kocioł

kocioł (język polski)

dwa kotły (1.1)

kocioł (1.2)

kotły (1.4)

kocioł (1.6)

wymowa:

IPA: [ˈkɔʨ̑ɔw], AS: [koćou̯], zjawiska fonetyczne: zmięk. wymowa

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) urządzenie służące do podgrzewania cieczy (np. wody); zob. też kocioł w Wikipedii

(1.2) duże naczynie metalowe z pokrywą

(1.3) pot. zamieszanie, zagmatwana sytuacja

(1.4) muz. instrument perkusyjny z grupy membranofonów; zob. też kotły w Wikipedii

(1.5) hist. zasadzka urządzona w mieszkaniu przez gestapo w celu zatrzymania podejrzanych osób

(1.6) geol. półkolista nisza w terenie o wklęsłym dnie, otoczona z trzech stron ostrym zboczem, opadająca ku dolinie stromym progiem; zob. też kocioł (geomorfologia) w Wikipedii

(1.7) wojsk. okrążenie przez nieprzyjaciela

(1.8) łow. jeden ze sposobów polowania na zające

(1.9) geogr. zob. kocioł eworsyjny

odmiana:

(1.1-9)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	kocioł	kotły
dopełniacz	kotła	kotłów
celownik	kotłowi	kotłom
biernik	kocioł	kotły
narzędnik	kotłem	kotłami
miejscownik	kotle	kotłach
wołacz	kotle	kotły

przykłady:

(1.1) W kotle wzrastało ciśnienie.

(1.2) Zupę rozdawano z wielkiego kotła.

(1.3) Tam się zrobił niezły kocioł.

(1.4) Bijcie w kotły, w trąby grajcie, / a Jezusa przywitajcie, / Nowo narodzonego.

(1.5) Kloss zobaczył młodego gestapowca z pistoletem w dłoni. Parę sekund wahania… Więc zasadzka! Kocioł!

składnia:

kolokacje:

(1.1) kocioł odzyskownicowy • kocioł na ciepło odpadowe • kocioł parowy • kocioł utylizacyjny

(1.6) kocioł polodowcowy

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. kotłownia f, kotlarz m, kotlarstwo n, kotlina f, kotłowanina f, kotlista f

zdrobn. kociołek m

czas. kotłować się, zakotłować się

przym. kotłowy, kotlarski

związki frazeologiczne:

przyganiał kocioł garnkowi, a sam smoli

etymologia:

niem.

uwagi:

(1.4) zobacz też: Indeks:Polski - Instrumenty muzyczne

tłumaczenia:

• afrykanerski: (1.1) ketel
• angielski: (1.1) boiler; (1.2) cauldron
• baskijski: (1.1) galdara; (1.2) pertz
• chorwacki: (1.1) kotao
• czeski: (1.1) kotel
• duński: (1.1) kedel w
• esperanto: (1.1) kaldrono; (1.2) kaldrono; (1.4) timbalo; (1.6) kaldrono
• estoński: (1.1) pada
• fiński: (1.1) pata
• galicyjski: (1.1) caldeiro m
• hiszpański: (1.1) caldera f
• irlandzki: (1.1) choire
• jidysz: (1.1) קעסל
• kataloński: (1.1) caldera f
• kazachski: (1.2) қазан
• litewski: (1.1) katilas
• łaciński: (1.1) cortina f
• macedoński: (1.1) котел m
• niemiecki: (1.1) Kessel m
• norweski: (1.1) heksegryte
• ormiański: (1.1) հորձանուտ (hordzanut)
• portugalski: (1.1) caldeirão
• rosyjski: (1.1) котёл m; (1.2) котёл m
• serbski: (1.1) котао m
• słowacki: (1.6) kotol m
• turecki: (1.1) kazan
• ukraiński: (1.1) котел m
• węgierski: (1.1, 1.6) katlan
• wietnamski: (1.1) nồi to
• wilamowski: (1.1) kesuł m; (1.2) kesuł m
• włoski: (1.1) calderone m

źródła: