gwiazdka

gwiazdka (język polski)

gwiazdki (1.2) na choinkę

wymowa:

IPA: [ˈɡvʲjastka], AS: [gvʹi ̯astka], zjawiska fonetyczne: zmięk.• utr. dźw.• i → j  wymowa

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) zdrobn. od: gwiazda

(1.2) mała gwiazda, np. ozdoba, zabawka

(1.3) pot. Wigilia

(1.4) pot. zwyczaj obdarowywania się prezentami w Wigilię

(1.5) przen. stopień oficerski

odmiana:

(1.1-5)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	gwiazdka	gwiazdki
dopełniacz	gwiazdki	gwiazdek
celownik	gwiazdce	gwiazdkom
biernik	gwiazdkę	gwiazdki
narzędnik	gwiazdką	gwiazdkami
miejscownik	gwiazdce	gwiazdkach
wołacz	gwiazdko	gwiazdki

przykłady:

(1.2) Poszewka, którą dostałam od mamy, jest niebieska w żółte gwiazdki.

(1.4) Kupuję mojej cioci toster na gwiazdkę.

(1.5) Oficerska gwiazdka musi zachować swoją cenę i budzić poważanie wśród żołnierzy.

składnia:

(1.4) dostać + B. + na gwiazdkę

kolokacje:

synonimy:

(1.1) gwiazdeczka

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. gwiazda ż, gwiazdeczka ż, rozgwieżdżanie n, wygwieżdżanie n, rozgwieżdżenie n, wygwieżdżenie n, gwiaździarz m, gwiazdor m, gwiazdorka ż, gwiazdorstwo n, gwiazdorzenie n

czas. rozgwieżdżać ndk., wygwieżdżać ndk., rozgwieździć dk., wygwieździć dk., gwiazdorzyć ndk.

przym. gwiazdkowy, gwiezdny, gwiazdowy, gwiazdorski, gwieździsty

przysł. gwiazdorsko, gwieździście

związki frazeologiczne:

chcieć gwiazdki z nieba / pragnąć gwiazdki z nieba

etymologia:

(1.1-3) pol. gwiazda

(1.2) Wyrażenie „dostać na gwiazdkę” ma związek z polską tradycją, według której wieczór wigilijny rozpoczyna się, kiedy pierwsza gwiazda pojawi się na niebie. Dzieciom wieczór wigilijny kojarzy się głównie z prezentami, które wtedy dostają.

uwagi:

tłumaczenia:

(1.1) dla języków nierozróżniających zdrobnień zobacz listę tłumaczeń w haśle: gwiazda

(1.3) zobacz listę tłumaczeń w haśle: Wigilia

• esperanto: (1.2) steleto
• jidysz: (1.2) שטערנדל n (szterndl)
• litewski: (1.1) žvaigždutė ż
• niemiecki: (1.2) Sternchen n
• rosyjski: (1.1) звёздочка ż
• wilamowski: (1.2) śtaomła

źródła: