złamać: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
dodana wymowa: IPA: [ˈzwãmaʨ̑], AS: [zu̯'''ã'''mać], opis: NAZAL; poprzednia wymowa została usunięta po sprawdzeniu przez człowieka |
zmiana "{{odmiana|polski}}" na "{{odmiana}}", zmiana "=[[" na "= [[", zmienionych linków: 18, porządkowanie tłumaczeń, podział sekcji na linie |
||
Linia 4: | Linia 4: | ||
{{znaczenia}} |
{{znaczenia}} |
||
''czasownik przechodni'' {{dk}} |
''czasownik przechodni'' {{dk}} |
||
: (1.1) [[działanie]]m [[fizyczny]]m ([[wcześniej]] [[zginać|zginając]], [[naciskać|naciskając]] [[lub]] [[uderzać|uderzając]]) [[rozdzielić]] [[coś]] [[ |
: (1.1) [[działanie]]m [[fizyczny]]m ([[wcześniej]] [[zginać|zginając]], [[naciskać|naciskając]] [[lub]] [[uderzać|uderzając]]) [[rozdzielić]] [[coś]] [[na]] [[kilka]] ([[zwykle]] [[na]] [[dwa|dwie]]) [[cześć|części]]<ref name="Szymczak">{{Szymczak1982|hasło=złamać|strony=1028|tom=III}}</ref> |
||
: (1.2) [[pokonać]], [[przezwyciężyć]], [[zwalczyć]], [[zniweczyć]], [[zniszczyć]]<ref name="Szymczak"></ref> |
: (1.2) [[pokonać]], [[przezwyciężyć]], [[zwalczyć]], [[zniweczyć]], [[zniszczyć]]<ref name="Szymczak"></ref> |
||
: (1.3) [[zostać]] [[przyczyna|przyczyną]] [[czyjś|czyjegoś]] [[zły|złego]] [[samopoczucie|samopoczucia]] (''zazwyczaj w [[imiesłów przymiotnikowy bierny|imiesłowie przymiotnikowym biernym]]'' – złamany)<ref name="Szymczak"></ref> |
: (1.3) [[zostać]] [[przyczyna|przyczyną]] [[czyjś|czyjegoś]] [[zły|złego]] [[samopoczucie|samopoczucia]] (''zazwyczaj w [[imiesłów przymiotnikowy bierny|imiesłowie przymiotnikowym biernym]]'' – złamany)<ref name="Szymczak"></ref> |
||
: (1.4) [[przekroczyć]], [[naruszyć]] [[obowiązywać|obowiązujące]] [[prawo]], [[zasada|zasady]], [[przepis]]y; [[postąpić]] [[wbrew]] [[one|nim]]; [[także]] [[ |
: (1.4) [[przekroczyć]], [[naruszyć]] [[obowiązywać|obowiązujące]] [[prawo]], [[zasada|zasady]], [[przepis]]y; [[postąpić]] [[wbrew]] [[one|nim]]; [[także]] [[nie]] [[dotrzymać]] [[jakiś|jakiegoś]] [[zobowiązanie|zobowiązania]]<ref name="Szymczak"></ref> |
||
: (1.5) {{druk}} [[podzielić]] [[tekst]] [[gazeta|gazety]], [[książka|książki]] [[lub]] [[czasopismo|czasopisma]] [[do]] [[szerokość|szerokości]] [[szpalta|szpalt]], [[tabela|tabel]], [[klisza|klisz]], [[tytuł]]ów, [[itp.]] [[element]]ów [[drukarski]]ch<ref name="Szymczak"></ref> |
: (1.5) {{druk}} [[podzielić]] [[tekst]] [[gazeta|gazety]], [[książka|książki]] [[lub]] [[czasopismo|czasopisma]] [[do]] [[szerokość|szerokości]] [[szpalta|szpalt]], [[tabela|tabel]], [[klisza|klisz]], [[tytuł]]ów, [[itp.]] [[element]]ów [[drukarski]]ch<ref name="Szymczak"></ref> |
||
''czasownik zwrotny'' |
''czasownik zwrotny'' |
||
: (2.1) [[zostać]] złamanym (1.1), [[pęknąć]]<ref name="Szymczak"></ref> |
: (2.1) [[zostać]] złamanym (1.1), [[pęknąć]]<ref name="Szymczak"></ref> |
||
: (2.2) [[ulec]] [[namowom]] [[lub]] [[pod]] [[przymus]]em; [[ustąpić]]<ref name="Szymczak"></ref> |
: (2.2) [[ulec]] [[namowom]] [[lub]] [[pod]] [[przymus]]em; [[ustąpić]]<ref name="Szymczak"></ref> |
||
{{odmiana |
{{odmiana}} {{koniugacjaPL|IX}} złam|ać |
||
{{przykłady}} |
{{przykłady}} |
||
: (1.1) ''[[rzucać|Rzucałeś]] [[ołówek|ołówkiem]] [[ |
: (1.1) ''[[rzucać|Rzucałeś]] [[ołówek|ołówkiem]] [[o]] [[ziemia|ziemię]] [[i]] [[dziwić się|dziwisz się]], [[że]] [[gryfel]] [[być|jest]] [[złamać|złamany]].'' |
||
: (1.1) ''[[kierowca|Kierowca]] [[mieć|miał]] [[ogromny|ogromne]] [[szczęście]]. [[po |
: (1.1) ''[[kierowca|Kierowca]] [[mieć|miał]] [[ogromny|ogromne]] [[szczęście]]. [[po|Po]] [[ta|tej]] [[okropnie]] [[wyglądać|wyglądającej]] [[kraksa|kraksie]] [[złamać|złamał]] [[jedynie]] [[piszczel]] [[i]] [[kilka]] [[paliczek|paliczków]].'' |
||
: (1.2) ''[[po |
: (1.2) ''[[po|Po]] [[czterogodzinny|czterogodzinnej]] [[walka|walce]] [[udać|udało]] [[się]] [[nareszcie]] [[złamać]] [[szyk]]i [[nieprzyjaciel]]a, [[co]] [[doprowadzić|doprowadziło]] [[do]] [[on|jego]] [[ostateczny|ostatecznej]] [[porażka|porażki]].'' |
||
: (1.3) ''[[nie|Nie]] [[dziwić się|dziwię się]], [[że]] [[ten]] [[człowiek]] [[chcieć|chciał]] [[zabić się|się zabić]]. [[być|Jest]] [[kompletnie]] [[złamać|złamany]] [[śmierć|śmiercią]] [[żona|żony]] [[ |
: (1.3) ''[[nie|Nie]] [[dziwić się|dziwię się]], [[że]] [[ten]] [[człowiek]] [[chcieć|chciał]] [[zabić się|się zabić]]. [[być|Jest]] [[kompletnie]] [[złamać|złamany]] [[śmierć|śmiercią]] [[żona|żony]] [[i]] [[dwójka|dwójki]] [[on|jego]] [[dziecko|dzieci]] [[w]] [[pożar]]ze.'' |
||
: (1.4) ''[[jeździć|Jeżdżąc]] [[po pijanemu]] [[złamać|złamałeś]] [[prawo]], [[więc]] [[musieć|musisz]] [[ponieść]] [[to|tego]] [[konsekwencja|konsekwencje]].'' |
: (1.4) ''[[jeździć|Jeżdżąc]] [[po pijanemu]] [[złamać|złamałeś]] [[prawo]], [[więc]] [[musieć|musisz]] [[ponieść]] [[to|tego]] [[konsekwencja|konsekwencje]].'' |
||
: (1.5) ''[[ta|Ta]] [[kobieta]] [[od]] [[adiustacja|adiustacji]] [[tekst]]u [[nie]] [[nadawać się|nadaje się]] [[ |
: (1.5) ''[[ta|Ta]] [[kobieta]] [[od]] [[adiustacja|adiustacji]] [[tekst]]u [[nie]] [[nadawać się|nadaje się]] [[do]] [[swój|swojej]] [[praca|pracy]], [[złamać|złamała]] [[słowo]] "[[przewód]]" [[po]] [[litera|literze]] "[[w]]".'' |
||
: (2.1) ''[[zginać|Zgiąłem]] [[linijka|linijkę]] [[tak]] [[mocno]], [[że]] [[złamać się|się złamała]].'' |
: (2.1) ''[[zginać|Zgiąłem]] [[linijka|linijkę]] [[tak]] [[mocno]], [[że]] [[złamać się|się złamała]].'' |
||
: (2.2) ''[[po|Po]] [[długi]]m [[ |
: (2.2) ''[[po|Po]] [[długi]]m [[i]] [[ciężki]]m [[przesłuchanie|przesłuchaniu]] [[złamać się|złamał się]] [[i]] [[przyznać|przyznał]] [[się]] [[do]] [[postawiony]]ch [[zarzut]]ów.'' |
||
{{składnia}} (1.1-5) ~ +{{B}} |
{{składnia}} (1.1-5) ~ +{{B}} |
||
{{kolokacje}} |
|||
{{kolokacje}} (1.1) ~ [[kredka|kredkę]]/[[ołówek]]/[[narta|nartę]]/[[patyk]]/[[laska|laskę]]/[[pieczęć]]/[[drzewo]]/[[miecz]]/… • ~ [[ręka|rękę]]/[[noga|nogę]]/[[ząb]]/[[nos#nos (język polski)|nos]]/[[kark]]/[[kręgosłup]]/…; (1.2) ~ [[opór]] • ~ [[szyk]]i [[nieprzyjaciel]]a • ~ [[duma|dumę]]/[[pycha|pychę]]/[[upór]]; (1.3) [[być]] [[kompletnie]]/[[całkowicie]]/[[zupełnie]] złamanym • złamany [[choroba|chorobą]]/[[nieszczęście]]m; (1.4) ~ [[słowo]]/[[przysięga|przysięgę]]/[[przyrzeczenie]]/[[obietnica|obietnicę]]/[[cisza wyborcza|ciszę wyborczą]]/[[prawo]]/[[przepis]]y/[[regulamin]]/[[konstytucja|konstytucję]]/[[zasada|zasady]]/… • ~ [[post]]; (1.5) ~ [[tekst]] |
|||
: (1.1) ~ [[kredka|kredkę]]/[[ołówek]]/[[narta|nartę]]/[[patyk]]/[[laska|laskę]]/[[pieczęć]]/[[drzewo]]/[[miecz]]/… • ~ [[ręka|rękę]]/[[noga|nogę]]/[[ząb]]/[[nos]]/[[kark]]/[[kręgosłup]]/… |
|||
: (1.2) ~ [[opór]] • ~ [[szyk]]i [[nieprzyjaciel]]a • ~ [[duma|dumę]]/[[pycha|pychę]]/[[upór]] |
|||
: (1.3) [[być]] [[kompletnie]]/[[całkowicie]]/[[zupełnie]] złamanym • złamany [[choroba|chorobą]]/[[nieszczęście]]m |
|||
: (1.4) ~ [[słowo]]/[[przysięga|przysięgę]]/[[przyrzeczenie]]/[[obietnica|obietnicę]]/[[cisza wyborcza|ciszę wyborczą]]/[[prawo]]/[[przepis]]y/[[regulamin]]/[[konstytucja|konstytucję]]/[[zasada|zasady]]/… • ~ [[post]] |
|||
: (1.5) ~ [[tekst]] |
|||
{{synonimy}} (1.1) [[popsuć]], [[zniszczyć]], [[uszkodzić]], [[naruszyć]], [[pokonać]], [[pęknąć]], [[rozerwać]] |
{{synonimy}} (1.1) [[popsuć]], [[zniszczyć]], [[uszkodzić]], [[naruszyć]], [[pokonać]], [[pęknąć]], [[rozerwać]] |
||
{{antonimy}} (1.1) [[naprawić]], [[zreperować]] |
{{antonimy}} (1.1) [[naprawić]], [[zreperować]] |
||
{{pokrewne}} {{czas}} {{ndk}} [[łamać]], [[przełamać]], [[wyłamać]], [[rozłamać]] |
{{pokrewne}} |
||
: {{czas}} {{ndk}} [[łamać]], [[przełamać]], [[wyłamać]], [[rozłamać]] |
|||
: {{rzecz}} [[złamanie]] |
|||
{{frazeologia}} |
|||
: (1.1) [[złamany we dwoje]], [[złamać hasło]]/[[złamać kod|kod]]/[[złamać szyfr|szyfr]]/[[zabezpieczenie|zabezpieczenia]], [[nie mieć złamanego grosza|nie mieć]]/[[nie dać komuś złamanego grosza]], [[złam ręce i nogi]] (= [[połam ręce i nogi]]), [[złam kark]], [[złamać pióro]], ''przysłowia'': [[żeby kózka nie skakała, to by nóżki nie złamała|żeby]]/[[gdyby kózka nie skakała, to by nóżki nie złamała]] |
|||
: (1.2) [[złamać komuś serce]], [[złamać komuś życie]]; |
|||
{{etymologia}} {{etym|pol|z-|łamać}} |
{{etymologia}} {{etym|pol|z-|łamać}} |
||
{{uwagi}} |
{{uwagi}} |
||
{{tłumaczenia}} |
{{tłumaczenia}} |
||
* angielski: (1.1) [[break]] |
* angielski: (1.1) [[break]] |
||
⚫ | |||
* hiszpański: (1.1) [[romper]], [[fracturar]], [[despedazar]], [[cascar]]; (1.2) [[romper]], [[quebrar]], [[partir]]; (1.3) [[destrozar]], [[hundir]]; (1.4) [[quebrantar]], [[violar]], [[infringir]] |
* hiszpański: (1.1) [[romper]], [[fracturar]], [[despedazar]], [[cascar]]; (1.2) [[romper]], [[quebrar]], [[partir]]; (1.3) [[destrozar]], [[hundir]]; (1.4) [[quebrantar]], [[violar]], [[infringir]] |
||
* jidysz: (1.1) [[צעברעכן]] |
* jidysz: (1.1) [[צעברעכן]] |
||
⚫ | |||
* slovio: (1.1) [[slomit]] (сломит) |
* slovio: (1.1) [[slomit]] (сломит) |
||
* włoski: (1.1) [[rompere]] |
* włoski: (1.1) [[rompere]] |
Wersja z 02:47, 8 sie 2010
złamać (język polski)
- znaczenia:
czasownik przechodni dk.
- (1.1) działaniem fizycznym (wcześniej zginając, naciskając lub uderzając) rozdzielić coś na kilka (zwykle na dwie) części[1]
- (1.2) pokonać, przezwyciężyć, zwalczyć, zniweczyć, zniszczyć[1]
- (1.3) zostać przyczyną czyjegoś złego samopoczucia (zazwyczaj w imiesłowie przymiotnikowym biernym – złamany)[1]
- (1.4) przekroczyć, naruszyć obowiązujące prawo, zasady, przepisy; postąpić wbrew nim; także nie dotrzymać jakiegoś zobowiązania[1]
- (1.5) druk. podzielić tekst gazety, książki lub czasopisma do szerokości szpalt, tabel, klisz, tytułów, itp. elementów drukarskich[1]
czasownik zwrotny
- odmiana:
- koniugacja IX złam|ać
- przykłady:
- (1.1) Rzucałeś ołówkiem o ziemię i dziwisz się, że gryfel jest złamany.
- (1.1) Kierowca miał ogromne szczęście. Po tej okropnie wyglądającej kraksie złamał jedynie piszczel i kilka paliczków.
- (1.2) Po czterogodzinnej walce udało się nareszcie złamać szyki nieprzyjaciela, co doprowadziło do jego ostatecznej porażki.
- (1.3) Nie dziwię się, że ten człowiek chciał się zabić. Jest kompletnie złamany śmiercią żony i dwójki jego dzieci w pożarze.
- (1.4) Jeżdżąc po pijanemu złamałeś prawo, więc musisz ponieść tego konsekwencje.
- (1.5) Ta kobieta od adiustacji tekstu nie nadaje się do swojej pracy, złamała słowo "przewód" po literze "w".
- (2.1) Zgiąłem linijkę tak mocno, że się złamała.
- (2.2) Po długim i ciężkim przesłuchaniu złamał się i przyznał się do postawionych zarzutów.
- składnia:
- (1.1-5) ~ +B.
- kolokacje:
- (1.1) ~ kredkę/ołówek/nartę/patyk/laskę/pieczęć/drzewo/miecz/… • ~ rękę/nogę/ząb/nos/kark/kręgosłup/…
- (1.2) ~ opór • ~ szyki nieprzyjaciela • ~ dumę/pychę/upór
- (1.3) być kompletnie/całkowicie/zupełnie złamanym • złamany chorobą/nieszczęściem
- (1.4) ~ słowo/przysięgę/przyrzeczenie/obietnicę/ciszę wyborczą/prawo/przepisy/regulamin/konstytucję/zasady/… • ~ post
- (1.5) ~ tekst
- antonimy:
- (1.1) naprawić, zreperować
- związki frazeologiczne:
- (1.1) złamany we dwoje, złamać hasło/kod/szyfr/zabezpieczenia, nie mieć/nie dać komuś złamanego grosza, złam ręce i nogi (= połam ręce i nogi), złam kark, złamać pióro, przysłowia: żeby/gdyby kózka nie skakała, to by nóżki nie złamała
- (1.2) złamać komuś serce, złamać komuś życie;
- uwagi:
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) break
- hiszpański: (1.1) romper, fracturar, despedazar, cascar; (1.2) romper, quebrar, partir; (1.3) destrozar, hundir; (1.4) quebrantar, violar, infringir
- jidysz: (1.1) צעברעכן
- nowogrecki: (1.1-3) σπάζω; (1.4) αθετώ, παραβιάζω
- slovio: (1.1) slomit (сломит)
- włoski: (1.1) rompere
- źródła: