kościół

kościół (język polski)

kościół (1.1)

wymowa:

​, IPA: [ˈkɔɕʨ̑uw], AS: [kośćuu̯], zjawiska fonetyczne: zmięk.

​

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) archit. rel. świątynia chrześcijańska; zob. też kościół (budynek) w Wikipedii

(1.2) pot. przen. czas nabożeństwa

odmiana:

(1.1)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	kościół	kościoły
dopełniacz	kościoła	kościołów
celownik	kościołowi	kościołom
biernik	kościół	kościoły
narzędnik	kościołem	kościołami
miejscownik	kościele	kościołach
wołacz	kościele	kościoły

(1.2)

 

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	kościół
dopełniacz	kościoła
celownik	kościołowi
biernik	kościół
narzędnik	kościołem
miejscownik	kościele
wołacz	kościele

przykłady:

(1.1) Podczas wycieczki zwiedzaliśmy piękny gotycki kościół, w którym ciągle odprawia się msze.

(1.2) Zobaczę się z nią po kościele.

składnia:

kolokacje:

(1.1) chodzić / uczęszczać do kościoła • odprawić mszę / spowiadać / spowiadać się w kościele • kościół parafialny / diecezjalny / katedralny / klasztorny / garnizonowy • kościół główny / pomocniczy • kościół pod wezwaniem św. Piotra / Pawła / … • kościół średniowieczny / romański / gotycki / renesansowy / barokowy / rokokowy / klasycystyczny / współczesny / eklektyczny / neogotycki / neoklasycystyczny • kościół jedno- / dwu- / trzynawowy • kościół bazylikowy

synonimy:

(1.1) dom Boży, zbór, cerkiew, reg. śl. kośćůu

antonimy:

hiperonimy:

(1.1) świątynia

hiponimy:

(1.1) bazylika, fara, kaplica, katedra, kolegiata, tum

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. Kościół m, kościelny m

zdrobn. kościółek m, kościółeczek m

przym. kościelny, kościołowy, przykościelny, wewnątrzkościelny, wokółkościelny, kościeliski

przysł. kościelnie

związki frazeologiczne:

iść pod kościół • stać pod kościołem • był w kościele, ale na swoich chrzcinach • i w kościele grzesznych wiele • nie zaśpi gruszek w popiele, kto rano bywa w kościele • dobrego i karczma nie zepsuje, a złego i kościół nie naprawi • dobrego więzienie nie zepsuje – złego kościół nie naprawi • kościół zdobi ołtarz, a człowieka miłosierdzie • kościół, panna i karczma zawsze są wolne • gdzie Pan Bóg kościół buduje, tam diabeł kaplicę stawia • kto kościołowi służy, ten lampą buty smaruje

etymologia:

(1.1) pierwotnie *kost'oł < czes. kostel < pragerm. kástel < łac. castellum → warownia

(1.1) źródłosłów dla białor. касцёл, ros. костёл

uwagi:

nazwę „kościół”, w znaczeniu budynku, piszemy zawsze małą literą, nazwę instytucji, wspólnoty – wielką; zob. Kościół; por. synagoga • meczet • cerkiew • katedra • bazylika • kaplica

tłumaczenia:

• abchaski: (1.1) ауахәа́ма (auax°áma)
• afrykanerski: (1.1) kerk
• albański: (1.1) kishë ż
• amharski: (1.1) ቤተ ክርስቲያን (betä krəstiyan)
• angielski: (1.1) church; (1.2) church
• arabski: (1.1) كنيسة ż (kanīsa)
• aragoński: (1.1) ilesia ż
• arumuński: (1.1) bãsearicã ż
• asturyjski: (1.1) ilesia ż
• awarski: (1.1) килиса (kilisa)
• azerski: (1.1) kilsə / килсә / کیلسه
• baskijski: (1.1) eliza
• baszkirski: (1.1) сиркәү / sirkäü
• bengalski: (1.1) গির্জা (girjā)
• białoruski: (1.1) świątynia prawosławna: царква ż (carkva), świątynia katolicka: касцёл m, świątynia: храм m
• bośniacki: (1.1) crkva / црква / ڄرقوا ż
• bretoński: (1.1) iliz ż
• bułgarski: (1.1) църква ż (cărkva), черква ż
• buriacki: (1.1) церковь (cerkov')
• chiński standardowy: (1.1) trad. 教會 / uproszcz. 教会 (jiàohuì)
• chorwacki: (1.1) crkva ż
• czeczeński: (1.1) килс (kils)
• czeski: (1.1) kostel m
• czirokeski: (1.1) ᏗᎦᎳᏫᏍᏗᎢ (digalawisdii)
• czuwaski: (1.1) чиркӳ (čirkü)
• dolnołużycki: (1.1) cerkwja ż
• dolnoniemiecki: (1.1) Kark ż
• duński: (1.1) kirke w
• esperanto: (1.1) eklezio, kirko
• estoński: (1.1) kirik
• farerski: (1.1) kirkja ż
• fiński: (1.1) kirkko
• francuski: (1.1) église ż
• friulski: (1.1) glesie ż
• fryzyjski: (1.1) tsjerke w
• fryzyjski saterlandzki: (1.1) Säärke ż
• galicyjski: (1.1) igrexa ż
• górnołużycki: (1.1) cyrkej ż
• grenlandzki: (1.1) oqaluffik
• gruziński: (1.1) საყდარი (saqdari)
• gudźarati: (1.1) ચર્ચ m (čarč)
• haitański: (1.1) legliz
• hausa: (1.1) coci
• hawajski: (1.1) pule
• hebrajski: (1.1) כנסיה ż (knesija)
• hindi: (1.1) गिरजा m (girjā), चर्च m (čarč)
• hiszpański: (1.1) iglesia ż
• holenderski: (1.1) kerk ż/m
• ido: (1.1) kirko
• indonezyjski: (1.1) gereja
• interlingua: (1.1) iglesia
• irlandzki: (1.1) eaglais ż, teampall m
• islandzki: (1.1) kirkja ż
• jakucki: (1.1) таҥара дьиэтэ (taŋara d'iätä)
• japoński: (1.1) 教会 (きょうかい, kyōkai)
• jawajski: (1.1) ꦒꦿꦺꦗ
• jidysz: (1.1) קירך ż (kirch)
• joruba: (1.1) ṣọ́ọ̀ṣì
• kannada: (1.1) ಚರ್ಚ್ (čarč)
• karaimski: (1.1) йэгюв
• kaszubski: (1.1) kòscół m
• kataloński: (1.1) església ż
• kazachski: (1.1) шіркеу / شىركەۋ / şirkew
• keczua: (1.1) iñi wasi
• kirgiski: (1.1) чиркөө / چىركۅۅ / çirköö
• koreański: (1.1) 교회 (kyohoe)
• kornijski: (1.1) eglos ż
• korsykański: (1.1) chjesa ż
• krymskotatarski: (1.1) kilse / килсе
• kurmandżi: (1.1) cam
• ladino: (1.1) קיליסיה / kilisia ż
• lakijski: (1.1) килиса (kilisa)
• laotański: (1.1) ໂບດ (bōt)
• limburski: (1.1) kèrk ż
• litewski: (1.1) bažnyčia ż
• luksemburski: (1.1) Kierch ż
• łaciński: (1.1) ecclesia ż
• łotewski: (1.1) baznīca ż
• macedoński: (1.1) црква ż (crkva)
• malajski: (1.1) gereja / ݢريجا
• maltański: (1.1) knisja ż
• manx: (1.1) agglish ż
• marathi: (1.1) चर्च m (carc)
• maurytyjski: (1.1) legliz
• mirandyjski: (1.1) eigreija ż
• mołdawski: (1.1) бисерикэ (biserică) ż
• mongolski: (1.1) сүм (süm)
• niemiecki: (1.1) Kirche ż
• norweski (bokmål): (1.1) kirke m/ż
• norweski (nynorsk): (1.1) kyrkje ż
• nowogrecki: (1.1) εκκλησία ż (ekklisía)
• ormiański: (1.1) եկեղեցի (ekełecʿi)
• osetyjski: (1.1) аргъуан (arġuan)
• paszto: (1.1) کليسا ż (kalīsā)
• pendżabski: (1.1) ਗਿਰਜਾ (girjā)
• perski: (1.1) کلیسا (kelisâ)
• plautdietsch: (1.1) Kjoakj ż
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)  ,    
• połabski: (1.1) cårḱǻi ż
• portugalski: (1.1) igreja ż
• północnolapoński: (1.1) girku
• prowansalski: (1.1) glèisa ż
• romansz: (1.1) baselgia ż
• rosyjski: (1.1) świątynia katolicka: костёл m, świątynia prawosławna: церковь ż (cerkov')
• rumuński: (1.1) biserică ż
• serbski: (1.1) црква (crkva) ż
• seszelski: (1.1) legliz
• skolt: (1.1) ceerkav
• slovio: (1.1) cerkov / церков
• słowacki: (1.1) kostol m
• słoweński: (1.1) cerkev ż
• sranan tongo: (1.1) kerki
• staroangielski: (1.1) ċiriċe ż
• staro-cerkiewno-słowiański: (1.1) црькꙑ / ⱌⱃⱐⰽⱏⰹ ż (crĭky)
• starogrecki: (1.1) ἐκκλησία ż (ekklēsía)
• staroirlandzki: (1.1) eclais ż
• staronordyjski: (1.1) kirkja ż
• staroruski: (1.1) божьница ż (božĭnica)
• staro-wysoko-niemiecki: (1.1) kirihha ż
• suahili: (1.1) kanisa
• sycylijski: (1.1) chiesa ż
• szkocki: (1.1) iglesia
• szkocki gaelicki: (1.1) eaglais ż
• szwedzki: (1.1) kyrka w
• średnio-wysoko-niemiecki: (1.1) kirche ż
• tadżycki: (1.1) калисо / کلیسا / kaliso
• tagalski: (1.1) simbahan
• tajski: (1.1) โบสถ์ (bòot)
• tamilski: (1.1) தேவாலயம் (tēvālayam)
• taos: (1.1) mę̀sotu’úna
• tatarski: (1.1) çirkäw / чиркәү / چىركەۈ
• telugu: (1.1) చర్చి (carci)
• tok pisin: (1.1) sios
• tonga: (1.1) siasi
• turecki: (1.1) kilise
• turkmeński: (1.1) buthana / бутхана
• tuvalu: (1.1) falesā
• ujgurski: (1.1) چېركاۋ / chérkaw / черкав
• ukraiński: (1.1) świątynia prawosławna: церква ż (cerkva), świątynia katolicka: костел m, костьол m
• urdu: (1.1) گرجا m (girjā)
• uzbecki: (1.1) cherkov / черков / چېركاۋ
• volapük: (1.1) glüg
• walijski: (1.1) eglwys ż
• węgierski: (1.1) templom
• wietnamski: (1.1) nhà thờ
• wilamowski: (1.1) kiyh́ ż, kjyh́h́ ż, kiych ż
• włoski: (1.1) chiesa ż
• zazaki: (1.1) kilıse
• żmudzki: (1.1) bažnīčė ż

źródła: