żółty

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
Podobna pisownia Podobna pisownia: žołty

żółty (język polski)[edytuj]

żółty (1.1)
żółty (1.1) kwiat
żółte (2.1)
wymowa:
?/i, IPA[ˈʒuwtɨ], ASuu̯ty]
podział przy przenoszeniu wyrazu: żół•ty[1]
?/i
znaczenia:

przymiotnik jakościowy

(1.1) mający kolor trzeciego pasma tęczy, taki jak kolor żółtka, kwiatu jaskra, owocu cytryny itp.[2]; mający kolor podstawowy; zob. też barwa żółta w Wikipedii
(1.2) gw. (Łowicz) rudy[3]

rzeczownik, rodzaj nijaki

(2.1) pot. żółte (1.1) światło sygnalizacyjne
odmiana:
(1.1)
przykłady:
(1.1) Niosła obrzydliwe, niepokojąco żółte kwiaty. Diabli wiedzą, jak się te kwiaty nazywają, ale to pierwsze kwiaty, jakie się wiosną pokazują w Moskwie. Te kwiaty rysowały się bardzo wyraziście na tle jej czarnego płaszcza. Niosła żółte kwiaty![4]
(1.1) Te pomarańczowe ściany strasznie wyblakły i właściwie już żółte.
składnia:
kolokacje:
(1.1) kolor żółty • barwa żółta • pigmentacja żółta • mieć / przybierać / przybrać kolor żółty (barwę żółtą) • zmienić / zmieniać kolor na żółty • odznaczać się kolorem żółtym (barwą żółtą) • pomalować / przemalowywać / przemalować / barwić / zabarwiać / zabarwić na (kolor) żółty (na żółto) • żółta farba • żółty lakier / barwnik / pigment / odcień • żółte światłobiało-czerwono-zielono-żółtybladożółtybrązowawożółtybrązowożółtybrunatnożółtyciemnożółtycytrynowożółtyczarno-żółtyfioletowo-żółtyjaskrawożółtyjasnożółtymlecznożółtypłowożółtypomarańczowożółtypopielatożółtyzielonkawożółtyzielono-żółtyzłotożółtyżółtobiałyżółtobrunatnyżółtoczerwonyżółtopłowyżółtoróżowyżółtorudyżółtosiwyżółtoszaryżółtowoskowyżółtodziobyżółtogłowyżółtonogiżółtonosyżółtoskóryżółtoszyiżółtowłosybystrzyk żółtyczop żółtyfiołek żółty sudeckigajowiec żółtygłodek żółtygrążel żółtygroszek żółtygronkowiec żółtyimbir żółtykasztanowiec żółtykob żółtykosaciec żółtykrokus żółtykropidlak żółtylak żółtylimnocharis żółtyliściołaz żółtyłubin żółtymaślak żółtynostrzyk żółtypawian żółtypekińczyk żółtypyszczak żółtyróżanecznik żółtyrumian żółtysierpoń żółtysiwiec żółtyszablak żółtyszafran żółtytrzmiel żółtyzawilec żółtyzmięk żółtyżółty ser • żółty kwiat • żółty słonecznik / tulipanrasa żółtaakacja żółtaakara żółtaanakonda żółtabrzoza żółtacibora żółtadriakiew żółtagąska żółtagoryczka żółtakokorycz żółtakonura żółtakoźlarz żółtylasówka żółtanaparstnica żółtapiestrówka żółtaplamka żółtapliszka żółtarezeda żółtarutewka żółtasosna żółtatrznadel żółtyturzyca żółtaważka żółtazebrasoma żółtazłoć żółtazłotnica żółtażółta febragorączka żółtażółta flagażółta kartkażółtopuzik • żółta barwaciałko żółtekępka żółtaszpik kostny żółtywiązadło żółteMorze Żółte • żółte słońceręce żółte od farbyślepota na barwę żółtą • zanik ostry żółty • żółta skóra • żółty język • żółte oczy / palce / paznokcie / zębyzabarwienie skóry żółte
(2.1) żółte pali sięprzejechać na / stać na żółtym
synonimy:
(1.1) zdrobn. żółciutki, żółciuchny
antonimy:
(1.1) fioletowy
hiperonimy:
(1.1) kolorowy, ciepły
hiponimy:
(1.1) bananowy, bladożółty, blond, brązowawożółty, brązowożółty, brudnożółty, brunatnożółty, bursztynowy, ciemnożółty, cytrynowy, herbaciany, jaskrawożółty, jasnożółty, kanarkowy, konopny, kremowy, miodowy, nadżółkły, ochrowy, paliowy, płowy, płowożółty, pożółkły, pomarańczowożółty, pszeniczny, rezedowy, rudożółty, słomkowy, słoneczny, sraczkowaty, szafranowy, szarożółty, topazowy, woskowożółty, złocistożółty, złotożółty, złoty, zielonkawożółty, zielonożółty, żonkilowy, żółtawy
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. żółć ż, żółcień mrz/ż, żółtko n, żółtaczka ż, żółtek mrz/mos, żółtość ż, żółcenie n, żółcizna ż, żółcica ż
przym. żółtawy, żółciowy
zdrobn. żółciutki, żółciuchny, żółcieniusieńki
przysł. żółto, żółtawo
czas. pożółknąć dk., przyżółcić dk., przyżółcić się dk., zażółcić dk., zażółcić się dk., zażółcać ndk., zażółcać się ndk., żółknąć ndk., zżółknąć dk., żółcić ndk., żółcić się ndk.
tem. słow. żółto-
związki frazeologiczne:
żółte papieryŻółty Cesarzżółty związek zawodowy
etymologia:
(1.1) praindoeur. *gʰel → żółty, zielony i ich odcienie[5]
uwagi:
(1.1) zobacz też: czerwonypomarańczowyzielonyniebieskigranatowyfioletowy
(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Kolory
tłumaczenia:
(1.2) zobacz listę tłumaczeń w haśle: rudy
źródła:
  1. Hasło „żółty” w: Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny, red. Jerzy Podracki, Horyzont, Warszawa 2001, ISBN 83-7311-161-1, s. 1651.
  2. publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana płatna rejestracja Hasło „żółty” w: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  3. Halina Koneczna, Nazwy barw w gwarze łowickiej, „Poradnik Językowy” nr 6/1949, s. 13.
  4. Michaił Bułhakow Mistrz i Małgorzata, tłum. Irena Lewandowska i Witold Dąbrowski.
  5. Izabela Bawej, Żółty w języku polskim i gelb w języku niemieckim. Semantyczna analiza porównawcza, w: Prace Językoznawcze, XIX/3, 2017, s. 9.