wąs

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
Podobna pisownia Podobna pisownia: waaswaswasswaš

wąs (język polski)[edytuj]

wąs (1.1)
wąsy (1.1)
wąsy (1.3) kota
wąsy (1.4)
teczka zapinana na wąs (1.5)
wąsy (1.6) kotwicy
wąsy (1.6) u jęczmienia
wymowa:
IPA[vɔ̃w̃s], AS[võũ̯s], zjawiska fonetyczne: nazal.asynch. ą 
?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) u ludzi: zarost nad górną wargą; zob. też wąsy (zarost) w Wikipedii
(1.2) pasmo włosów po jednej stronie twarzy będące połową wąsa (1.1)
(1.3) pot. długi włos czuciowy na pysku zwierzęcia; zob. też włosy czuciowe w Wikipedii
(1.4) bot. długi, giętki wyrostek, dzięki któremu roślina (zwłaszcza pnącze) wspiera się i wspina; zob. też wąs czepny w Wikipedii
(1.5) przen. wąski, długi przedmiot używany do przytrzymywania lub przyczepiania czegoś
(1.6) wąski i długi przedmiot lub takowe wystające zakończenie przedmiotu (np. szabli, kotwicy, wskazówki, kłosa)
odmiana:
(1.1-6)
przykłady:
(1.1) (…) niemłody mężczyzna, z mocno szpakowatymi włosami i wąsami, z pogodnym spojrzeniem szarych oczu, ocienionych gęstą siwiejącą brwią (…)[1]
składnia:
kolokacje:
(1.1-2) wąs bujny / chłopski / czarny / kmiecy / krzaczasty / nastrzępiony / nawisły / obwisły / okazały / opuszczony / obwisły / ostry / nastroszony / płowy / podcięty / podczerniony / podgolony / podkręcony / podskubany / podwinięty / przyprawiony / rozstrzępiony / rudawy / rudy / ryży / sarmacki / siwy / słomiasty / sterczący / strzępiasty / sumiasty / suty / szczeciniasty / szczotkowaty / szpakowaty / sztuczny / wymuskany / zjeżony / zwichrzonygładzić / przygryzać wąsa • podkręcać sobie wąsa • nosić / zapuszczać / hodować / golić / zgolić / przyciąć / przystrzyc wąsy • sypnął się / wysypuje się / puszcza się komuś wąs • szarpać / ciągnąć za wąsy • dmuchać w wąsy • dorysować / dokleić / przykleić / przyprawić wąsy • baba / cyganka / staruszka z wąsami • ruszać wąsem / wąsami
(1.4) wąs czepny • wąsy fasoli / grochu / ogórka / dyni
synonimy:
(1.1-2) zarost pod nosem
(1.3) wibrys, wibryss, włos czuciowy
(1.4) wić, witka
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. wąsal mos, wąsacz mos, wąsatka ż, wąsatek ż, wąsaty mos, wąsienica ż, wąsionka ż, wąsawa ż
zdrobn. wąsik mrz, wąsek mrz
zgrub. wąsisko n, wąsię n
przym. wąsaty
związki frazeologiczne:
(1.1-2) młodzieniec / chłopak / chłop pod wąsemwąs sypie się komuśuśmiechać się pod wąsemgdyby ciocia miała wąsy, toby był wujaszekgdyby babcia miała wąsy, toby była dziadkiemnamotać sobie coś na wąsnie bądź taki ciekawy, bo ci kocie wąsy wyrosnąwąsy jak gryka na piaskumamrotać pod wąsemfuknąć pod wąsemmiłość bez zazdrości jest jak Polak bez wąsówbywają i kobiety z wąsami, i mężczyźni w spódnicymróz się poprawił, Polak wąsa zakręciłwidzi wąs, kiedy brodę goląwara od wąsa!nic nie umie prócz kręcenia wąsówcała jego zabawa pipkę palić, wąsy kręcićnie każdy kąsa, co wąsem trząsa
(1.3) targać tygrysa za wąsy
(1.4) ogórek wąsaty
(1.6) wąsy jęczmieniawąsy pszenicy
etymologia:
(1.1-2) prasł. *(v)ǫsu < prasł. *(v)onsu[2]
uwagi:
(1.1) często w lmwąsy; (1.2) zobacz też: publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Porada „dwa wąsy” w: Poradnia językowa PWN.
tłumaczenia:
(1.3) zobacz listę tłumaczeń w haśle: wibrys
źródła:
  1. Eliza Orzeszkowa Na prowincji
  2. Jan Rozwadowski, O zjawiskach i rozwoju języka. O rozwoju fonetycznym, „Język Polski i Poradnik Językowy” nr 2/1916, s. 46.

wąs (język kaszubski)[edytuj]

wąs (1.1)
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) wąs
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. wąsala m, wąsélc m, wąselnik m, wąsëszcze n, wąsk m, wąsnik m, wąsôk m, wąsyk m
przym. wąsati, wąsowati
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła: