blindaż
blindaż (język polski)
[edytuj].jpg)
- wymowa:
-
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
- (1.1) wojsk. drewniana, drewniano-ziemna później też blaszana lub betonowa osłona schronu, okopów albo innych fortyfikacji, chroniąca przed ostrzałem[1][2]
- (1.2) daw. wojsk. schron[3]
- (1.3) daw. wojsk. dodatkowe stalowe opancerzenie okrętu lub pojazdu [1][4]
- (1.4) futrowanie, obicie ścian zrobione z desek[2][5]
- odmiana:
- (1.1-4)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik blindaż blindaże dopełniacz blindażu blindaży
blindażówcelownik blindażowi blindażom biernik blindaż blindaże narzędnik blindażem blindażami miejscownik blindażu blindażach wołacz blindażu blindaże
- przykłady:
- (1.1) „Nadto «Nouvelliste de Rouen» donosi, iż wydano rozkazy nie tylko uzbrojenia wybrzeży, ale nadto zbudowania blindaży mogących wytrzymać uderzenia kuli i bomby.”.[6]
- (1.1) „Inż. Bułgarow (..) opowiadał (...): Forty wewnętrzne są w Porcie Artura osłonione blindażami, które nadto okryte są workamiz ziemią i grubą blachą. Raz tylko jeden 6-calowe pociski japońskie przebiły blindaże i pękły wewnątrz domu firmy «Kunst i Albers».”[7]
- (1.1) „W obawie, że nie zdążą w porę usunąć się z niebezpiecznego terenu, maruderzy owi ukryli się w pobliskim «blindażu», t. j. dole ziemnym, oszalowanym deskami, z dość wysokim nasypem. «Blindaż» taki służy za schronienie żołnierzom, obserwującym skuteczność strzałów, oraz jako skład różnych narzędzi pomocniczych; kulom dział polowych, więc mniejszego kalibru, może on stawić opór skuteczny, natomiast nie jest w możności oprzeć się ciężkim pociskom dział fortecznych.”[8]
- (1.2) Pan Prezydent zwiedził ruiny i wszedł do jednego z pozostałych z czasów wojny schronów betonowych (blindaży), ukrytych wśród zwalisk.[9]
- składnia:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- (1.1,3,4) franc. blindage < franc. blinder[10] → okrywać, ukrywać, franc. blindes → drewno używane zbudowania osłony, schronienia < niem. blenden[11] → oślepiać, razić
- por. niem. blenden > niem. Blende → wysunięta osłona mająca w czasie oblężenia uniemożliwić przeciwnikowi ogląd prac[12]
- (1.2) od (1.1)
- uwagi:
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) blindage
- francuski: (1.1) blindage m, blinde ; (1.3) blindage m
- rosyjski: (1.1) блиндаж m
- źródła:
- ↑ 1,0 1,1
Hasło „Blindaż” w: Michał Arct, M. Arcta Słownik ilustrowany języka polskiego, Wydawnictwo M. Arcta w Warszawie, Warszawa 1916.
- ↑ 2,0 2,1 Słownik języka polskiego, red. Aleksander Zdanowicz i in., M. Orgelbrand, Wilno 1861, s. 86, 2257.
- ↑ Rozkaz wewnętrzny biskupa polowego wojsk polskich 097/37 Błędne określenia wojskowe najczęściej spotykane w mowie i druku : dodatek nr 2, Warszawa, 1937.
- ↑ Stanisław Skorupka, Halina Auderska, Zofia Łempicka, Zofia Łempicka de Bondy Mały słownik języka polskiego, 1968.
- ↑ Hasło „blindaż” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- ↑ Gazeta Warszawska 1859, nr 237 (9 września), s. 3.
- ↑ Kraj : tygodnik polityczno-społeczny, R.23, nr 49 (16 grudnia 1904) = nr 1170, s. 13.
- ↑ Kurier Warszawski, R.91, nr 241 (1 września 1911) - dodatek poranny, s. 4.
- ↑ Kurier Wileński, R.7, nr 141 (22 czerwca 1930).
- ↑ Hasło „blinder” w: Centre National de Ressources Textuelles et Lexicales.
- ↑ L. Clédat Dictionnaire Étymologique de la Langue Française, s. 67, 1920.
- ↑ Hasło Blinden w: Deutsches Wörterbuch von Jacob Grimm und Wilhelm Grimm [Słownik niemiecki Jakuba i Wilhelma Grimmów], Lipsk 1854-1961, wykaz źródeł 1971.
