by

by (język polski)

wymowa:

znaczenia:

spójnik

(1.1) używany w zdaniach podrzędnych określających, w jakim celu (po co) wykonywana jest czynność

przyrostek, wyraz pomocniczy

(2.1) używany do tworzenia trybu przypuszczającego

odmiana:

(1.1) nieodmienne; (2.1) by|m, ~ś, ~, ~śmy, ~ście, ~

przykłady:

(1.1) Kupiłem sobie butelkę wody, by potem nie być spragnionym.

(2.1) Czy znalazłby się tu ktoś, kto mógłby mi pomóc? (= ...kto by mógł mi pomóc?)

(2.1) Myślę, że trzeba by wreszcie wziąć się za to.

(2.1) (Ja) chciałbym już pójść do domu.

składnia:

kolokacje:

synonimy:

(1.1) aby, żeby

antonimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

(2.1) przyrostek "by" piszemy łącznie z wyrazem, jeśli orzeczenie stanowi czasownik w formie osobowej ("poszedłbym"), a osobno - w bezosobowej ("można by", "trzeba by"); w zdaniu w trybie przypuszczającym czasownik przyjmuje formę czasu przeszłego 3 osoby (lp lub lm), w odpowiedniej formie rodzajowej (rodzaj męski, żeński, nijaki, męskoosobowy, niemęskoosobowy), odmienny jest sam przyrostek według wzoru odmiany, który decyduje o osobie podmiotu; przyrostek jest dodawany do jednego z wyrazów: orzeczenia, spójnika, lub zaimka względnego; słowa "gdyby", "aby" i "żeby" oraz "by" w znaczeniu (1.1) zawierają ten przyrostek i nie należy go już dodawać, ale trzeba go odmienić; więcej o trybie przypuszczającym znajduje się w artykule "Aneks:Język polski - czasowniki".

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) to, so that; (2.1) would
• duński: (1.1) at, for at
• islandzki: (1.1) til þess að, til að; (2.1) munu (czasownik służący do tworzenia konstrukcji przypuszczających)
• kaszubski: (1.1) bë
• niemiecki: (1.1) um... zu, damit; (2.1) würde (najczęstszy sposób wyrażania przypuszczenia, obok zanikających w mowie potocznej form trybu przypuszczającego)
• rosyjski: (1.1) чтобы; (2.1) бы

by (język angielski)

wymowa:

IPA: /baɪ/ wymowa amerykańska

znaczenia:

przyimek

(1.1) przez (w podawaniu przyczyny, autora)

(1.2) przy, obok, w pobliżu

(1.3) ...odpowiadający polskim konstrukcjom w narzędniku, przy podawaniu drogi lub sposobu ruchu

(1.4) podczas, w

(1.5) do, przed (czas)

(1.6) przez (dzielenie, mnożenie)

(1.7) po, za (przy wyliczaniu)

(1.8) ...łączący się z niektórymi innymi czasownikami, tworząc osobne znaczenia

(1.9) na (przy podawaniu wymiarów)

przedrostek

(2.1) ...służący do tworzenia wyrazów o znaczeniu podrzędnym, pobocznym do danego

odmiana:

przykłady:

(1.1) The car was driven by a drunk driver. → Samochód był prowadzony przez pijanego kierowcę.

(1.2) Do you see these two men by my car? → Czy widzisz tych dwóch mężczyzn przy moim samochodzie?

(1.3) We have flown by plane. → Przylecieliśmy samolotem.

(1.4) It happened by night. → To się stało w nocy.

(1.5) I will be home by five pm. → Będę w domu przed piątą.

(1.6) One can't divide 50 (fifty) by 7 (seven) without a remainder. → Nie można podzielić 50 (pięćdziesięciu) przez 7 (siedem) bez reszty.

(1.7) Day by day passes and we do nothing. → Mija dzień za dniem, a my nic nie robimy.

(1.8) stand by, go by

(1.9) I need a piece of lumber that's 5 by 9 ft. → Potrzebuję kawałek drewna o wymiarach 5 na 9 stóp.

(2.1) bypass, byroad

składnia:

kolokacje:

(1.3) by car/train/air/highway/ship/...; (1.5) by tomorrow/evening/...

synonimy:

(1.1) of; (1.2) near, next to; (1.3) with; (1.4) during, while; (1.5) until; (2.1) side

antonimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

(1) starogerm. (por. niem. bei)

uwagi:

by (język duński)

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj wspólny

(1.1) miasto

odmiana:

(1.1) en by, byen, byer, byerne

przykłady:

(1.1) Jeg så dig i går i byen. → Widziałem cię wczoraj w mieście.

składnia:

kolokacje:

(1.1) landsby, provinsby, storby, fødeby, hjemby, kulturby, millionby, soveby, stationsby, venskabsby, byboer, bydel, bykort

synonimy:

(1.1) stad

antonimy:

(1.1) land

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

gå forkert i byen

etymologia:

uwagi:

by (język norweski (bokmål))

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) miasto

odmiana:

(1.1) en by, byen, byer, byene

przykłady:

(1.1) Foretrekker du å bo i by eller på landet? → Wolisz mieszkać w mieście czy na wsi?

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

by (język szwedzki)

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) wieś

odmiana:

(1.1) en by, byn, byar, byarna

przykłady:

(1.1) Hon bor i en liten by i norr om Stockholm → Ona mieszka w małej wsi na północ od Sztokholmu.

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi: