moveo
moveo (język łaciński)[edytuj]
- wymowa:
- znaczenia:
czasownik przechodni
- (1.1) poruszać czymś, wprawiać coś w ruch[1]
- (1.2) machać, trząść, potrząsać czymś[1]
- (1.3) używać czegoś, władać czymś (np. mieczem)[1]
- (1.4) uderzać (w struny instrumentu)[1]
- (1.5) przenosić, przemieszczać, usuwać[1]
- (1.6) wyrzucać kogoś/coś skądś[1]
- (1.7) odprawiać, zwalniać kogoś[1]
- (1.8) odwodzić kogoś od czegoś[1]
- (1.9) wzburzać, wzniecać, poruszać coś[1]
- (1.10) buntować, podburzać, pobudzać, zapalać kogoś[1]
- (1.11) skazić, uszkodzić, nadwyrężyć, dokuczyć, niepokoić, zakłócać[1]
- (1.12) oddziaływać, nakłaniać, wywierać wpływ na coś/kogoś[1]
- (1.13) łagodzić, wzruszać, zmiękczać kogoś[1]
- (1.14) zasmucać, niepokoić, irytować[1]
- (1.15) sprawiać, powodować[1]
- (1.16) wzniecać, zaczynać, wszcząć (np. wojnę)[1]
- (1.17) ćwiczyć się w czymś[1]
- (1.18) rozważać, rozważać coś[1]
czasownik nieprzechodni (zwrotny z se lub w stronie biernej)
- (2.1) poruszać się[1]
- (2.2) zmieniać miejsce pobytu, wyruszać dokądś[1]
- (2.3) zabierać się co czegoś[1]
czasownik nieprzechodni, inakuzatywny
- (3.1) poruszać się, dygotać[1]
- odmiana:
- (1.1-18) moveo, movere, movi, motum (koniugacja II)
- (2.1-3) (se) moveo, movere, movi, motum (koniugacja II)
- (3.1) moveo, movere, movi, motum (koniugacja II)
- przykłady:
- (1.5) Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens: Fac tibi duas tubas argenteas ductiles, quibus convocare possis multitudinem quando movenda sunt castra.[2] (Nm 10, 1-2) → Tak mówił Pan dalej do Mojżesza: «Sporządź sobie dwie trąby srebrne. Masz je wykuć. Będą one służyły do zwoływania całej społeczności i dawania znaku do zwijania obozu.»[3] (Lb 10, 1-2)
- (2.1) (Deus) ait: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram, et praesit piscibus maris, et volatilibus caeli, et bestiis, universaeque terrae, omnique reptili, quod movetur in terra.[4] (Gn 1, 26) → Zatem rzekł Bóg: Uczyńmy człowieka na wyobrażenie nasze, według podobieństwa naszego; a niech panuje nad rybami morskimi, i nad ptactwem niebieskim, i nad zwierzęty, i nad wszystką ziemią, i nad wszelkim płazem, płazającym się po ziemi.[5] (Rdz 1, 26)
- składnia:
- kolokacje:
- (1.5)[1] castra movere → przenieść (zwinąć) obóz • signa movere → ruszyć z chorągwiami (rozpocząć marsz)
- antonimy:
- (1.12) commoveo
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- źródła:
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 Hasło „moveo” w: Mały słownik łacińsko-polski, praca zbiorowa pod red. Józefa Korpantego, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2001, ISBN 978-83-7195-844-1, s. 409.
- ↑ Wulgata Klementyńska, Lb 10, 1-2
- ↑ Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu - Biblia Tysiąclecia, Lb 10, 1-2
- ↑ Wulgata Klementyńska, Rdz 1, 26
- ↑ Biblia Gdańska, Rdz 1, 26