praca

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
Podobna pisownia Podobna pisownia: Pracapraçapráca

praca (język polski)[edytuj]

praca (1.1)
wymowa:
?/i, IPA[ˈpraʦ̑a], AS[praca]
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) wykonywanie jakiejś czynności, służącej uzyskaniu dóbr; zob. też praca (działalność człowieka) w Wikipedii
(1.2) miejsce pracy (1.1); funkcja pełniona w takim miejscu
(1.3) artykuł, tekst lub dzieło plastyczne
(1.4) fiz. energia potrzebna do przesunięcia ciała o danych parametrach z jednego punktu pola do drugiego; zob. też praca (fizyka) w Wikipedii
(1.5) funkcjonowanie czegoś
odmiana:
(1.1-5)
przykłady:
(1.1) Niektórzy uważają, że praca rolnika wcale nie jest ciężka.
(1.2) Dziś znowu spóźnił się pan do pracy.
(1.2) Wszedłem do pracy o 8:51, tak wynika z czytnika kart.
(1.3) Na wystawie pokazano prace znanego fotografa.
(1.4) Praca potrzebna na przesunięcie tego ładunku w polu elektrycznym wynosi 10 dżuli.
(1.5) Praca silnika jest bez zarzutu.
składnia:
kolokacje:
(1.1) praca zarobkowa / fizyczna / umysłowa / najemna / … • praca rolnika / górnika / nauczyciela / zakładu / fabryki / … • (ustalać) czas / godziny pracy • praca na dwie / trzy zmiany • praca nad sobą / uczniem / … = praca, mająca na celu poprawę swoich / ucznia / … warunków fizycznych lub umysłowychzakład pracy • człowiek (ludzie) pracy
(1.2) iść / przyjść / jechać / dojechać / dojeżdżać do (z) pracy • być w pracy • wyjść / wyskoczyć z pracy
(1.3) praca klasowa / pisemna / domowa / źródłowaoceniać czyjąś pracę • praca magisterska / praca źródłowa
(1.4) praca wykonana nad ładunkiem / masą / … • praca mechaniczna / elektryczna / …
(1.5) praca silnika / samochodu / serca / …
(1.5) praca bez obciążenia / prądnicowa / silnikowa / …
synonimy:
(1.1) robota, zajęcie, aktywność, czynność
(1.3) dzieło
antonimy:
(1.1) lenistwo, leniuchowanie, bezczynność, nieaktywność
(1.5) działanie, funkcja, czynność
hiperonimy:
hiponimy:
(1.3) utwór, monografia, wypracowanie, rozprawa, projekt
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. pracowitość ż, pracownik m, pracowniczka ż, pracownica ż, pracuś m, pracownia ż, pracowanie n, wypracowanie n, pracobiorca m, opracowanie n, przepracowanie n, spracowany m
czas. pracować ndk., wypracować dk., zapracować dk., odpracować dk., przepracować dk., przepracowywać dk., napracować się dk., opracowywać ndk., rozpracowywać ndk., rozpracować dk.
przym. pracowity, wypracowany, odpracowany, pracowniczy, zapracowany, niedopracowany, przepracowany
przysł. pracowicie
ims. spracowany
związki frazeologiczne:
bez pracy nie ma kołaczybenedyktyńska pracamrówcza pracasyzyfowa pracapraca pozłacapraca największe bogactwopraca wzbogacapraca sama sobie płacikażda praca ma zapłatękrzywa praca nie popłacapraca doskonali cnotęcudza praca nie wzbogacajaka praca, taka płacapraca lat skracapraca ustawiczna wszystko przemożepraca wszystkiego dokazać możepraca wszystkiego dopniepraca wszystko zwyciężapraca tuczy, bieda uczyżadna praca nie hańbipraca nikogo nie krzywdzipraca i statek dają dostatekoszczędnością i pracą ludzie się bogacąhultajska praca wniwecz się obracapraca dobrowolna większą ma wartość, jak przymuszonapraca odkładana niewiele wartaoszczędnością i pracą ludy się bogacąz rankiem praca, w wieczór płacapraca każda ma zapłatę; rozkosz sromotę, utratępraca z ochotą przerabia słomę w złotomiła praca, lubo trudna, póki nie daremnapraca, gniew, picie najzdrowsze w miarękomu praca kłopotem, oj! oj! będzie wołał potemim większa jest praca, tym są milsze znojepowinna być temu płaca, za którą podjęta pracagdzie się z chęcią zejdzie praca, tam się hojnie trud opłacachleb pracą nabyty, bywa smaczny i sytygdzie praca, pilność na straży, tam się bieda wejść nie ważynie miła jest taka praca, za którą nie bywa płacapraca od ubóstwa strzeże: kto nie sieje, nic nie zbierzeŚwięto Pracyżyć z pracy własnych rąkpraca u podstaw
etymologia:
zapożyczenie ze st.czes. prácě[1][2][3], z prasł. *porťa; oczekiwana forma pol. *proca zachowana w st.pol. czas. procować[2]; zapożyczenie mogło być celowe, by odróżnić te słowo od procabroń miotająca
por. dłuż. proca, głuż. próca, czes. práce, słc. práca
źródłosłów dla rus. праца > białor. пра́ца, ukr. пра́ця; ros. пра́ца
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. Hasło „praca” w: Izabela Malmor, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Szkolne PWN ParkEdukacja, Warszawa-Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2, s. 336.
  2. 2,0 2,1 Hasło „praca” w: Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1, s. 478.
  3. Witold Mańczak, W sprawie etymologii pracy i procy. „Język Polski”, Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, 2013, s. 118-119.