Przejdź do zawartości

żal

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
Podobna pisownia Podobna pisownia: zaalzalzal.załzał.zâlzāłzǡlzȧlżâlžal
wymowa:
IPA[ʒal], AS[žal] ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) negatywny stan emocjonalny spowodowany doznaną stratą; zob. też żal w Wikipedii
(1.2) pretensja, uraza
(1.3) współczucie, politowanie
(1.4) skrucha, wyrzuty sumienia
(1.5) pogarda
(1.6) st.pol. zło, krzywda, przykrość
odmiana:
(1.1-6)
przykłady:
(1.1) Po stracie psa dzieci płakały z żalu cały dzień.
(1.2) Miałem wielki żal do rodziców za to, że zabronili mi jechać pod namiot.
(1.3) Naprawdę, jest mi ciebie szczerze żal z powodu zwolnienia z pracy.
(1.4) Żal i skrucha oskarżonego może być czynnikiem łagodzącym karę.
składnia:
kolokacje:
żal za grzechy • żal za winydaremny żal • płakać z żalu • wylewać swoje żale • żal po stracie • żal po śmierci • żal po zdradzie
synonimy:
(1.1) gw. (Śląsk Cieszyński) lankor
antonimy:
(1.1) zadowolenie
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
czas. odżałować, pożalić, pożałować, rozżalić, użalać, wyżalić, żałować, żalić
przym. nieodżałowany, rozżalony, użalający, żałosny, żalący, żałobny
rzecz. pożałowanie, użalanie, zażalenie, żale, żałoba, żałobnik, żałość
związki frazeologiczne:
czego oczy nie widzą, tego sercu nie żaldaremne żale, próżny trudgorzkie żaleGorzkie Żalegóralu, czy ci nie żal?ktoś, coś wygląda tak, że aż żal patrzećnie żal spaść z dobrego koniażal ścisnął za gardłowulg. żal dupę ściska
etymologia:
  • prasł. *žalь (cierpienie, żal, ból) ← praindoeur. *gʷel- (kłuć, kłujący ból)
  • od XIV w.
uwagi:
dla zwrotu Gorzkie Żale dopuszczalna jest dwojaka odmiana: Gorzkich Żali i Gorzkich Żalów, ze względu na dopuszczalność w związkach frazeologicznych nietypowych lub archaicznych form[1]
tłumaczenia:
źródła:

Izabela Malmor - "Słownik etymologiczny języka polskiego", Wydawnictwo Szkolne PWN ParkEdukacja, Warszawa - Bielsko-Biała 2010, ISBN 978–83–262–0146–2