dziób

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

dziób (język polski)[edytuj]

dziób (1.1)
dziób (1.3) klarnetu
dziób (1.4)
dziób (1.5)
wymowa:
IPA[ʥ̑up], AS[ʒ́up], zjawiska fonetyczne: zmięk.wygł. ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) zool. rogowe zakończenie głowy u ptaków oraz niektórych innych zwierząt służące najczęściej do chwytania pokarmów; zob. też dziób w Wikipedii
(1.2) pot. przen. twarz lub usta
(1.3) muz. rodzaj ustnika; zob. też dziób w Wikipedii
(1.4) mors. przednia część kadłuba statku; zob. też dziób w Wikipedii
(1.5) lotn. przednia część kadłuba samolotu; zob. też dziób samolotu w Wikipedii
(1.6) zwykle w lm ślad na skórze po przebytej ospie

czasownik, forma fleksyjna

(2.1) rozk. zob. dziobać
odmiana:
(1.1-2) [1]
(1.4-5)
przykłady:
(1.1) Otwarł bocian dziób z klekotem[3]
(1.2) Za pozwoleniem, to ja powinnam, bo jestem starsza i mam pierwszeństwo. — Za pozwoleniem, ale to ja wpadłam na ten pomysł. — Za pozwoleniem, zamknij dziób.[4]
(1.4) Dziób okrętu, w którym oboje byli umieszczeni, wzlatywał w górę, a potem spadał jak szalony.[5]
(1.6) A nie będzie dziobów na polikach? — Nie zdrapuj, to przejdzie ci bez znaku, jak Nastusi.[6]
składnia:
kolokacje:
dzioborożec, brzytwodziób, butodziób, grubodziób, krzyżodziób, szablodziób, trzewikodziób, żółtodziób
(1.2) zamknąć dziób
synonimy:
(1.2) twarz, usta
(1.5) nos
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. dziobak m, dzióbak m, dziobnik m, dziobacz m, dziobiec m, dzióbica ż, dziobanie n, dziobnięcie n, dziobnica ż, dziobówka ż
zdrobn. dziobek m, dzióbek m, dzióbeczek m
czas. dziobać, dzióbać, dziobnąć, dzióbnąć, podziobać, zadziobać, wydziobać, wydziobywać, obdziobać, obdziobywać
przym. dziobowy, dziobaty, dzióbaty
związki frazeologiczne:
dostać w dzióbkiedy ptaki w styczniu śpiewają, to im w maju dzioby zamarzająkłapać dziobemwsadzać dziób w nie swoje sprawy
etymologia:
uwagi:
zobacz też: Indeks:Polski - Zwierzęta Indeks:Polski - Instrumenty muzyczne
tłumaczenia:
źródła:
  1. Zygmunt Saloni, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Włodzimierz Gruszczyński, Danuta Skowrońska, Słownik gramatyczny języka polskiego na płycie CD, Warszawa 2012, ISBN 978-83-927277-2-9.
  2. publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana płatna rejestracja Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  3. Maria Konopnicka: O Janku Wędrowniczku
  4. Dziecko piątku, Małgorzata Musierowicz, 1993 w: Korpus języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  5. Henryk Sienkiewicz: Za chlebem
  6. Władysław Reymont: Chłopi