rotmistrz
rotmistrz (język polski)
[edytuj]- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
- (1.1) hist. wojsk. stopień oficerski w kawalerii, będący odpowiednikiem rangi kapitana[1]; zob. też rotmistrz w Wikipedii
- (1.2) wojsk. oficer mający stopień rotmistrza (1.1)
- (1.3) hist. wojsk. dowódca roty piechoty, chorągwi jazdy lub szwadronu[1]
- odmiana:
- (1.1-3)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik rotmistrz rotmistrzowie / rotmistrze dopełniacz rotmistrza rotmistrzów celownik rotmistrzowi rotmistrzom biernik rotmistrza rotmistrzów narzędnik rotmistrzem rotmistrzami miejscownik rotmistrzu rotmistrzach wołacz rotmistrzu rotmistrzowie / rotmistrze
- przykłady:
- (1.1) Stopień rotmistrza jest odpowiednikiem kapitana.
- (1.2) Po rotmistrzu Witoldzie Pileckim, bohaterze Oświęcimia, zacierano wszelkie ślady na ziemi i w polskiej historii[2].
- (1.2) Na Starem Mieście koło Pijarów, / Gdzie hymny Bogu lud wierny śpiewa, / Mieszka inwalid spod trzech sztandarów: / Ułański rotmistrz Jacek Cholewa[3].
- (1.3) Dla rotmistrza, dowódcy szwadronu, wybrał sierżant kwaterę w nowej, najparadniejszej w całej wsi chacie Hnata[4].
- (1.3) I posłał do niego rotmistrza pięćdziesiątnika i pięćdziesiąt, którzy byli pod nim: który poszedł do niego, i siedzącemu na wierzchu góry, rzekł: Człowiecze Boży, król rozkazał, abyś zszedł[5].
- kolokacje:
- (1.1) rotmistrz kawalerii / ułanów • mundur / dystynkcje / stopień rotmistrza • awans na rotmistrza
- (1.3) rotmistrz chorągwi / piechoty
- synonimy:
- antonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. rotmistrzostwo n, rotmistrzowa ż, podrotmistrz mos
- czas. rotmistrzować ndk.
- przym. rotmistrzowski
- skr. rtm.
- związki frazeologiczne:
- przysłowia: nie może być dobrym rotmistrzem, który nie był nigdy żołnierzem • z rotmistrzów hetmani rosną[6]
- tłumaczenia:
- czeski: (1.1) rotmistr m
- duński: (1.1) ritmester w
- litewski: (1.1) rotmistras m
- niderlandzki: (1.1) ritmeester
- niemiecki: (1.1) Rittmeister m
- norweski (bokmål): (1.1) rittmester m
- norweski (nynorsk): (1.1) rittmeister m
- rosyjski: (1.1) ротмистр m (rotmistr)
- szwedzki: (1.1) ryttmästare w
- ukraiński: (1.1) ротмістр m (rotmìstr)
- źródła:
- 1 2
Hasło „Rotmistrz” w: Michał Arct, M. Arcta Słownik ilustrowany języka polskiego, Wydawnictwo M. Arcta w Warszawie, Warszawa 1916. - ↑ Anna Pawełczyńska, Wartości a przemoc: zarys socjologicznej problematyki Oświęcimia, PWN, 1995.
- ↑ Artur Oppman (Or-Ot), Stare Miasto. Obrazki z dawnych lat, Kraków 1902.
- ↑ Kajetan Abgarowicz (Abgar-Sołtan), Rusini. Szkice i obrazki, Kraków 1893.
- ↑ Druga Księga Królewska 1,9; Biblia Wujka (wyd. 1923).
- ↑ Samuel Adalberg, Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, Druk Emila Skiwskiego, Warszawa 1889–1894.
- ↑ Hasło „rotmistrz” w: Słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Witold Doroszewski, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980, ISBN 83-01-03811-X, s. 642.
- ↑ Hasło „rotmistrz” w: Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Andrzej Markowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004, ISBN 978-83-01-14198-1, s. 977.
