Przejdź do zawartości

kocioł

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
Podobna pisownia Podobna pisownia: Kocioł
kocioł (1.1)
dwa kotły (1.2)
kotły (1.4)
kocioł (1.6)
wymowa:
IPA[ˈkɔt͡ɕɔw], AS[koćou̯], zjawiska fonetyczne: zmięk. ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) duże naczynie metalowe z pokrywą; zob. też kocioł (naczynie) w Wikipedii
(1.2) techn. urządzenie służące do podgrzewania cieczy (np. wody)
(1.3) pot. zamieszanie, zagmatwana sytuacja
(1.4) muz. instrument perkusyjny z grupy membranofonów; zob. też kotły w Wikipedii
(1.5) pot. zasadzka urządzona w mieszkaniu w celu zatrzymania podejrzanych osób[1]
(1.6) geol. półkolista nisza w terenie o wklęsłym dnie, otoczona z trzech stron ostrym zboczem, opadająca ku dolinie stromym progiem; zob. też kocioł (geomorfologia) w Wikipedii
(1.7) wojsk. okrążenie przez nieprzyjaciela
(1.8) łow. jeden ze sposobów polowania na zające
(1.9) geogr. zob. kocioł eworsyjny
odmiana:
(1.1-9)
przykłady:
(1.1) Zupę rozdawano z wielkiego kotła.
(1.2) W kotle wzrastało ciśnienie.
(1.3) Tam się zrobił niezły kocioł.
(1.4) Bijcie w kotły, w trąby grajcie, / a Jezusa przywitajcie, / Nowo narodzonego.[2]
(1.5) Kloss zobaczył młodego gestapowca z pistoletem w dłoni. Parę sekund wahaniaWięc zasadzka! Kocioł![3]
składnia:
kolokacje:
(1.2) kocioł odzyskownicowy • kocioł na ciepło odpadowekocioł parowy • kocioł utylizacyjny
(1.6) kocioł polodowcowy
synonimy:
(1.3) chaos
antonimy:
hiperonimy:
(1.1) garnek
(1.5) zasadzka
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. kotłownia ż, kotlarz m, kotlarstwo n, kotlina ż, kotłowanina ż, kotlista ż
zdrobn. kociołek m
czas. kotłować się, zakotłować się
przym. kotłowy, kotlarski
związki frazeologiczne:
przyganiał kocioł garnkowi, a sam smoli
etymologia:
prasł. *kotьlъ → 'kocioł'[4]
uwagi:
(1.4) zobacz też: Indeks:Polski - Instrumenty muzyczne
tłumaczenia:
źródła:
  1. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „kocioł” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. kolęda Cieszmy się i pod niebiosy
  3. Andrzej Zbych Stawka większa niż życie, tom II, rozdz. Akcja „liść dębu”
  4. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „kocioł” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.