unosić

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
(Przekierowano z unosić się)

unosić (język polski)[edytuj]

śmigłowiec unosi (1.1) skrzynie
samolot unosi się (2.3)
wymowa:
IPA[ũˈnɔɕiʨ̑], AS[ũnośić], zjawiska fonetyczne: zmięk.nazal.
?/i
znaczenia:

czasownik

(1.1) dźwigać kogoś lub coś w górę, podnosić, wznosić, dźwigać, podciągać[1]
(1.2) utrzymywać na sobie, przenosić pewien ciężar, wytrzymywać jego nacisk[1]
(1.3) zabierać kogoś, coś ze sobą; uchodzić z kimś, z czymś; zagarniać coś z sobą, porywać, ponieść, przenosić, zanosić na inne miejsce[1]
(1.4) daw. o uczuciach, doznaniach: kogoś owładnąć, ugłaskać, udobruchać, ułaskawić, ukrócić, ułagodzić, okiełznać, uśmierzyć, powściągnąć , zmiękczyć[2]

czasownik zwrotny unosić się

(2.1) być owładniętym przez uczucie, wzburzyć się
(2.2) dawać się przenosić, utrzymywać się na lub nad czymś
(2.3) wzlatywać w powietrze
odmiana:
(1.1-4) koniugacja VIa
(2.1-3) koniugacja VIa
przykłady:
(1.1) Ospały woźnica uniósł wielką kłodę drzewa i cisnął nią w motocykl[3]
(1.2-3) Wsiadałem wówczas w łódź i łagodny przypływ w cieśninie unosił mnie do drugiego brzegu.[4]
(2.1) Z początku uniósł się szalonym gniewem[5]
(2.1) Nie unoś się, aleto z twojego odszkodowania wymurowałam sąsiadowi z lewej taki ładny płot.
(2.2) Rój szarych i białych mew unosił się nad tymi ruchliwymi skałami.[6]
składnia:
kolokacje:
(2.1) unosić się honorem / gniewem
(2.2) unosić się na fali / z wiatrem
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. uniesienie n, unoszenie
przym. unoszony
czas. nosić, wznosić, znosić, przenosić
związki frazeologiczne:
kto się zbytecznie hojnością unosi, sam potem często o jałmużnę prosi
etymologia:
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1,0 1,1 1,2 J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Słownik języka polskiego, Warszawa 1919, tom 7, s. 308
  2. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Słownik języka polskiego, Warszawa 1919, tom 7, s. 312
  3. Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Prokurator Alicja Horn, rozdz. 31.
  4. Henryk Sienkiewicz, Listy z podróży do Ameryki
  5. Jan Potocki, Rękopis znaleziony w Saragossie
  6. Henryk Sienkiewicz, Listy z podróży do Ameryki