człowiek

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

człowiek (język polski)[edytuj]

człowiek (1.1-2) z psem
wymowa:
?/i, IPA[ˈʧ̑wɔvʲjɛk], AS[ču̯ovʹi ̯ek], zjawiska fonetyczne: zmięk.i → j 
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(1.1) antrop. Homo sapiens Linnaeus[1], istota o najwyższym stopniu świadomości zamieszkująca Ziemię; zob. też człowiek w Wikipedii
(1.2) ktoś, jakaś osoba
(1.3) pracownik, podwładny, członek
odmiana:
(1.1-3)
przykłady:
(1.1) W niczym więc człowiek nie przewyższa zwierząt, bo wszystko jest marnością[2].
(1.2) Ten człowiek ucieka! Łapcie tego człowieka!
(1.3) Major cieszył się szacunkiem wśród swoich ludzi.
składnia:
kolokacje:
(1.1) bezbarwny człowiek
synonimy:
(1.2) osoba, persona; przen. śmiertelnik, śmiertelny; pot. gość; przest. lub żart. człek, człeczyna
(1.3) pracownik, robotnik, podwładny, swój
antonimy:
(1.1) przedmiot, rzecz, wytwór
(1.3) obcy
hiperonimy:
(1.1) istota
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. człek mos, człowieczeństwo n, człowieczość ż, uczłowieczenie n, ludzkość ż, uczłowieczanie n, uczłowieczenie n, odczłowieczanie n, odczłowieczenie n
zdrobn. człowieczek mos
zgrub. człowieczysko n, człeczyna mos
czas. uczłowieczać ndk., uczłowieczyć dk., odczłowieczać ndk., odczłowieczyć dk.
przym. człowieczy, uczłowieczony, człowiekowaty, odczłowieczony, ludzki
przysł. człowieczo, po ludzku
związki frazeologiczne:
biały człowiekczłowiek czynuczłowiek interesuczłowiek rozumnyczłowiek pekińskiswój człowiekszary człowiekszukam człowiekawielki człowiekprzysłowia: bogatego i na szubienicy diabli nie wezmą, a biednemu człowiekowi lada sznurek robi amen[3]człowiek człowiekowi wilkiemdobrego człowiek nie wytrzyma, a złe musi[3]ludzi moc, a o człowieka bieda[4]kiedy bieda w dom zawita, o człowieka nikt nie pytanie szata zdobi człowieka, lecz człowiek szatęod złego człowieka odrzynaj połę a uciekaj[5]styczeń, styczeń wszystko studzi – ziemię, bydło, ludzi
etymologia:
(1.1) ogsłow., z prasł. *čelověkъ → człowiek; słowo występujące tylko w językach słowiańskich[6]
(1.1) por. ros. человек, czes. člověk itd.
uwagi:
zob. też człowiek w Wikicytatach
tłumaczenia:
źródła:
  1. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „Homo sapiens” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
  2. Księga Koheleta 3,19, Biblia Tysiąclecia Online, Poznań 2003 (tłum. Konrad Marklowski).
  3. 3,0 3,1 Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 4/1951, s. 6.
  4. Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 2/1951, s. 13.
  5. Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 2/1951, s. 14.
  6. Hasło „człowiek” w: Izabela Malmor, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Szkolne PWN ParkEdukacja, Warszawa-Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2, s. 99.

człowiek (język kaszubski)[edytuj]

wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) człowiek
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła: