Indeks:Polski - Slang harcerski
Wygląd
Słownictwem tym posługują się członkowie polskich organizacji harcerskich.
A
[edytuj]- alarm –
- alarm mundurowy – gdy usłyszy się trzy gwizdki, należy się w określonym czasie przebrać w mundur, a następnie zameldować
- alarm nocny –
- alarm plecakowy - gdy usłyszy się trzy gwizdki oraz okrzyk "alarm plecakowy" trzeba jak najszybciej spakować wszystko co wzięło się ze sobą na obóz do swoich plecaków, a następnie zameldować
- alert –
- antypionierka, depionierka, demolka, rozpionierka – demontaż obozu
- apel –
B
[edytuj]- baza – ośrodek harcerski, na którego terenie znajduje się obóz
- beret – harcerskie nakrycie głowy
- beret baskijski – harcerskie nakrycie głowy, przypomina beret noszony przez starsze panie, lecz nie ma "antenki" na górze i jest noszony na bok
- beret zuchowy – zuchowe nakrycie głowy, na górze ma sterczący kawałek materiału- "antenkę" i jest wiązany pod szyją, najczęściej jest w kolorze gromady lub innym żywym kolorze.
- bieg biszkopta – "chrzest" harcerza, który jest po raz pierwszy na obozie
- biszkopt – nowy harcerz, przed Przyrzeczeniem Harcerskim
C
[edytuj]- chorągiew – jednostka organizacyjna i terytorialna harcerska na szczeblu województwa
- chorąży – harcerz, któremu powierzono proporzec lub sztandar (por. proporcowy)
- chusta – element umundurowania noszony na szyi, pod kołnierzem
- chusta harcerska – element umundurowania w kolorze ustalonym przez drużynę
- chusta zuchowa – element umundurowania w kolorze ustalonym przez gromadę
- czuj! – powitanie zuchowe
- czuwaj! – powitanie harcerskie
- czuwajka – hist., pot. emblemat, który w latach 50. XX w. zastąpił Krzyż Harcerski
Ć
[edytuj]D
[edytuj]- depionierka – demontaż obozu
- dh – skrót od druh
- dh. – skrót od druhna
- DH – skr. od drużyna harcerska
- druh / druhna – zwrot grzecznościowy wobec harcerza / harcerki, instruktora / instruktorki
- drużyna – podstawowa jednostka organizacyjna w organizacjach harcerskich
- drużynowy / drużynowa – przywódca / przywódczyni drużyny
- dziesiątka, pot. dycha – duży namiot dziesięcioosobowy rozstawiany na masztach
- Dzień Myśli Braterskiej – święto wszystkich harcerzy o skautów obchodzone 22 lutego każdego roku w dniu urodzin twórcy światowego skautingu
F
[edytuj]- finka – nóż fiński przytraczany do pasa
- funkcja – rola przypisana przez drużynowego rozkazem
- funkcyjny – osoba pełniąca funkcję
G
[edytuj]- gaderypoluki – prosty szyfr podstawieniowy
- gawęda – opowiadanie, przypowieść z morałem, pouczeniem
- generał – pionowo wbity palik podtrzymujący stos ogniska
- getry – element munduru, przypominający podkolanówki bez stóp
- gieka – pot. główna kwatera
- GK – skr. od główna kwatera
- gra terenowa –
- gra nocna –
- gra wojenna –
- gromada zuchowa –
- gwiazdka, gwiazdka zuchowa – stopień (od 1 do 3) zdobywany przez zuchów
H
[edytuj]- HAL - skr. od Harcerska Akcja Letnia
- harce –
- harcerstwo –
- harcerz / harcerka –
- harcerz orli / harcerka orla – w ZHP 5 stopień harcerski
- harcerz Rzeczpospolitej / harcerka Rzeczpospolitej – najwyższy stopień harcerski
- harcerz starszy / harcerka starsza – harcerze w wieku od 13 do 16 lat
- harcmistrz / harcmistrzyni – najwyższy stopień instruktorski ZHP i ZHR
- harcówka – pomieszczenie, w którym znajduje się siedziba drużyny i odbywają się zbiórki
- HAZ - skr. od Harcerska Akcja Zimowa
- HO – skrót od Harcerz Orli
- HOZNO – skr. od harcerskie zawody na orientację
- hm. – skr. od harcmistrz
- hm. PL – skr. od harcmistrz Polski Ludowej / harcmistrzyni Polski Ludowej
- hm. RP – skr. od harcmistrz Rzeczpospolitej / harcmistrzyni Rzeczpospolitej
- HR – skrót od Harcerka Rzeczpospolitej / Harcerz Rzeczpospolitej
- hufcowy / hufcowa – komendant / komendantka hufca harcerskiego
- hufiec –
I
[edytuj]- instruktor / instruktorka –
- InO – skr. od impreza na orientację; por. „HOZNO”
- iskierka – zwyczaj pożegnania na zakończenie obrzędowego ogniska, w którym wszyscy kolejno przekazują sobie uścisk dłoni i pozdrawiają się słowem „czuwaj”
- iskra –
- izba harcerska –
J
[edytuj]K
[edytuj]- kanadyjka/kojka – składane łóżko polowe na krzyżakach
- kangurka – nieprzemakalna bluza z kieszenią na brzuchu i kapturem
- kapelusz skautowy –
- karta próby – formularz ze spisem zadań do wykonania np. na stopień lub sprawność, na którym zbierane są wpisy z potwierdzeniami
- KCh – skr. od komenda chorągwi
- KH – skr. od komenda hufca
- KI – skr. od krąg instruktorski
- kihamowiec – hist. działacz Kręgu Instruktorów Harcerskich im. Andrzeja Małkowskiego
- kolonia, kolonia zuchowa –
- komenda – (1) sygnał, polecenie wydawane przez osobę dowodzącą daną grupą osobom podwładnym; (2) miejsce, w którym spotykają się władze harcerskie określonego szczebla, ich siedziba; (3) namiot spotkań kadry instruktorskiej obozu harcerskiego
- komendant / komendantka –
- kominek –
- Komisja Stopni Instruktorskich – kapituła otwierająca próby i przyznająca stopnie instruktorskie
- koniczynka –
- krajka – szeroka i gruba tkana wstęga, zwykle różnobarwna we wzory ludowe, noszona do mundury jak krawat zamiast typowej chusty
- krąg – obrzęd kończący zbiórkę, ognisko lub inne spotkanie, podczas którego uczestnicy splatają ręce w jednym kręgu, śpiewają obrzędowe piosenki i przekazują sobie uścisk dłoni (zob. iskierka)
- krąg rady –
- krąg instruktorski –
- kronika – księga pamiątkowa drużyny, w której zapisywane są najważniejsze wydarzenia, wklejane zdjęcia i drobne pamiątki
- kronikarz – osoba odpowiedzialna za kronikę
- Krzyż Harcerski – tradycyjny emblemat organizacji harcerskich w Polsce, noszony na mundurze, oznaczający przyjęcie kogoś do grona harcerzy
- KSI – skr. od Komisja Stopni Instruktorskich
- książeczka harcerska – książeczka otrzymywana zazwyczaj po złożeniu przyrzeczenia harcerskiego, służy do zapisywania wszystkich wyjazdów, zdobytych stopni, sprawności itp.
- kuchnia polowa – (1) piec kuchenny na kołach umożliwiających jego transport po doczepieniu do samochodu; (2) wydzielona przestrzeń do przygotowywania posiłków w warunkach polowych; (3) niewielkie prowizoryczne palenisko zbudowane z dostępnych w polu materiałów
- kurnik – podwyższany o około 25 cm namiot typu „dziesiątka”
- kwaterka – 1. miejsce do przechowywania rzeczy drużyny np. namiotów, kanadyjek itp.; 2. mniej więcej tydzień czasu przed obozem harcerskim, gdy grupa kwatermistrzowska przygotowuje urządzenie obozu w miejscu jego lokalizacji
- kwatermistrz – osoba, która kupuje: jedzenie czasie obozu oraz inne przydatne materiały, odbiera listy na poczcie, rozlicza cały obóz z faktur wraz z komendantem obozu całości.
L
[edytuj]- laska skautowa – tradycyjna laska o długości ok. 160 cm, wykorzystywana m.in. do podpierania się przy chodzeniu
- lateks – materac na kanadyjkę (zazwyczaj bardzo ciężki)
- latryna – prosta, obozowa toaleta
- legitymacja instruktorska –
- legitymacja zucha –
- lilijka – symbol harcerstwa i ruchu skautowego na świecie
- lokalizacja, lokalizacja obozu –
Ł
[edytuj]- łapiduch –
- łyżkowidelec –
M
[edytuj]- małpi gaj –
- manierka – metalowa butelka na wodę, najczęściej wojskowa
- marsz na azymut –
- maszt –
- menażka – metalowe naczynie, służy do przyrządzania i spożywania w niej posiłków. Składa się z minimum dwóch części.
- metoda harcerska –
- metodyka harcerska –
- metodyka zuchowa –
- młodzik – w ZHP i ZHR pierwszy stopień harcerski męski
- mundur – strój organizacyjny określony w regulaminie organizacji harcerskiej, zwykle nieco stylizowany na mundur wojskowy
- musztra –
N
[edytuj]- naczelnik / naczelniczka – zwierzchnik / zwierzchniczka organizacji harcerskiej kierujący główną kwaterą
- namiestnictwo –
- namiestnik / namiestniczka – szef pionu metodycznego na określonym szczeblu, stanowiący wsparcie pedagogiczne dla instruktorów
- naramiennik wędrowniczy –
- niezbędnik – turystyczne składane sztućce
- Nieprzetarty Szlak – harcerski ruch metodyczny, który zajmuje się niepełnosprawnymi
- NS – (1) enes, skr. od „namiot składany”, rodzaj dużego, beczkowatego namiotu z łukowatym stelażem; (2) skr. od „Nieprzetarty Szlak”
O
[edytuj]- Obietnica Zucha – uroczyste zobowiązanie zucha do przestrzegania Prawa Zucha, potwierdzane Znaczkiem Zucha noszonym na mundurze
- oboźny / oboźna – instruktor odpowiedzialny za przestrzeganie planu dnia i dyscypliny na obozie
- obóz, obóz harcerski – forma wypoczynku letniego dla harcerzy organizowana na kilka tygodni w warunkach terenowych z noclegiem pod namiotami w jednym, stałym miejscu
- obóz wędrowny, wędrowny obóz harcerski – forma wypoczynku letniego dla harcerzy połączona z turystyką pieszą, bez stałego miejsca pobytu albo z jedną bazą, do której uczestnicy wracają tylko na nocleg
- obrzędowość – zbiór zasad przebiegu obrzędów harcerskich, czynności pełniących rolę stałych rytuałów spajających środowisko harcerskie lokalne i ogólnopolskie
- och. – skr. od ochotnik / ochotniczka
- ochotnik / ochotniczka – stopień harcerski, zwykle pierwszy w kolejności
- odkrywca – stopień harcerski, zwykle drugi w kolejności
- ogniobranie –
- ognisko –
- okrzyk –
- olimpijka – krótka bluza mundurowa specjalnego typu, wzorowana na wojskowych bluzach, z pasem wsuwanym w jej dolną część
- ONC – skr. od „ojczyzna, nauka, cnota” – hasło harcerskie uwidocznione na ramionach lilijki harcerskiej
- opiekun próby – harcerz lub instruktor starszy stopniem lub doświadczeniem, który nadzoruje przebieg próby na stopień
- org. – skr. od organizator
P
[edytuj]- pałatka – długie, luźne okrycie przeciwdeszczowe, mogące posłużyć za namiot dla jednej osoby
- patent – uprawnienie do sprawowania jakiejś funkcji, np. zastępowego, przybocznego, drużynowego
- patrol – kilkuosobowa grupa harcerzy, nieformalny zastęp harcerski utworzony ad hoc np. na czas gry terenowej lub do realizacji jakiegoś zadania
- patrolowy – tymczasowy dowódca patrolu
- phm. – skr. od podharcmistrz / podharmistrzyni
- pierścień – suwak do spinania chusty harcerskiej, zwykle wykonany ze skóry
- piguł / piguła – sanitariusz / pielęgniarka na obozie harcerskim
- pion – struktura metodyki harcerskiej obejmująca określoną grupę członków organizacji harcerskiej, zwykle wydzielony na pion zuchowy, harcerski, starszoharcerski, wędrowniczy, instruktorski
- pionierka – budowanie urządzeń obozowych z materiałów dostępnych w lesie, np. własnych prycz, totemów, stojaków na menażki, itp.
- plakietka – emblemat noszony czasowo na mundurze, zwykle jako oznaka uczestnictwa w jakimś wydarzeniu lub imprezie
- pląs – krótka zabawa ruchowa ze śpiewem lub okrzykami mająca rozruszać, rozbawić jej uczestników; stanowi typowy element metodyki zuchowej wykorzystywany również na spotkaniach harcerskich
- podchody – terenowa gra harcerska z elementami skradania się, tropienia itp.
- podharcmistrz / podharcmistrzyni – drugi lub trzeci w kolejności stopień instruktorski
- podkładka – kawałek materiału znajdujący się pod krzyżem określający stopień instruktorski
- podobóz – wydzielona część mieszkalna lub techniczna obozu albo zgrupowania obozów
- podwieczorek – popołudniowy, lekki posiłek będący nieformalną obozową walutą
- podzastępowy / podzastępowa – formalny zastępca zastępowego / zastępowej
- Prawo Harcerskie – 10 fundamentalnych zasad wychowania harcerskiego
- Prawo Zucha – zbiór zasad będących podstawą wychowania zuchowego
- proporcowy, chorąży – harcerz sprawujący pieczę nad proporcem
- proporzec – oficjalny emblemat zastępu lub drużyny noszony na drzewcu, reprezentujący ją, kojarzony z jej honorem
- przewodniczący / przewodnicząca – (1) zwierzchnik kręgu instruktorskiego; (2) zwierzchnik całej organizacji harcerskiej
- przewodnik / przewodniczka – stopień instruktorski, zwykle pierwszy lub drugi w kolejności
- przyboczny / przyboczna – pomocnik / pomocnica drużynowego, często przysposabiany na przyszłego następcę
- przyrodoznawstwo – dział wiedzy harcerskiej obejmujący podstawowe wiadomości o przyrodzie
- Przyrzeczenie Harcerskie – przysięga składana przez harcerkę / harcerza związana z obietnicą wierności harcerskim ideom, potwierdzana Krzyżem Harcerskim
- pwd. – skr. od przewodnik / przewodniczka
- PZHS – skr. od Polowa Zbiórka Harcerstwa Starszego
R
[edytuj]- rada drużyny –
- Rada Przyjaciół Harcerstwa –
- Rada Harcerstwa Starszego –
- rajd –
- regulamin –
- repionierka –
- Rodło –
- rogatywka – harcerskie nakrycie głowy
- rota Przyrzeczenia –
- rozkaz –
- RHS – skr. od Rada Harcerstwa Starszego
- RPH – skr. od Rada Przyjaciół Harcerstwa
- RS – skr. od rozkaz specjalny
S
[edytuj]- saperka – mała łopata
- samarytanka – dział wiedzy harcerskiej obejmujący pierwszą pomoc przedmedyczną
- skaut / skautka –
- skauting –
- składka – niewielka opłata członkowska, umożliwiająca finansowanie struktur ZHP
- składnica, składnica harcerska –
- służba –
- specjalność –
- sprawność –
- stanica –
- statut –
- stopień –
- stos syberyjski –
- strażnik ognia – harcerz mianowany do utrzymywania ogniska obrzędowego
- suwak – skórzana nakładka na sznur funkcyjny
- sygnalizacja –
- symbolika –
- szczep –
- szczepowy / szczepowa –
- sznur, sznur funkcyjny –
- sznurologia –
- szóstka –
- szóstkowy / szóstkowa –
- szpilka –
- szyfr –
Ś
[edytuj]- ścieżka strachu –
- śledź – element mocowania płachty namiotu
- śpiewnik – książka lub zeszyt zawierający piosenki
- świecowisko – organizowany w budynku odpowiednik ogniska; wieczorne spotkanie przy świecach
T
[edytuj]- technika harcerska –
- terenoznawstwo –
- totem – kompozycja z drewna i naturalnych materiałów stawiana przez zastęp harcerski na obozie letnim na wzór indiańskich totemów jako symbol zastępu
- tropiciel / tropicielka –
- Trzy Pióra –
U
[edytuj]W
[edytuj]- WAGGGS – skr. od World Association of Girl Guides and Girl Scouts
- walterowiec –
- warta –
- watra – ostatnie ognisko na obozie, hucznie obchodzone
- wędr. – skr. od wędrownik / wędrowniczka
- wędrownictwo –
- wędrownik / wędrowniczka –
- widłyżka –
- włóczęga –
- wodniak – harcerz z drużyny wodnej
- wojna –
- WOSM – skr. od World Organization of the Scout Movement
- wykapka – krótki wyjazd (poza miasto / obóz)
- wypad –
- wywiadowca – w ZHP i ZHR 2 stopień męski
- wywijka / wykładka - parzysty element umundurowania zakładana na nogi zaraz nad butami
Z
[edytuj]- zapałka – ustawione pionowo części stelaża namiotu
- zeriba – ogrodzenie obozu wykonane z materiałów dostępnych w lesie
- zastęp –
- zastępowy / zastępowa –
- zawiszak – harcerz z katolickiej organizacji harcerskiej
- zbiórka –
- ZHP – skr. od Związek Harcerstwa Polskiego
- ZHR – skr. od Związek Harcerstwa Rzeczpospolitej
- zimowisko – forma wypoczynku dla zuchów, harcerzy i instruktorów organizowana w okresie ferii zimowych, niekiedy połączona ze szkoleniem na funkcję lub nabywaniem określonych kompetencji
- Zjazd – najwyższy organ władzy w organizacji harcerskiej, zwoływany w terminie i trybie określonym w statucie
- zlot – kilkudniowa impreza harcerska, zwykle plenerowa
- znak patrolowy –
- Zobowiązanie Instruktorskie –
- ZOO – skr. od „zakaz opuszczania obozu”; rodzaj kary
- zoolog – ktoś ukarany ZOO, wykonujący zwykle prace porządkowe, gdy wszyscy mają zajęcia programowe
- zuch / zuchenka –
- zuchenek / zuchna –
- zuchmistrz / zuchmistrzyni –
- zwiad –
Ż
[edytuj]- żmijka –