panować

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

panować (język polski)[edytuj]

wymowa:
IPA[pãˈnɔvaʨ̑], AS[pãnovać], zjawiska fonetyczne: nazal. ?/i
znaczenia:

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zapanować)

(1.1) być panem, władcą kraju, królestwa
(1.2) być panem, przywódcą czegoś
(1.3) podporządkowywać coś sobie, mieć władzę nad czymś
(1.4) występować, pojawiać się
(1.5) pot. określać kogoś mianem pana, podczas gdy ta osoba nie widzi takiej potrzeby
odmiana:
koniugacja IV
przykłady:
(1.1) Nakłońcie ucha, wy, co nad wieloma panujecie / i chlubicie się mnogością narodów, / bo od Pana otrzymaliście władzę, / od Najwyższego panowanie[1]
(1.3) Nie umiesz panować nad nerwami.
(1.4) Po wizycie Laury w naszym domu panował radosny nastrój.
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1) władać, rządzić, królować
(1.2) przewodzić
antonimy:
(1.5) tykać
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. panowanie n, panicz mos, pan mos, pani ż, państwo n, panek mos, panieństwo n
czas. zapanować dk., opanować dk., opanowywać ndk.
przym. pański, opanowany, Pański
związki frazeologiczne:
stan panujący
etymologia:
uwagi:
(1.5) zwykle w formie przeczącej: nie musisz mi panować/paniować[2] (mówić mi pan / pani)…
tłumaczenia:
źródła:
  1. Księga Mądrości 6,2-3, Biblia Tysiąclecia Online, Poznań 2003 (tłum. Stanisław Papier).
  2. Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego: https://nfjp.pl/lemma/paniowa%C4%87