język

Podobna pisownia: jeżyk • jězyk

język (język polski)[edytuj]

wymowa:: ^?/i, IPA: [ˈjɛ̃w̃zɨk], AS: [i ̯ẽũ̯zyk], zjawiska fonetyczne: nazal.• asynch. ę; podział przy przenoszeniu wyrazu: ję•zyk^[1]; ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) anat. mięsień znajdujący się w jamie ustnej lub gębowej, pełniący funkcję narządu smaku, ułatwiający jedzenie, a u ludzi także mówienie; zob. też język w Wikipedii

(1.2) jęz. zbiór słów, reguł gramatycznych, zasad wymowy, idiomów, umożliwiający porozumiewanie się osób znających ten zbiór; zob. też język (mowa) w Wikipedii

(1.3) inform. zbiór rozkazów i reguł ich łączenia sterujących pracą komputera; zob. też język programowania w Wikipedii

(1.4) część języka (1.2), obejmująca tylko terminy z jednej dziedziny wiedzy; t. konkretny wariant danego języka (1.2), wydzielony geograficznie, środowiskowo lub stylistycznie

(1.5) obuw. część buta osłaniająca stopę pod sznurówką

(1.6) mat. log. zbiór symboli, przy użyciu których można tworzyć wyrażenia matematyczne (np. wzory, formuły logiczne) ściśle określonych reguł składniowych; zob. też język (logika) w Wikipedii

(1.7) kult. dowolny system umownych symboli służących do komunikacji (pojęcie znacznie szersze niż (1.2))^[2]

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(2.1) środ. wojsk. jeniec złapany dla uzyskania informacji o wrogu

odmiana:

(1.1-6)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	język	języki
dopełniacz	języka	języków
celownik	językowi	językom
biernik	język	języki
narzędnik	językiem	językami
miejscownik	języku	językach
wołacz	języku	języki

(2.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	język	języki
dopełniacz	języka	języków
celownik	językowi	językom
biernik	języka	języków
narzędnik	językiem	językami
miejscownik	języku	językach
wołacz	języku	języki

przykłady:: (1.1) Krowy mają długie języki.; (1.2) Warto znać języki obce.; (1.3) Asembler to rodzaj języka komputerowego.; (1.4) Ten wasz techniczny język jest zupełnie niezrozumiały!; (1.5) Urwał mi się język u buta.; (1.6) Wyrażenia języka L to termy oraz formuły tego języka.; (2.1) Do zachodu słońca pracował szczerze, wysyłał podjazdy, ekspediował listy, sam objeżdżał straże, sam przesłuchiwał schwytanych języków (…)^[3]; (2.1) Przyprowadzono także języka, który został złapany podczas nocnej bitwy^[4].

składnia:

kolokacje:: (1.1) amputacja języka • gimnastyka języka • pokazać komuś język • sprawdzać coś językiem; (1.2) badacz języka • badanie języka • funkcja języka • gramatyka języka • historia języka • język dyplomatyczny • język migowy • język naturalny • język obcy • język ojczysty • język polski / angielski / francuski / niemiecki / rosyjski itd. • język potoczny • język sztuczny • język urzędowy • językoznawstwo • kultura języka • nauka o języku • rodzina języków • mówić / posługiwać się / władać językiem • rozmawiać w jakimś języku • teoria języka • używać jakiegoś języka • wiedza o języku; (1.4) język książkowy • język literacki • wulgarny / wyszukany język • język standardowy • język ogólny • język wernakularny • język naukowy • język prawniczy • język środowiskowy • język gwarowy; (1.7) język ciała / gestów • język filmu • język mediów • język sztuki • język teatru • język zwierząt

synonimy:: (1.1) ozór, jęzor; (1.2) pot. mowa, gadka; gw. (Górny Śląsk) godka; (1.3) kod, język programowania; (1.4) lekt, odmiana językowa, gwara, język specjalistyczny, terminologia, żargon; (1.7) parajęzyk^[5]

antonimy:

hiperonimy:: (1.1) mięsień; (1.2) system

hiponimy:: (1.2) dialekt, idiolekt, metajęzyk, profesjolekt, slang, socjolekt, język tubylczy

holonimy:

meronimy:: (1.2) gramatyka, frazeologia, idiom, leksyka, słownictwo, wyraz

wyrazy pokrewne:

rzecz. językowiec m, języcznik m, języczka ż, języczkowate n

zdrobn. języczek m

zgrub. jęzor m

przym. językowy, języczkowaty, języczny

tem. słow. -języczny

związki frazeologiczne:: biec z wywieszonym językiem • być na językach / wziąć na języki • ciągnąć za język • cięty język • gadać, co ślina na język przyniesie / mówić, co ślina na język przyniesie / pleść, co ślina na język przyniesie • język kołkiem staje • koniec języka za przewodnika • łamać sobie język • mieć na końcu języka • mieć długi język / mieć za długi język • mieć niewyparzony język • strzępić sobie język • trzymać język za zębami • ugryźć się w język • zapomnieć języka w gębie • zasięgnąć języka • znaleźć wspólny język • przysłowia Boga na języku, a diabła ma w sercu • kto językiem miele, ten głupi jak cielę

etymologia:: (1.1-2) wyraz ogólnosłowiański, por. pol. język, czes. jazyk, słc. jazyk, głuż. jazyk, dłuż. jězyk, ros. язык, ukr. язик, białor. язык, bułg. език, serb. језик, chorw. jezik, mac. јазик, słń. jezik. Wszystkie te formy pochodzą z prasłowiańskiego *językъ, co z wcześniejszej formy ęzy z jotacją oraz sufiksem -kъ.; (1.2-6) od (1.1); (2.1) od (1.1)

uwagi:: (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Części ciała

tłumaczenia:

abazyński: (1.1) бзы; (1.2) бызшва
abchaski: (1.1) абз (ābz); (1.2) бызшәа
adygejski: (1.2) бзэ
afrykanerski: (1.1) tong; (1.2) taal
ajnoski: (1.1) チャルㇺペ (carumpe), パルㇺペ (parumpe); (1.2) イタㇰ (itak)
albański: (1.1) gjuhë ż; (1.2) gjuhë ż
ama: (1.1) isauno
amharski: (1.1) ልሳን (ləsan); (1.2) ልሳን (ləsan), ቋንቋ (ḳʷanḳʷa)
angielski: (1.1) tongue; (1.2) language; (1.3) language, programming language; (1.4) language; (1.5) tongue
arabski: (1.1) لسان m/ż (lisān); (1.2) لغة ż (luġa); (1.3) لغة ż (luġa)
aramejski: (1.1) hebrajski לשנא / syryjski ܠܫܢܐ m (lišānā’); (1.2) ܠܫܢܐ
arczyński: (1.1) мац (mac)
ariński: (1.1) áĺap / elep
arumuński: (1.1) limbã ż
asamski: (1.1) জিভা (zibha)
asturyjski: (1.1) llingua ż
awarski: (1.1) мацӀ (mac̣); (1.2) мацӀ (mac̣); (1.5) мацӀ (mac̣)
azerski: (1.1) dil; (1.2) dil
balijski: (1.2) basa
baskijski: (1.1) mihi, mingain; (1.2) hizkuntza
baszkirski: (1.1) тел (tel)
beludżi: (1.1) زبان (zaban), زوان (zawán)
bemba: (1.1) ululimi
bengalski: (1.1) জিহ্বা (jihba), জিভ (jibh), জিব (jib)
białoruski: (1.1) язык m; (1.2) мова ż
birmański: (1.1) လျှာ (hlya)
bretoński: (1.1) teod m
bułgarski: (1.1) език m (ezik); (1.2) език m (ezik); (1.3) език m (ezik); (1.4) език m (ezik)
buriacki: (1.1) хэлэн (xelen)
cebuano: (1.1) dila
cerkiewnosłowiański: (1.1) ѧзыкъ m, ꙗзыкъ m; (1.2) ѧзыкъ m, ꙗзыкъ m
chavacano: (1.2) lenggwa
chiński standardowy: (1.1) 舌头 (shétou), 舌 (shé); (1.2) 话 (huà); (1.4) 话 (huà); (1.7) 话 (huà)
chorwacki: (1.1) jezik m; (1.2) jezik m; (1.3) jezik m; (1.4) jezik m; (1.5) jezik m
czamikuro: (1.1) menu
czeczeński: (1.1) мотт (mott)
czeski: (1.1) jazyk m; (1.2) jazyk m
cziczewa: (1.1) lilime
dolnołużycki: (1.1) jězyk m; (1.2) rěc ż
duński: (1.1) tunge w; (1.2) sprog n; (1.3) sprog n; (1.4) sprog n
esperanto: (1.1) lango; (1.2) lingvo; (1.3) lingvo; (1.4) lingvo; (1.5) lango
estoński: (1.2) keel
fenicki: (1.1) 𐤋𐤔𐤍
fiński: (1.1) kieli; (1.2) kieli; (1.3) kieli
francuski: (1.1) langue ż; (1.2) langue ż
fryzyjski: (1.1) taal w
górnołużycki: (1.1) jazyk m; (1.2) rěč ż
grenlandzki: (1.1) oqaq; (1.2) oqaatsit
gruziński: (1.1) ენა (ena); (1.2) ენა (ena); (1.3) ენა (ena)
gudźarati: (1.1) જીભ ż (jībha); (1.2) ભાષા ż (bhāṣā)
hawajski: (1.1) alelo; (1.2) ʻōlelo
hebrajski: (1.1) לשון ż (laszon); (1.2) לשון ż (laszon), שפה ż (safa)
hidżazyjski: (1.1) لسان m (lisān)
hindi: जीभ ż
hiszpański: (1.1) lengua ż; (1.2) lengua ż, idioma m, habla ż; (1.3) lenguaje m; (1.4) lenguaje m, jerga ż; (1.5) lengua ż, lengüeta ż
ido: (1.2) linguo
islandzki: (1.1) tunga ż; (1.2) mál n, tungumál n
jaćwieski: (1.2) wałda
japoński: (1.1) 舌 (した, shita); (1.2) 言語 (げんご, gengo), 言葉 (ことば, kotoba), głównie jako przyrostek: 語 (ご, go); (1.4) 用語 (ようご, yōgo)
jawajski: (1.2) basa
jidysz: (1.1) צונג ż (cung); (1.2) לשון n (loszn), שפּראַך ż (szprach); (1.4) לשון n (loszn), שפּראַך ż (szprach)
kantoński: (1.1) 舌頭 (sit6 tau4, sit3 tau4), 舌 (sit6, sit3), 脷 (lei6)
karaimski: (1.1) тиль; (1.2) тиль
kaszubski: (1.1) jãzëk m; (1.2) jãzëk m
kataloński: (1.1) llengua ż; (1.2) llengua ż, idioma m, llenguatge m
kirgiski: (1.2) тил
koreański: (1.2) 말씀 (malssŭm), 언어 (ŏnŏ), 어 (ŏ)
kornijski: (1.2) yeth ż
litewski: (1.1) liežuvis m; (1.2) kalba ż
liwski: (1.2) kēļ
luksemburski: (1.1) Zong ż
łaciński: (1.1) lingua ż; (1.2) lingua ż; (1.4) lingua ż
łatgalski: (1.1) mēle; (1.2) volūda
łotewski: (1.1) mēle ż; (1.2) valoda ż
macedoński: (1.1) јазик
malediwski: (1.2) ބަސް
maltański: (1.2) lingwa ż
marszalski: (1.1) lo-; (1.2) kajin
minnan: (1.1) trad. 舌頭 / uproszcz. 舌头 (chi̍h-thâu), 舌 (chi̍h)
nahuatl klasyczny: (1.1) nenepilli
nauruański: (1.2) edorer
niderlandzki: (1.1) tong; (1.2) taal
niemiecki: (1.1) Zunge ż; (1.2) Sprache ż; (1.3) Sprache ż; (1.4) Sprache ż; (1.5) Zunge ż
norweski (nynorsk): (1.2) språk n; (1.3) språk n; (1.4) språk n
nowogrecki: (1.1) γλώσσα ż; (1.2) γλώσσα ż; (1.3) γλώσσα ż; (1.4) γλώσσα ż; (1.5) γλώσσα ż
nuxalk: (1.1) tixca
ormiański: (1.1) լեզու (lezu); (1.2) լեզու (lezu)
oromo: (1.1) arraba; (1.2) afaan
osetyjski: (1.1) ӕвзаг; (1.2) ӕвзаг; (1.3) ӕвзаг
papiamento: (1.2) lenga
polski język migowy:
(w zapisie SignWriting)
(1.1-2) ,
połabski: (1.2) rec ż
portugalski: (1.1) língua ż; (1.2) língua ż; (1.3) linguagem ż
romansz: (1.1) lieunga ż, surmiran glianga ż, puter laungia ż, vallader lengua ż, leua ż
rosyjski: (1.1) язык m; (1.2) язык m
rumuński: (1.1) limba ż; (1.2) limba ż; (1.3) limba ż; (1.4) limba ż
sanskryt: (1.1) जिह्वा; (1.2) भाषा
serbski: (1.1) језик m
slovio: (1.1) jazik (йазик); (1.2) jazika (йазика)
słowacki: (1.1) jazyk m
staroruski: (1.1) ꙗзꙑкъ m; (1.2) ꙗзꙑкъ m; (2.1) ꙗзꙑкъ m
szwedzki: (1.1) tunga w; (1.2) språk n, mål n; (1.3) språk n
tahitański: (1.2) reo
tajski: (1.2) ภาษา
tamazight: (1.1) ⵉⵍⵙ (ils)
tamilski: (1.1) நா, நாக்கு; (1.2) மொழி
turecki: (1.1) dil; (1.2) dil
tuvalu: (1.2) ˈgana, ngangana
tybetański: (1.2) སྐད
udmurcki: (1.1) кыл; (1.2) кыл
ukraiński: (1.1) язик m; (1.2) мова ż
wenecki: (1.2) łéngua ż
węgierski: (1.1) nyelv; (1.2) nyelv; (1.5) cipőnyelv
wilamowski: (1.1) cunn ż, cung ż; (1.2) śpröch ż; (1.3) śpröch ż; (1.4) śpröch ż
włoski: (1.2) lingua ż
wolof: (1.1) lammiñ; (1.2) làkk
zazaki: (1.1) zıwan; (1.2) zıwan
zelandzki: (1.2) tael
żargon czinucki: (1.1) lalang

źródła:

↑ Hasło „język” w: Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny, red. Jerzy Podracki, Horyzont, Warszawa 2001, ISBN 83-7311-161-1, s. 405.
↑ Jean Aitchison, Ssak, który mówi. Wstęp do psycholingwistyki, tłum. Maria Czarnecka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1991, s. 38, 62.
↑ Henryk Sienkiewicz, Potop.
↑ Cezary Harasimowicz, Victoria.
↑ František Čermák, Jazyk a jazykověda, Karolinum, Praga 2007, s. 14.

[1] Hasło „język” w: Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny, red. Jerzy Podracki, Horyzont, Warszawa 2001, ISBN 83-7311-161-1, s. 405.

[2] Jean Aitchison, Ssak, który mówi. Wstęp do psycholingwistyki, tłum. Maria Czarnecka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1991, s. 38, 62.

[3] Henryk Sienkiewicz, Potop.

[4] Cezary Harasimowicz, Victoria.

[5] František Čermák, Jazyk a jazykověda, Karolinum, Praga 2007, s. 14.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]