gdzie

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

gdzie (język polski)[edytuj]

wymowa:
?/i, IPA[ɟʥ̑ɛ], AS[ǵʒ́e], zjawiska fonetyczne: zmięk.
?/i
znaczenia:

zaimek pytajny

(1.1) służący do tworzenia pytań o lokalizację
(1.2) pot. służący do tworzenia pytań o kierunek
(1.3) pot. służący do tworzenia pytań o przebieg trasy

zaimek

(2.1) …względny, zastępujący określenie miejsca
(2.2) gdzieś (miejsce nie określone bliżej)

partykuła

(3.1) …podkreślająca nierealność

wykrzyknik

(4.1) …do przeganiania intruza albo zahamowania czyjegoś niewłaściwego zachowania
odmiana:
nieodm.
przykłady:
(1.1) Gdzie kupiłaś broszę?
(1.1) Szukam w kuchni mąki. Gdzie ona jest?
(1.2) Gdzie idziesz?
(1.3) Gdzie idziesz!? Nie widzisz, że jest mokro i grząsko?
(2.1) Pójdę, gdzie mnie oczy poniosą[uwagi 1].
(2.2) Nie mam gdzie zostawić dziecka; babcia jest zajęta.
(3.1) Gdzie tam wam do nas!
(4.1) Gdzie! Wypad z mojego domu!
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1) gdzież
(1.2) dokąd; daw. kędy
(1.3) którędy
(3.1) gdzież; daw. kędy
(1.1, 2.1-2, 3.1) gw. (Częstochowa i Śląsk) kaj, gw. (Śląsk) kany
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
przysł. gdzieniegdzie, gdziekolwiek
zaim. gdzież, gdziekolwiek
partyk. gdzież
związki frazeologiczne:
gdzie chleb, tam się zęby znajdągdzie diabeł mówi dobranocgdzie diabeł nie może, tam babę poślegdzie drwa rąbią, tam wióry lecągdzie dwóch się bije, tam trzeci korzystagdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeśćgdzie pieprz rośniegdzie plecy kończą swoją szlachetną nazwęgdzie praca, pilność na straży, tam się bieda wejść nie ważygdzie się z chęcią zejdzie praca, tam się hojnie trud opłacatam, gdzie król piechotą chodzi
etymologia:
uwagi:
  1. Konstrukcje typu Pójdę, gdzie mnie oczy poniosą są utarte w stylu swobodnym, niskim. W rejestrze formalnym zdanie powinno brzmieć Pójdę, dokąd mnie oczy poniosą. Zaimek gdzie używany jest w opisach sytuacji statycznych, natomiast dokąd w opisach ruchu, kierunku.
zobacz też: nigdzie gdzie bądź gdziekolwiek
tłumaczenia:
źródła: