kocioł
Wygląd
kocioł (język polski)
[edytuj]- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
- (1.1) duże naczynie metalowe z pokrywą; zob. też kocioł (naczynie) w Wikipedii
- (1.2) techn. urządzenie służące do podgrzewania cieczy (np. wody)
- (1.3) pot. zamieszanie, zagmatwana sytuacja
- (1.4) muz. instrument perkusyjny z grupy membranofonów; zob. też kotły w Wikipedii
- (1.5) pot. zasadzka urządzona w mieszkaniu w celu zatrzymania podejrzanych osób[1]
- (1.6) geol. półkolista nisza w terenie o wklęsłym dnie, otoczona z trzech stron ostrym zboczem, opadająca ku dolinie stromym progiem; zob. też kocioł (geomorfologia) w Wikipedii
- (1.7) wojsk. okrążenie przez nieprzyjaciela
- (1.8) łow. jeden ze sposobów polowania na zające
- (1.9) geogr. zob. kocioł eworsyjny
- odmiana:
- (1.1-9)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik kocioł kotły dopełniacz kotła kotłów celownik kotłowi kotłom biernik kocioł kotły narzędnik kotłem kotłami miejscownik kotle kotłach wołacz kotle kotły
- przykłady:
- (1.1) Zupę rozdawano z wielkiego kotła.
- (1.2) W kotle wzrastało ciśnienie.
- (1.3) Tam się zrobił niezły kocioł.
- (1.4) Bijcie w kotły, w trąby grajcie, / a Jezusa przywitajcie, / Nowo narodzonego.[2]
- (1.5) Kloss zobaczył młodego gestapowca z pistoletem w dłoni. Parę sekund wahania… Więc zasadzka! Kocioł![3]
- składnia:
- kolokacje:
- (1.2) kocioł odzyskownicowy • kocioł na ciepło odpadowe • kocioł parowy • kocioł utylizacyjny
- (1.6) kocioł polodowcowy
- synonimy:
- (1.3) chaos
- antonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. kotłownia ż, kotlarz m, kotlarstwo n, kotlina ż, kotłowanina ż, kotlista ż
- czas. kotłować się, zakotłować się
- przym. kotłowy, kotlarski
- związki frazeologiczne:
- przyganiał kocioł garnkowi, a sam smoli
- uwagi:
- (1.4) zobacz też: Indeks:Polski - Instrumenty muzyczne
- tłumaczenia:
- afrykanerski: (1.2) ketel
- angielski: (1.1) cauldron; (1.2) boiler
- baskijski: (1.1) pertz; (1.2) galdara; (1.4) tinbal
- białoruski: (1.1) кацёл m; (1.2) кацёл m; (1.7) кацёл m
- chorwacki: (1.2) kotao m
- czeski: (1.2) kotel m
- duński: (1.2) kedel w
- esperanto: (1.1) kaldrono; (1.2) kaldrono; (1.4) timbalo; (1.6) kaldrono
- estoński: (1.2) pada
- fiński: (1.2) pata
- galicyjski: (1.2) caldeiro m
- hiszpański: (1.1) caldera ż
- irlandzki: (1.2) choire
- jidysz: (1.2) קעסל
- kataloński: (1.2) caldera ż
- kazachski: (1.1) қазан
- litewski: (1.2) katilas m
- łaciński: (1.2) cortina ż
- macedoński: (1.2) котел m
- niemiecki: (1.1) Kessel m; (1.2) Kessel m
- ormiański: (1.2) հորձանուտ (hordzanut)
- portugalski: (1.1) caldeirão m
- rosyjski: (1.1) котёл m; (1.2) котёл m
- serbski: (1.2) котао m
- słowacki: (1.6) kotol m
- turecki: (1.2) kazan
- ukraiński: (1.1) казан m, котел m; (1.2) казан m, котел m; (1.7) казан m
- węgierski: (1.2) katlan; (1.6) katlan
- wietnamski: (1.2) nồi to
- wilamowski: (1.1) kesuł m; (1.2) kesuł m
- włoski: (1.1) calderone m
- źródła:
- ↑ Hasło „kocioł” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- ↑ kolęda Cieszmy się i pod niebiosy
- ↑ Andrzej Zbych Stawka większa niż życie, tom II, rozdz. Akcja „liść dębu”
- ↑ Hasło „kocioł” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.