wypalać

wypalać (język polski)

wojsko wypala (1.1) teren

wymowa:

IPA: [vɨˈpalat͡ɕ], AS: [vypalać]

​

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. wypalić)

(1.1) niszczyć przy pomocy ognia, wysoką temperaturą lub żrącą substancją

(1.2) przen. o słońcu niszczyć coś skwarem

(1.3) o papierosie, węglu, świecy itp. zużywać coś przez palenie

(1.4) wykonywać rozpalonym narzędziem wzór, znak na jakimś materiale, powierzchni

(1.5) utrwalać poprzez zastosowanie wysokiej temperatury

(1.6) otrzymywać coś z jakiegoś surowca, prażąc go w ogniu

(1.7) nagrywać na płytę CD

(1.8) strzelać z broni palnej

(1.9) pot. mówić coś nagle i bez namysłu

(1.10) zrobić dziurę za pomocą wysokiej temperatury

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. wypalić)

(2.1) pot. być pomyślnie realizowanym

czasownik zwrotny niedokonany wypalać się (dk. wypalić się)

(3.1) o papierosie, węglu, świecy itp. zużywać się przez palenie

(3.2) być wypalanym (1.5)

(3.3) przen. o uczuciu osłabiać się; przestawać istnieć

(3.4) przen. wyczerpywać swoje siły, zapał

odmiana:

(1.1-10) koniugacja I

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		wypalać
czas teraźniejszy		wypalam	wypalasz	wypala	wypalamy	wypalacie	wypalają
czas przeszły	m	wypalałem	wypalałeś	wypalał	wypalaliśmy	wypalaliście	wypalali
	ż	wypalałam	wypalałaś	wypalała	wypalałyśmy	wypalałyście	wypalały
	n	wypalałom	wypalałoś	wypalało
tryb rozkazujący		niech wypalam	wypalaj	niech wypala	wypalajmy	wypalajcie	niech wypalają
pozostałe formy czas przyszły m będę wypalał, będę wypalać będziesz wypalał, będziesz wypalać będzie wypalał, będzie wypalać będziemy wypalali, będziemy wypalać będziecie wypalali, będziecie wypalać będą wypalali, będą wypalać ż będę wypalała, będę wypalać będziesz wypalała, będziesz wypalać będzie wypalała, będzie wypalać będziemy wypalały, będziemy wypalać będziecie wypalały, będziecie wypalać będą wypalały, będą wypalać n będę wypalało, będę wypalać będziesz wypalało, będziesz wypalać będzie wypalało, będzie wypalać czas zaprzeszły m wypalałem był wypalałeś był wypalał był wypalaliśmy byli wypalaliście byli wypalali byli ż wypalałam była wypalałaś była wypalała była wypalałyśmy były wypalałyście były wypalały były n wypalałom było wypalałoś było wypalało było forma bezosobowa czasu przeszłego wypalano tryb przypuszczający m wypalałbym, byłbym wypalał wypalałbyś, byłbyś wypalał wypalałby, byłby wypalał wypalalibyśmy, bylibyśmy wypalali wypalalibyście, bylibyście wypalali wypalaliby, byliby wypalali ż wypalałabym, byłabym wypalała wypalałabyś, byłabyś wypalała wypalałaby, byłaby wypalała wypalałybyśmy, byłybyśmy wypalały wypalałybyście, byłybyście wypalały wypalałyby, byłyby wypalały n wypalałobym, byłobym wypalało wypalałobyś, byłobyś wypalało wypalałoby, byłoby wypalało imiesłów przymiotnikowy czynny m wypalający, niewypalający ż wypalająca, niewypalająca wypalające, niewypalające n wypalające, niewypalające imiesłów przymiotnikowy bierny m wypalany, niewypalany wypalani, niewypalani ż wypalana, niewypalana wypalane, niewypalane n wypalane, niewypalane imiesłów przysłówkowy współczesny wypalając, nie wypalając rzeczownik odczasownikowy wypalanie, niewypalanie

(2.1)

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		wypalać
czas teraźniejszy		wypalam	wypalasz	wypala	wypalamy	wypalacie	wypalają
czas przeszły	m	wypalałem	wypalałeś	wypalał	wypalaliśmy	wypalaliście	wypalali
	ż	wypalałam	wypalałaś	wypalała	wypalałyśmy	wypalałyście	wypalały
	n	wypalałom	wypalałoś	wypalało
tryb rozkazujący		niech wypalam	wypalaj	niech wypala	wypalajmy	wypalajcie	niech wypalają
pozostałe formy czas przyszły m będę wypalał, będę wypalać będziesz wypalał, będziesz wypalać będzie wypalał, będzie wypalać będziemy wypalali, będziemy wypalać będziecie wypalali, będziecie wypalać będą wypalali, będą wypalać ż będę wypalała, będę wypalać będziesz wypalała, będziesz wypalać będzie wypalała, będzie wypalać będziemy wypalały, będziemy wypalać będziecie wypalały, będziecie wypalać będą wypalały, będą wypalać n będę wypalało, będę wypalać będziesz wypalało, będziesz wypalać będzie wypalało, będzie wypalać czas zaprzeszły m wypalałem był wypalałeś był wypalał był wypalaliśmy byli wypalaliście byli wypalali byli ż wypalałam była wypalałaś była wypalała była wypalałyśmy były wypalałyście były wypalały były n wypalałom było wypalałoś było wypalało było forma bezosobowa czasu przeszłego wypalano tryb przypuszczający m wypalałbym, byłbym wypalał wypalałbyś, byłbyś wypalał wypalałby, byłby wypalał wypalalibyśmy, bylibyśmy wypalali wypalalibyście, bylibyście wypalali wypalaliby, byliby wypalali ż wypalałabym, byłabym wypalała wypalałabyś, byłabyś wypalała wypalałaby, byłaby wypalała wypalałybyśmy, byłybyśmy wypalały wypalałybyście, byłybyście wypalały wypalałyby, byłyby wypalały n wypalałobym, byłobym wypalało wypalałobyś, byłobyś wypalało wypalałoby, byłoby wypalało imiesłów przymiotnikowy czynny m wypalający, niewypalający ż wypalająca, niewypalająca wypalające, niewypalające n wypalające, niewypalające imiesłów przysłówkowy współczesny wypalając, nie wypalając rzeczownik odczasownikowy wypalanie, niewypalanie

(3.1-4) koniugacja I

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		wypalać się
czas teraźniejszy		wypalam się	wypalasz się	wypala się	wypalamy się	wypalacie się	wypalają się
czas przeszły	m	wypalałem się	wypalałeś się	wypalał się	wypalaliśmy się	wypalaliście się	wypalali się
	ż	wypalałam się	wypalałaś się	wypalała się	wypalałyśmy się	wypalałyście się	wypalały się
	n	wypalałom się	wypalałoś się	wypalało się
tryb rozkazujący		niech się wypalam	wypalaj się	niech się wypala	wypalajmy się	wypalajcie się	niech się wypalają
pozostałe formy czas przyszły m będę się wypalał, będę się wypalać będziesz się wypalał, będziesz się wypalać będzie się wypalał, będzie się wypalać będziemy się wypalali, będziemy się wypalać będziecie się wypalali, będziecie się wypalać będą się wypalali, będą się wypalać ż będę się wypalała, będę się wypalać będziesz się wypalała, będziesz się wypalać będzie się wypalała, będzie się wypalać będziemy się wypalały, będziemy się wypalać będziecie się wypalały, będziecie się wypalać będą się wypalały, będą się wypalać n będę się wypalało, będę się wypalać będziesz się wypalało, będziesz się wypalać będzie się wypalało, będzie się wypalać czas zaprzeszły m wypalałem się był wypalałeś się był wypalał się był wypalaliśmy się byli wypalaliście się byli wypalali się byli ż wypalałam się była wypalałaś się była wypalała się była wypalałyśmy się były wypalałyście się były wypalały się były n wypalałom się było wypalałoś się było wypalało się było forma bezosobowa czasu przeszłego wypalano się tryb przypuszczający m wypalałbym się, byłbym się wypalał wypalałbyś się, byłbyś się wypalał wypalałby się, byłby się wypalał wypalalibyśmy się, bylibyśmy się wypalali wypalalibyście się, bylibyście się wypalali wypalaliby się, byliby się wypalali ż wypalałabym się, byłabym się wypalała wypalałabyś się, byłabyś się wypalała wypalałaby się, byłaby się wypalała wypalałybyśmy się, byłybyśmy się wypalały wypalałybyście się, byłybyście się wypalały wypalałyby się, byłyby się wypalały n wypalałobym się, byłobym się wypalało wypalałobyś się, byłobyś się wypalało wypalałoby się, byłoby się wypalało imiesłów przymiotnikowy czynny m wypalający się, niewypalający się ż wypalająca się, niewypalająca się wypalające się, niewypalające się n wypalające się, niewypalające się imiesłów przysłówkowy współczesny wypalając się, nie wypalając się rzeczownik odczasownikowy wypalanie się, niewypalanie się

przykłady:

(1.1) Mimo apeli rolnicy jak co roku wypalają łąki.

(1.2) Jednakże kraj stawał się coraz bardziej suchy, a słońce wypalało niemiłosiernie dżunglę.

(1.3) Mój brat wypala paczkę papierosów dziennie.

(1.4) Obecnie nie wypala się znaków zwierzętom gospodarskim, tylko kolczykuje się je.

(1.5) Dziś na zajęciach z rzeźby wypalaliśmy nasze gliniane naczynia.

(1.6) (…) żyli w puszczach z pszczelnej pracy, z wypalania smoły, z topora lub strzelby (…).

(1.7) W jakim programie wypalasz płyty?

(1.8) Tomek pudłował, bo wypalał zanim się dobrze przygotował do strzału.

(1.9) Anna miała ochotę zapaść się pod ziemię, ilekroć jej mąż wypalał jakąś głupotę w towarzystwie.

(2.1) Imprezy, które on organizuje nigdy nie wypalają.

(3.1) Ta świeca już się wypala.

(3.3) Ich miłość wypala się.

(3.3) Ale też trochę żal, że na naszych oczach wypala się idea jednoczącej się Europy (…).

(3.4) Jestem zmęczony tą pracą; czuję, że przez nią wypalam się całkowicie.

składnia:

kolokacje:

(1.1) wypalać łąki

(1.2) wypalać papierosa / szluga / cygaro / dżointa / węgiel / olej • wypalać ileś papierosów / paczek / cygar • wypalać dziennie / miesięcznie • wypalać dużo węgla

(1.4) wypalać piętno / wzorki na drewnie

(1.5) wypalać cegły

(1.7) wypalać płyty

(1.10) wypalać dziurę

synonimy:

(1.1) pot. jarać

(1.2) pot. jarać

(1.8) oddawać strzał

(2.1) udawać się, odnosić sukces, odbywać się

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. wypał m, niewypał m, wypalenie n, wypalanie n, palenie n, palenisko n, zapalenie n, palaczka ż, wypalenisko n

czas. wypalić dk., palić, spalać, dopalać, płonąć, spalić

przym. palny, wypalony

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

(1.3, 1.8-9, 2.1, 3.1) zwykle dk.

tłumaczenia:

• angielski: (1.3) smoke; (1.4) brand; (1.6) cegły: bake; (1.8) fire; (1.10) burn; (3.4) burn out
• duński: (1.4) brænde; (1.7) brænde
• esperanto: (1.1) kaŭterizi ^{(do weryfikacji)}; (1.4) brulstampi ^{(do weryfikacji)}; (1.5) baki ^{(do weryfikacji)}
• francuski: (1.3) fumer; (1.4) marquer; (1.8) faire feu; (1.10) faire
• hiszpański: (1.3) fumar; (1.4) herrar; (1.8) disparar; (1.10) quemar; (3.4) quemarse
• interlingua: (1.1) cauterisar ^{(do weryfikacji)}
• niemiecki: (1.3) aufrauchen; (1.4) einbrennen; (1.6) brennen; (1.9) herausplatzen, herausschleudern; (1.10) einbrennen, brennen; (2.1) klappen, hinhauen
• włoski: (1.1) bruciare; (1.3) fumare; (1.4) bruciare; (1.8) sparare; (1.10) bruciare; (3.1) spegnersi

źródła: