nabiał

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

nabiał (język polski)[edytuj]

nabiał (1.1)
wymowa:
IPA[ˈnabʲjaw], AS[nabʹi ̯au̯], zjawiska fonetyczne: zmięk.i → j  ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) spoż. ogólne określenie mleka i produktów mlecznych oraz jaj[1][2]; zob. też nabiał w Wikipedii
odmiana:
(1.1) blm,
przykłady:
(1.1) Był to jedyny grosz, który wpływał do jej kieszeni w miesiącach letnich nie licząc nabiału i warzyw, których sprzedażą w najbliższym miasteczku opędzała potrzeby domowe.[3]
składnia:
kolokacje:
(1.1) sklep z nabiałem • kupować / sprzedawać nabiał • karmić nabiałem • produkcja nabiału
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
(1.1) jajko, jogurt, kefir, masło, maślanka, mleko, ser, serwatka, śmietana, twaróg
wyrazy pokrewne:
rzecz. biały mos, biel ż, białko n
czas. bielić ndk., nabielić dk., pobielić dk.
przym. nabiałowy, biały
przysł. biało
związki frazeologiczne:
etymologia:
(1.1) rzeczownik utworzony od czasownika „nabielić”, zapewne w specjalnym znaczeniu regionalnym: narobić białych serów, choć sam ten czasownik poświadczony jest tylko w innych znaczeniach (wybielić wiele, po wierzchu pobielić)[4][5]
uwagi:
  • jajka nie zawsze były włączane do nabiału; dzieje się tak dopiero od XX wieku[2][5]
  • dawniej rzeczownik ten odmieniał się też w liczbie mnogiej (nabiały)[2]
tłumaczenia:
źródła:
  1. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „nabial” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. 2,0 2,1 2,2 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „nabiał” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  3. Eliza Orzeszkowa: Nad Niemnem, tom II.
  4. Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1.
  5. 5,0 5,1 Andrzej Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, ISBN 83-01-13019-9.