Aneks:Język polski - koniugacja VIa

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

Spis treści aneksu | Język polski | Indeks:Hasła w języku polskim

Według koniugacji VIa odmieniają się czasowniki, które w bezokoliczniku kończą się na "~ić". Odmiany "VIa" i "VIb" różnią się tym, że w odmianie VIb ostatnia spółgłoska tematu nie jest zmiękczona ("~yć").

Jeżeli ostatnią głoską tematu jest "l" (L), to w czasie teraźniejszym (dla dokonanych: przyszłym) w 1 osobie liczby pojedynczej i 3 osobie liczby mnogiej występuje twarde "l" (np. "woleć" → "wolę", "wolą", ale "wolisz", "wolimy" itd.). To samo zjawisko występuje także we wszystkich imiesłowach oraz rzeczowniku odczasownikowym ("woląc").

W trybie rozkazującym występuje zmiana "o" na "ó" w temacie (o ile występuje). Pozostałe części tematu nie zmieniają się.


Forma Liczba pojedyncza Liczba mnoga
1 os. 2 os. 3 os. 1 os. 2 os. 3 os.
Bezokolicznik ~ić
robić
Czas teraźniejszy (ndok.) lub przyszły prosty* (dok.)
robię
~isz
robisz
~i
robi
~imy
robimy
~icie
robicie

robią
Czas przeszły m ~iłem
robiłem
~iłeś
robiłeś
~ił
robił
~iliśmy
robiliśmy
~iliście
robiliście
~ili
robili
ż ~iłam
robiłam
~iłaś
robiłaś
~iła
robiła
~iłyśmy
robiłyśmy
~iłyście
robiłyście
~iły
robiły
n - - ~iło
robiło
Forma bezosobowa czasu przeszłego ~ono
robiono
Tryb rozkazujący - ~
rób
- ~my
róbmy
~cie
róbcie
-
Tryb przypuszczający m ~iłbym
robiłbym
~iłbyś
robiłbyś
~iłby
robiłby
~ilibyśmy
robilibyśmy
~ilibyście
robilibyście
~iliby
robiliby
ż ~iłabym
robiłabym
~iłabyś
robiłabyś
~iłaby
robiłaby
~iłybyśmy
robiłybyśmy
~iłybyście
robiłybyście
~iłyby
robiłyby
n - - ~iłoby
robiłoby
Imiesłów przymiotnikowy czynny** m ~ący
robiący
ż ~ąca
robiąca
~ące
robiące
n - - ~ące
robiące
Imiesłów przymiotnikowy bierny (ndok.) lub imiesłów przymiotnikowy przeszły (dok.)** m ~ony
robiony
~eni
robieni
ż ~ona
robiona
~one
robione
n - - ~one
robione
Imiesłów przysłówkowy współczesny ~ąc
robiąc
Imiesłów przysłówkowy uprzedni (dok.) ~iwszy
(zrobiwszy)
Rzeczownik odczasownikowy ~enie
robienie

* Czasowniki niedokonane tworzą czas przyszły złożony przez użycie odpowiedniej formy czasownika być w czasie przyszłym i swojej odpowiedniej formy czasu przeszłego w 3. osobie („będę czytał”, „będę czytała”, „będziesz czytał” itd.) lub przez użycie odpowiedniej formy czasownika być w czasie przyszłym i bezokolicznika („będę czytać”, „będziesz czytać” itd.). Czasowniki dokonane nie tworzą czasu teraźniejszego.

** Imiesłowy ulegają deklinacji takiej samej, jak przymiotniki. Zobacz też: Aneks:Język polski - przymiotniki

Skróty: dk. – forma występuje dla czasowników dokonanych; ndk. – forma występuje dla czasowników niedokonanych; m – rodzaj męski; ż – rodzaj żeński; n – rodzaj nijaki.

Wyjaśnienie: w języku polskim, w liczbie mnogiej, występują dwa rodzaje: rodzaj męskoosobowy i niemęskoosobowy. Dla zachowania przejrzystości tabelki, formy czasowników tych osób zostały przypisane do rzędu rodzaju męskiego liczby pojedynczej (rodzaj męskoosobowy) oraz do rzędu rodzajów żeńskiego i nijakiego (rodzaj niemęskoosobowy).