biały

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
Podobna pisownia Podobna pisownia: Biały

biały (język polski)[edytuj]

biały (1.1)
biały (1.1) budynek
biała (2.1) żarówka
białe (2.2) wino
biali (3.1)
wymowa:
IPA[ˈbʲjawɨ], AS[bʹi ̯au̯y], zjawiska fonetyczne: zmięk.i → j , ?/i
?/i
znaczenia:

przymiotnik jakościowy

(1.1) mający bardzo jasną barwę przeciwstawną do czarnego, taką jak czysty śnieg, mleko itp.[1][2]
(1.2) o włosach lub o człowieku: siwy[2]

przymiotnik relacyjny

(2.1) fiz. emitujący wszystkie długości fal światła
(2.2) kulin. w odniesieniu do wina: powstały bez maceracji, w wyniku fermentacji winogron z usuniętymi skórkami, pestkami i szypułkami
(2.3) hist. związany z Białymi
(2.4) przen. niewinny, czysty

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(3.1) antrop. człowiek rasy białej
(3.2) hist. człowiek o przekonaniach zachowawczych; reakcjonista, kontrrewolucjonista[1]
(3.3) hist. w Polsce: członek stronnictwa zachowawczego, antyrewolucyjnego w okresie powstania styczniowego[1]
odmiana:
(1.1)
(2.1-4)
(3.1-3)
przykłady:
(1.1) Jacku, żółte litery na białym tle to chyba nie najlepszy pomysł.
(2.2) Wina białe mogą być bezbarwne, bladożółte, jasnożółte, złociste, słomkowe, bursztynowe, pomarańczowe a nawet rudawobrązowe[3].
(3.1) Podróżnicy wierzyli, że pierwszymi białymi w tej dżungli.
składnia:
kolokacje:
(1.1) kolor biały • barwa biała • pigmentacja biała • mieć / przybierać / przybrać kolor biały (barwę białą) • zmienić / zmieniać kolor na biały • odznaczać się kolorem białym (barwą białą) • pomalować / przemalowywać / przemalować / barwić / zabarwiać / zabarwić na (kolor) biały (na biało) • biała farba • biały lakier / barwnik / pigment / odcień • białe światło • biały śnieg • biały miś • biały niedźwiedźbocian biały • białe mięso • białe pieczywobiała rdzabiała głowaMorze Białeamarantowo-białybiało-brązowybiało-czarnybiało-czerwono-niebieskibiało-czerwono-zielonybiało-czerwonybiało-kasztanowybiało-niebieskibiało-różowybiało-szaro-czarnybiało-szarybiało-zielonybiało-żółtybiałobrodybiałobrzuchybiałobrązowybiałogłowabiałogłówkabiałokremowybiałoniebieskibiałorudybiałorzęsybiałoróżowybiałoskórnictwobiałoskórniczybiałoskórnikbiałoskórybiałowąsbiałowłosybiałozielonkawybiałozielonybiałozębowatebiałożółtybrudnobiałybrudnoczerwono-białybrunatno-białybrunatnobiałybrązowo-białybłękitno-białybłękitnobiałycynowobiałyczarno-białyczerwono-białyfioletowo-białygipsowobiałygranatowo-białyjaskrawobiałyjasnobiałykredowobiałykremowobiałyliliowobiałymarmurowobiałymatowobiałymlecznobiałyniebieskawobiałyniebiesko-białyniebiesko-rdzawo-białyniebieskobiałypomarańczowo-czarno-białypopielatobiałyprzezroczystobiałyprzeźroczystobiałypurpurowobiałyrdzawo-białyrdzawo-brązowo-białyrdzawobiałyróżowobiałysiwobiałysrebrno-białysrebrnobiałysrebrzysto-białysrebrzystobiałyszarawobiałyszaro-białyszaro-czarno-białyszarobiaływoskowobiałyzielonawobiałyzielonkawobiałyzielono-białyzielono-brązowo-białyzielonobiałyśnieżnobiałyżółtawobiałyżółto-białyżółtobiały
(2.1) ciało doskonale białe
(2.2) białe wino
(2.3) biała armia / Rosja
synonimy:
(3.1) białoskóry, biały człowiek
antonimy:
(1.1) czarny
(2.1) czarny
(2.2) czerwony
(2.3) czerwony
(3.1) kolorowy
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. białka ż, bielidło n, nabiał mrz, białas m, białko n, biel ż, bielik mzw, bielinek mzw, bielizna ż, bielactwo n, bielmo n, białość ż, białe nmos, bielak mzw, bielenie n, dobielanie n, dobielenie n, obielanie n, obielenie n, odbielenie n, pobielanie n, pobielenie n, podbielanie n, podbielenie n, powybielanie n, przybielanie n, przybielenie n, rozbielanie n, rozbielenie n, ubielanie n, ubielenie n, wybielanie n, wybielenie n, zabielanie n, zabielenie n
czas. bielić ndk., dobielać ndk., dobielić dk., obielać ndk., obielić dk., odbielić dk., pobielać ndk., pobielić dk., podbielać ndk., podbielić dk., powybielać ndk., przybielać ndk., przybielić dk., rozbielać ndk., rozbielić dk., ubielać ndk., ubielić dk., wybielać ndk., wybielić dk., zabielać ndk., zabielić dk.
przym. białawy
zdrobn. bielutki, bialutki, bieluchny, bialuchny, bieluśki, bieluteńki, bialuteńki, bielusieńki
przysł. biało, bielutko, bialutko, bieluchno, bialuchno, bieluśko, bieluteńko, bialuteńko, bielusieńko
związki frazeologiczne:
biała gorączkabiała kawabiała rasabiała śmierćbiałe szaleństwobiałe świętabiały szafirbiałe tangoreg. pozn. biały grochbiały krukbiały murzynbroń białado białego ranabiały jak ścianabiały wywiadbroń białaczarno na białympo styczniu jasnym i białym będą w lato upałyposłać na białe niedźwiedziew biały dzieńwidzieć białe myszkiwiersz biały
etymologia:
prasł. *bělъ[4]
uwagi:
(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Kolory
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1,0 1,1 1,2 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „biały” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. 2,0 2,1 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „biały I” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  3. źródło: Festus: Poradnik winiarski
  4. Edward Łuczyński, Jolanta Maćkiewicz, Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, wyd. II rozszerzone i uzupełnione, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2002, s. 119.

biały (wenedyk)[edytuj]

wymowa:
znaczenia:

przymiotnik

(1.1) piękny
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła: