upadły

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

upadły (język polski)[edytuj]

wymowa:
?/i
znaczenia:

przymiotnik relacyjny

(1.1) taki, który stracił równowagę i przewrócił się
(1.2) taki, którego okres świetności minął i który przestał istnieć
(1.3) taki, który zaczął prowadzić niemoralne życie
(1.4) taki, który nie zajmuje równie wysokiej pozycji społecznej, co dawniej
(1.5) taki, który stał się niewypłacalny

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(2.1) osoba, która stała się niewypłacalna

czasownik, forma fleksyjna

(3.1) 3. os. lm rodz. nmos czasu przesz. trybu oznajm. od upaść
odmiana:
(1.1-5)
(2.1)
przykłady:
(1.1) Kto na innych przędzach zawiesi swe serce, to spotka je takie salto mortale, że stłucze się jak upadłe na ziemię szkiełka[1]
(1.2) Słaba, odziedziczona po upadłym komunizmie Polska znalazła się w sytuacji, gdzie obce korporacje górują nad zlikwidowanymi podmiotami krajowymi, bo mają większe doświadczenie i powiązania z potężnymi organizacjami międzynarodowymi[2].
(1.3) W latach 30. pismo kobieceBluszczrozpoczęło kampanię, aby nie potępiać tych kobiet, bo choć upadłe, mogą hańbę swą odpokutować, bogobojnie wychowując swe potomstwo[3].
(1.4) Jestem zasadniczo przeciwny nadmiernemu kokietowaniu upadłych arystokratów, ale też nie sądzę, by powrót na wyżyny musiał odbywać się po ciemku, w siermiężnych szatach i z głową nieustannie posypywaną popiołem[4].
(1.5) Jeżeli w mieście pojawiają się dziury po niewykorzystanych, a upadłych obszarach poprzemysłowych, jeśli tkanka mieszkaniowa jest zdegradowana, nie ma ono szansy, by przyciągnąć inwestorów i rozwijać się gospodarczo[5].
(2.1) Przy ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu przepisy ustawy przewidują powołanie nadzorcy sądowego lub zarządcy, gdy upadłemu odebrano zarząd nad jego majątkiem[6].
składnia:
kolokacje:
(1.1) upadłe drzewo
(1.2) upadły reżim • upadła ideologia / wartość • upadłe imperium
(1.3) upadły człowiek • upadła kobieta
(1.4) upadły arystokrata / dyktator / gwiazdor / mistrz
(1.5) upadły bank / pegeer / zakład • upadła firma / spółdzielnia / spółka • upadłe gospodarstwo / przedsiębiorstwo
(2.1) postępowanie / roszczenie przeciwko upadłemu
synonimy:
(2.1) bankrut
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. upadek mrz, upadłość ż
czas. upadać ndk., upaść dk.
związki frazeologiczne:
do upadłego (daw. do upadłej) • upadły anioł
etymologia:
pol. upaść + -ły
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. Krystyna Kolińska, Orzeszkowa, złote ptaki i terroryści, 1996, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
  2. Piotr Bein, Echa "Wielkiego przekrętu", „Obywatel nr 1(2)/2001”, 2001, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
  3. Barbara Pietkiewicz, Pożegnanie z bękartem, „Polityka nr 2389”, 2003-02-22, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
  4. Zdzisław Ambroziak, Upadek arystokracji (2), „Sportowiec nr 46 (1408)”, 1977, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
  5. Barbara Sobańska, Rewitalizacja w inkubatorze, czyli źle jest mieć rację za wcześnie, „Gazeta Krakowska”, 2006-12-28, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
  6. Andrzej Chróścicki, Bankructwo znowelizowane cz. 1, „Gazeta Ubezpieczeniowa”, 2003-04-01, Narodowy Korpus Języka Polskiego.