dobry

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
Podobna pisownia Podobna pisownia: dobrý

dobry (język polski)[edytuj]

wymowa:
?/i, IPA[ˈdɔbrɨ], AS[dobry]
znaczenia:

przymiotnik

(1.1) miły, uczynny, usłużny, szlachetny
(1.2) odpowiedni, pasujący do czegoś
(1.3) pomyślny, udany
(1.4) smaczny
(1.5) grzeczny
(1.6) świetny, znakomity w swojej dziedzinie
(1.7) ciekawy, interesujący, wysokiej jakości
(1.8) o nastroju wesoły, radosny
(1.9) o zdrowiu, zmysłach zdrowy; szczególnie wyostrzony
(1.10) korzystny

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(2.1) urz. eduk. nazwa oceny szkolnej 4

wykrzyknik

(3.1) pot. dzień dobry
odmiana:
(1.1-10)
(2.1)
przykłady:
(1.1) Jest pan dla mnie bardzo dobry.
(1.2) Ta śrubka jest dobra.
(1.3) Mam nadzieję, że miał pan dobrą podróż?
(1.3) Gdy bezrobocie jest niskie, to sytuacja gospodarcza kraju jest dobra.
(1.4) Najbardziej lubię kapustę. Jest bardzo dobra.
(1.5) Byłeś wczoraj bardzo dobry, a dzisiaj strasznie rozrabiasz!
(1.6) Pan Kowalski jest dobrym kierowcą.
(1.7) właśnie leci dobry film w telewizji.
(1.8) Mam dziś dobry humor.
(1.9) Janek ma najlepszy słuch w całej klasie.
(2.1) Pana syn ostatnio dostał z plastyki dwa dobre i jeden niedostateczny.
składnia:
kolokacje:
(1.1) dobry człowiek / pies / uczynek / opinia
synonimy:
(1.3) udany, pomyślny, przyjemny, wygodny
(1.4) smaczny
(1.5) grzeczny, posłuszny
(1.6) świetny
(1.10) korzystny
(2.1) czwórka, czwóra
antonimy:
(1.1) niedobry, zły
(1.2) niedobry, zły, nieodpowiedni
(1.3) niedobry, zły, nieprzyjemny
(1.4) niedobry, niesmaczny
(1.5) niedobry, niegrzeczny, nieposłuszny
(1.6) niedobry, kiepski, zły
(1.7) niedobry, kiepski, zły
(1.8) niedobry, kiepski, zły
(1.9) niedobry, kiepski, zły
(1.10) niedobry, kiepski, zły
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. dobro n, dobroć ż, dobrota ż, dobra nmos, przedobrzenie n, przedobrzanie n
czas. przedobrzać ndk., przedobrzyć dk.
przym. dobrotliwy
przysł. dobrze
wykrz. dobra, dobrze
związki frazeologiczne:
bez dobrej woli jako mięso bez chleba, a jaja bez solibrać za dobrą monetę / przyjmować za dobrą monetębyć na dobrej drodzechcenie pożytku nie przyniesie, ale dobre czynieniechoć chłop jak żaba, lepszy niźli babaco czerwone, to piękne, a co słodkie, to dobre[1]coś uczynił dobrego, nie żałuj nigdy tegodawać dobry przykładdobra Agnieszka – kto z nią nie mieszkadobra gospodyni – dom wesołym czynidobra gospodyni ma i w komorze, i w skrzynidobra psu i mucha kiedy głodnydobra rada – nie zawadadobra żona – mężowi koronadobre dziatki to jakby kwiatki: zdobią ojce swe i matkidobre dziatki to skarb matkidobre przy lepszym taniejedobra i bułka przy chlebiedobre wychowanie – wrócić rano na śniadaniedobrego człowiek nie wytrzyma, a złe musi[2]dobrego i karczma nie zepsuje, a złego i kościół nie naprawidobrego syna nigdy Bóg nie zapominadobrego więzienie nie zepsuje – złego Kościół nie naprawidobremu wszędzie dobrze, a złemu to i w piekle nie dogodzi[3] dobry adwokat, zły sąsiaddobry chleb i z ości, jak się kto przepościdobry początek to połowa robotydobry rozum po szkodzie, lepszy przed szkodądobry wieczórdobry zwyczaj – nie pożyczaj, jak oddaje, jeszcze łajedobry zwyczaj – nie pożyczaj, jeszcze lepszy – nie oddawajdobry żart tynfa wartdobrymi chęciami piekło jest wybrukowanedobrze się tam dzieje, gdzie dwóch orze, trzeci siejedzień dobrydzień świętego Alojzego przyczynia wina dobregogdy kwiecień chmurny, a maj z wiatrami – dobry rok przed namigdy na św. Barbarę mróz, sanie na górę włóż, a szykuj dobry wózgdy w styczniu pszczoła z ula wylatuje, rzadko dobry rok zwiastujegrzmot w kwietniu dobra nowina, już szron roślin nie pościnajak spadać – to z dobrego koniakiedy w św. Barbarę mróz, to szukaj chłopie dobry wózkiedy w św. Barbarę mróz, to szykuj chłopie dobry wózkto pierwszy ten lepszykto przy dobrym stoi. złego się nie boikto zakosztuje dobrego, nie patrzy na biedniejszegokto złym pobłaża, ten dobrych obrażalepsza Agata niźli jej tatalepsza byle jaka prawda, niż dobre kłamstwolepsze jest wrogiem dobregolepszy chleb z solą z dobrą wolą, niż marcepan z niewoląmaj z grzmotami – rok dobry przed namimiesiąc styczeń, czas do życzeń: a więc życzym pomyślności, Boga, chleba, dobrych gościna dobrena dobre i na złena frasunek dobry truneknajlepsza zasada – patrz w karty sąsiadanajlepsze mienie – czyste sumienienie ma tego złego, co by na dobre nie wyszłonikt nie jest dobrym sędzią w swojej własnej sprawieogień i woda, dobrzy słudzy, lecz źli gospodarzerobić dobrą minę do złej grystare psisko dobre, jak leży pod płotemstare to są dobre: fortepian i skrzypcetrzej najlepsi lekarze: dr Spokój, dr Dieta i dr Humorubogiemu łacniej być dobrymw dobrej wierzewszystko dobre, co się dobrze kończywszystko, co dobre, szybko się kończyz braku laku dobry kitzły ojciec rzadko ma dobrego syna
etymologia:
prasł. *dobrъ (dokładny odpowiednik łac. faberrzemieślnik), być może z praindoeur. *dʰabʰ-ro-sdobrany, odpowiedni, stosowny, od pierwiastka praindoeur. *dʰabʰ-dopasowywać[4]
uwagi:
(2.1) zobacz też: celującybardzo dobrydobrydostatecznydopuszczającyniedostateczny
tłumaczenia:
źródła:
  1. Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 2/1951, s. 13.
  2. Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 4/1951, s. 6.
  3. Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 4/1951, s. 1.
  4. Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1.

dobry (język dolnołużycki)[edytuj]

wymowa:
znaczenia:

przymiotnik

(1.1) dobry
odmiana:
(1.1) st. wyższy lěpšy; st. najwyższy nejlěpšy
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
(1.1) zły
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
przysł. derje
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:

dobry (język górnołużycki)[edytuj]

wymowa:
znaczenia:

przymiotnik

(1.1) dobry
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
Hasło zaimportowane automatycznie – nie zostało zweryfikowane w wiarygodnych słownikach. Jeśli znasz górnołużycki, kliknij na Edytuj, dokonaj ewentualnych korekt i usuń niniejszy komunikat. Dziękujemy! Listę innych niesprawdzonych haseł w tym języku można znaleźć pod tym linkiem.