brama

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 23 wrz 2024, była oparta na tej wersji.

brama (język polski)

wymowa:: IPA: [ˈbrãma], AS: [brãma], zjawiska fonetyczne: nazal. ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) archit. ruchome zamknięcie wejścia bądź wjazdu; zob. też brama w Wikipedii

(1.2) hist. wojsk. ufortyfikowany wjazd lub wejście do twierdzy lub miasta

(1.3) archit. budowla wznoszona na cześć zwycięskiego wodza dla triumfalnego wjazdu wojsk

(1.4) symboliczna budowla zaznaczająca wjazd do czegoś

(1.5) archit. rel. charakterystyczna japońska budowla o symbolicznym, mistycznym znaczeniu; zob. też Torii w Wikipedii

(1.6) geogr. kraina stanowiąca przejście między pasmami górskimi

(1.7) książk. coś, co daje w przyszłości możliwość osiągnięcia tego, co lepsze i bardziej pożądane^[1]

(1.8) st.pol. ozdoba noszona przez kobiety na ręce lub nodze^[2]

(1.9) icht. Brama brama^[3], gatunek ryby z rodziny bramowatych; zob. też brama (rodzaj) w Wikipedii

(1.10) rzem. ozdobna futrzana obramówka sukna^[4]

odmiana:

(1.1-10)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	brama	bramy
dopełniacz	bramy	bram
celownik	bramie	bramom
biernik	bramę	bramy
narzędnik	bramą	bramami
miejscownik	bramie	bramach
wołacz	bramo	bramy

przykłady:: (1.1) Samochód-pułapka z półtonowym materiałem wybuchowym eksplodował przed bramą głównej siedziby władz koalicji^[5].

składnia:

kolokacje:: (1.1) brama żelazna / cmentarna / wjazdowa • otworzyć / zamknąć bramę; (1.2) brama miejska; (1.6) Brama Morawska • Brama Lubawska • Brama Krakowska; (1.7) brama do kariery / do raju / do szczęścia / do wolności

synonimy:: (1.3) łuk triumfalny; (1.5) torii; (1.10) bram, bramowanie

antonimy:

hiperonimy:: (1.1) wjazd

hiponimy:: (1.1) bramka, wrota

holonimy:: (1.1) ogrodzenie

meronimy:: (1.1) skrzydło

wyrazy pokrewne:

(1.1-7)

rzecz. bramkarz m, bramkarka ż

zdrobn. bramka ż

przym. bramowy, bramny

(1.9)

rzecz. bramowate nmos

związki frazeologiczne:

etymologia:: (1.1-4) od czes. brána^[6], a to od prasł. *borna^[7]; przejście zębowego n w wargowe m w wyniku upodobnienia do wargowego b; rodzimym odpowiednikiem jest pol. brona; zob. tamże

uwagi:: (1.1) zobacz też: Porada „brama i klatka” w: Poradnia językowa PWN.; zobacz też: brama • drzwi • furta • furtka • wrota; zob. też brama (ujednoznacznienie) w Wikipedii

tłumaczenia:

angielski: (1.1) gate; (1.10) fur trimming
arabski: (1.2) بوابة ż
baskijski: (1.1) atari
białoruski: (1.1) брама ż; (1.2) брама ż; (1.3) брама ż
chiński standardowy: (1.1) 门 (mén), 口 (kǒu); (1.4) 门 (mén)
czeski: (1.1) brána ż
duński: (1.1) port w
esperanto: (1.1) pordego; (1.2) pordego
francuski: (1.1) portail m, porte
gudźarati: (1.2) ઝાંપો m (jhāmpō)
japoński: (1.5) 鳥居
joruba: (1.1) géètì
karaimski: (1.1) кабак, эшик
kaszubski: (1.1) bróma ż, wierzeje lm
kornijski: (1.1) yet ż
litewski: (1.1) vartai; (1.2) vartai
łaciński: (1.2) porta
niderlandzki: (1.1) poort ż
niemiecki: (1.1) Tor n; (1.10) Verbrämung ż
rosyjski: (1.1) ворота lm; (1.2) ворота lm
sanskryt: (1.1) गोपुर
szkocki: (1.1) yett
szwedzki: (1.1) port w; (1.2) port w
ukraiński: (1.1) брама ż; (1.2) брама ż
wilamowski: (1.1) bram ż, tur n, tür n; (1.10) bram ż
włoski: (1.1) portone m, cancello m; (1.2) porta ż; (1.3) porta ż

źródła:

↑ Hasło „brama” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
↑ Zenon Klemensiewicz, Historia języka polskiego, PWN, Warszawa 2002, s. 127.
↑ Hasło „Brama brama” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
↑ Jowita Żurawska-Chaszczewska „Słownictwo rzemiosł skórzanych w polszczyźnie historycznej”, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział filologii Polskiej i Klasycznej, Poznań 2010, s. 88
↑ Fakt, nr 01.19 (15), Warszawa, 2004 w: Korpus języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
↑ Hasło „brama” w: Witold Mańczak, Polski słownik etymologiczny, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 2017, ISBN 978-83-7676-265-4, s. 11.
↑ Hasło „borna 2.” w: Słownik prasłowiański, red. Franciszek Sławski, t. I, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1974-2001, ISBN 83-04-00464-X, s. 324 i 325.

brama (język hiszpański)

wymowa:: IPA: [ˈbɾa.ma]; ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) ryczenie, huczenie, wrzeszczenie

(1.2) cieczka, ruja (szczególnie łań)^[1]

czasownik, forma fleksyjna

(2.1) 3. os. lp (él, ella, usted) czasu teraźniejszego (presente) trybu oznajmującego (indicativo) od bramar

(2.2) 2. os. lp (tú) trybu rozkazującego (imperativo) od bramar

odmiana:: (1) lm bramas

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:: (1.1) bramido; (1.2) berrea, celo

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:: czas. bramar; przym. bramante, bramador; rzecz. bramido m, bramadera ż, bramadero m, bramador m, bramadora ż, bramante m, bramuras ż lm

związki frazeologiczne:

etymologia:: hiszp. bramar

uwagi:

źródła:

↑ Stanisław Wawrzkowicz, Kazimierz Hiszpański, Podręczny słownik hiszpańsko-polski, Wiedza Powszechna, Warszawa 1993, ISBN 83-214-0925-3, s. 122.

brama (język słowacki)

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) hutn. kęsisko płaskie^[1]

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:: (1.1) zobacz też: Indeks:Słowacki - Fałszywi przyjaciele

źródła:

↑ Zofia Jurczak-Trojan, Halina Mieczkowska, Elżbieta Orwińska, Maryla Papierz, Słownik słowacko-polski, t. I, A-Ô, TAiWPN Universitas, Kraków 2005, ISBN 83-242-0569-1, s. 47.

brama (język włoski)

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) żądza

(1.2) chęć, pragnienie

czasownik, forma fleksyjna

(2.1) 3. os. lp, tryb oznajmujący czasu teraźniejszego (presente indicativo) od: bramare

(2.2) 2. os. lp, tryb rozkazujący (imperativo) od: bramare

odmiana:: (1) lp brama; lm brame

przykłady:

składnia:

kolokacje:: (1.2) la brama di conoscere → chęć poznania

synonimy:: (1.1) fame, frenesia, sete, smania, voglia; pot. fregola; rzad. bramosità

antonimy:: (1.1) disdegno, disgusto, disprezzo, ripugnanza

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:: rzecz. bramosia ż, bramosità ż; czas. bramare, disbramare; przym. bramabile, bramoso; przysł. bramosamente

związki frazeologiczne:

etymologia:: wł. bramare

uwagi:

źródła:

[1] Hasło „brama” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.

[2] Zenon Klemensiewicz, Historia języka polskiego, PWN, Warszawa 2002, s. 127.

[Brama_brama-3] Hasło „Brama brama” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.

[4] Jowita Żurawska-Chaszczewska „Słownictwo rzemiosł skórzanych w polszczyźnie historycznej”, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział filologii Polskiej i Klasycznej, Poznań 2010, s. 88

[5] Fakt, nr 01.19 (15), Warszawa, 2004 w: Korpus języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.

[6] Hasło „brama” w: Witold Mańczak, Polski słownik etymologiczny, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 2017, ISBN 978-83-7676-265-4, s. 11.

[7] Hasło „borna 2.” w: Słownik prasłowiański, red. Franciszek Sławski, t. I, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1974-2001, ISBN 83-04-00464-X, s. 324 i 325.

[8] Stanisław Wawrzkowicz, Kazimierz Hiszpański, Podręczny słownik hiszpańsko-polski, Wiedza Powszechna, Warszawa 1993, ISBN 83-214-0925-3, s. 122.

[Ss-p-9] Zofia Jurczak-Trojan, Halina Mieczkowska, Elżbieta Orwińska, Maryla Papierz, Słownik słowacko-polski, t. I, A-Ô, TAiWPN Universitas, Kraków 2005, ISBN 83-242-0569-1, s. 47.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[1]

[1]