdalibyśmy,
bylibyśmy dalidalibyście,
bylibyście dalidaliby,
byliby daliż dałabym,
byłabym daładałabyś,
byłabyś daładałaby,
byłaby daładałybyśmy,
byłybyśmy dałydałybyście,
byłybyście dałydałyby,
byłyby dałyn dałobym,
byłobym dałodałobyś,
byłobyś dałodałoby,
byłoby dałoimiesłów przymiotnikowy przeszły m dany, niedany dani, niedani ż dana, niedana dane, niedane n dane, niedane imiesłów przysłówkowy uprzedni dawszy rzeczownik odczasownikowy danie, niedanie - (2.1) koniugacja I
forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik dać czas przyszły prosty dam dasz da damy dacie dadzą czas przeszły m dałem dałeś dał daliśmy daliście dali ż dałam dałaś dała dałyśmy dałyście dały n dałom dałoś dało tryb rozkazujący niech dam daj niech da dajmy dajcie niech dadzą pozostałe formy czas zaprzeszły m dałem był dałeś był dał był daliśmy byli daliście byli dali byli ż dałam była dałaś była dała była dałyśmy były dałyście były dały były n dałom było dałoś było dało było forma bezosobowa czasu przeszłego dano tryb przypuszczający m dałbym,
byłbym dałdałbyś,
byłbyś dałdałby,
byłby dałdalibyśmy,
bylibyśmy dalidalibyście,
bylibyście dalidaliby,
byliby daliż dałabym,
byłabym daładałabyś,
byłabyś daładałaby,
byłaby daładałybyśmy,
byłybyśmy dałydałybyście,
byłybyście dałydałyby,
byłyby dałyn dałobym,
byłobym dałodałobyś,
byłobyś dałodałoby,
byłoby dałoimiesłów przysłówkowy uprzedni dawszy rzeczownik odczasownikowy danie, niedanie - (3.1-2) koniugacja I
forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik dać się czas przyszły prosty dam się dasz się da się damy się dacie się dadzą się czas przeszły m dałem się dałeś się dał się daliśmy się daliście się dali się ż dałam się dałaś się dała się dałyśmy się dałyście się dały się n dałom się dałoś się dało się tryb rozkazujący niech się dam daj się niech się da dajmy się dajcie się niech się dadzą pozostałe formy czas zaprzeszły m dałem się był dałeś się był dał się był daliśmy się byli daliście się byli dali się byli ż dałam się była dałaś się była dała się była dałyśmy się były dałyście się były dały się były n dałom się było dałoś się było dało się było forma bezosobowa czasu przeszłego dano się tryb przypuszczający m dałbym się,
byłbym się dałdałbyś się,
byłbyś się dałdałby się,
byłby się dałdalibyśmy się,
bylibyśmy się dalidalibyście się,
bylibyście się dalidaliby się,
byliby się daliż dałabym się,
byłabym się daładałabyś się,
byłabyś się daładałaby się,
byłaby się daładałybyśmy się,
byłybyśmy się dałydałybyście się,
byłybyście się dałydałyby się,
byłyby się dałyn dałobym się,
byłobym się dałodałobyś się,
byłobyś się dałodałoby się,
byłoby się dałoimiesłów przymiotnikowy przeszły m dany, niedany dani, niedani ż dana, niedana dane, niedane n dane, niedane imiesłów przysłówkowy uprzedni dawszy się rzeczownik odczasownikowy danie się, niedanie się
- przykłady:
- (1.1) Tata dał mi na urodziny kolejkę elektryczną.
- (1.2) Poszedłem do urzędu, ale nie dali mi nic powiedzieć, tylko od razu wysłali do innego biura.
- (2.1) Wszyscy we wsi wiedzą, że Czesia chętnie da każdemu.
- (3.1) Było ciężko, ale nie daliśmy się.
- (3.2) Zobaczę, co się da z tym zrobić.
- kolokacje:
- (1.1) dać prezent / radę / kwiaty / długopis / samochód / posadę komuś • dać córkę za żonę komuś
- (1.2) dać komuś coś zrobić
- synonimy:
- (1.1) wręczyć, darować, użyczyć, przekazać, obdarować
- (1.2) pozwolić, zezwolić, umożliwić
- (2.1) puścić się
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. podanie n, danie n, dawanie n, dawca m, dawczyni ż, wydawka ż, podawanie n, rozdanie n
- czas. dawać, zdawać, dodać dk., dodawać ndk., oddać dk., oddawać ndk., podać dk., podawać ndk.
- przym. podawczy
- związki frazeologiczne:
- ciemno, choć w pysk daj • dać arbuza • dać ciała • dać dyla • wulg. dać dupy • dać drapaka • dać szkołę • dać kosza / dać czarną polewkę • dać plamę • dać po garach • dać po hamulcach • dać spokój / dać sobie spokój • dać sobie siana / dać se siana • dać w łapę • dać w palnik • dać wolną rękę • dać wyraz • dać znać • dać radę • osiołkowi w żłoby dano • pies nie weźmie, jak suka nie da
- etymologia:
- prasł. *dàti < prabałtosł. *doʔ- < praindoeur. *deh₃-[1]
- uwagi:
- tłumaczenia:
- albański: (1.1) jap
- amharski: (1.1) መስጠት
- angielski: (1.1) give; (1.2) allow, let; (3.1) give in, give up, surrender; (3.2) can
- arabski: (1.1) أعطى
- asamski: (1.1) দিয়া
- baskijski: (1.1) eman
- bhodźpuri: (1.1) देना
- białoruski: (1.1) даць
- bułgarski: (1.1) дам; (1.2) дам, позволя, разреша, оставя; (2.1) пусна; (3.1) дам се, откажа се; (3.2) може
- chiński standardowy: (1.1) 给 (gěi), 送 (sòng); (1.2) 放 (fàng), 交给 (jiāogěi)
- chorwacki: (1.1) dati
- czeski: (1.1) dát; (1.2) dovolit, umožnit; (2.1) dát; (3.2) dát se
- dolnołużycki: (1.1) daś
- duński: (1.1) give; (1.2) tillade, lade
- elfdalski: (1.1) djävå
- esperanto: (1.1) doni; (1.2) permesi, ebligi, lasi; (3.2) ebli, esti eble
- estoński: (1.1) andma
- fiński: (1.1) antaa; (1.2) antaa
- francuski: (1.1) donner, offrir; (1.2) laisser; (3.1) renoncer
- friulski: (1.1) dâ; (1.2) dâ
- gudźarati: (1.1) આપવું (āpavuṁ)
- hiszpański: (1.1) dar; (1.2) dejar
- ido: (1.1) donar
- islandzki: (1.1) gefa
- japoński: (1.1) 上げる, やる
- jidysz: (1.1) געבן (gebn); (1.2) לאָזן (lozn); (3.2) לאָזן זיך (lozn zich)
- kaszubski: (1.1) dac
- ladino: (1.1) דאר
- łaciński: (1.1) do
- macedoński: (1.1) даде; (1.2) даде, дозволи, допушти; (3.1) се даде
- manx: (1.1) cur, coyrt
- niderlandzki: (1.1) geven
- niemiecki: (1.1) geben; (3.1) sich unterkriegen lassen; (3.2) sich lassen
- norweski (bokmål): gi
- nowogrecki: (1.1) δίνω; (1.2) αφήνω
- portugalski: (1.1) dar, oferecer; (1.2) permitir, deixar
- rosyjski: (1.1) дать; (1.2) дать; (2.1) дать; (3.1) удаться; (3.2) удаться, получиться
- serbski: (1.1) дати (dati)
- slovio: (1.1) dat (дат)
- słowacki: (1.1) dať; (1.2) dať, dovoliť, pripustiť, umožniť, nechať; (3.1) dať sa, podvoliť sa, poddať sa; (3.2) dať sa
- słoweński: (1.1) dati
- starofryzyjski: (1.1) ieva
- staroirlandzki: (1.1) do·beir
- staropruski: (1.1) dāt
- szwedzki: (1.1) ge, skänka; (1.2) tillåta
- tetum: (1.1) fó
- turecki: (1.1) vermek
- ukraiński: (1.1) дати
- wilamowski: (1.1) gaan, gān, gaon
- włoski: (1.1) dare; (1.2) lasciare, permettere; (3.1) rinunciare
- źródła:
- ↑ Hasło „dàti” w: Rick Derksen, Etymological dictionary of the Slavic inherited lexicon, Brill, Leiden 2008, ISBN 978-90-04-15504-6, s. 96.