rządzić

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

rządzić (język polski)[edytuj]

wymowa:
IPA[ˈʒɔ̃ɲʥ̑iʨ̑], ASõńʒ́ić], zjawiska fonetyczne: zmięk.nazal.asynch. ą  ?/i
?/i
znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany

(1.1) sprawować władzę, panować
(1.2) kierować czymś, zarządzać
(1.3) jęz. wiązać z wyrazem określanym jedną z form wyrazu określającego

czasownik zwrotny rządzić się

(2.1) postępować według swojej woli, upodobania
(2.2) być rządzonym, władanym, kierowanym przez kogoś
(2.3) kierować się w swoim postępowaniu
(2.4) pot. prowadzić interesy, zarządzać pieniędzmi lub mieniem
odmiana:
(1.1-3) koniugacja VIa
(2.1-4) : koniugacja VIa
przykłady:
(1.1) Arabią Saudyjską rządzi król.
(1.1) Chciałabym kiedyś rządzić jakimś krajem.
(1.2) Nasz szef rządzi firmą od pięciu lat
(1.3) Czasownik rządzi przypadkiem rzeczownika.
(2.1) Jan rządzi się tak, jakby był w swoim domu.
(2.2) Grecja rządziła się bez królów.
(2.3) Rządził się chęcią zysku.
(2.4) Rządził się oszczędnie.
składnia:
(1.1,2,3) rządzić + N.
(2.3) rządzić się + N.
kolokacje:
(1.1,2) rządzić krajem / państwem lub w kraju / w państwie • rządzić twardą / silną ręką / samowładnie / wszechwładnie
synonimy:
(1.1) władać, panować
(1.2) szefować, zarządzać, administrować, dowodzić
(2.3) kierować się
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. rządy nmos, rządzenie n, rząd, zarząd
czas. zarządzać, zarządzić, wyrządzić, przyrządzić, zrządzić
przym. rządowy
związki frazeologiczne:
(1.1) rządzić żelazną ręką
(2.1) rządzić się jak szara gęś
etymologia:
od st.pol. rzędzić, od prasł. *ręditi[1]
uwagi:
tłumaczenia:
źródła: