zamknąć

zamknąć (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈzãmknɔ̃ɲt͡ɕ], AS: [zãmknõńć], zjawiska fonetyczne: nazal.• asynch. ą  ​

znaczenia:

czasownik przechodni dokonany (ndk. zamykać)

(1.1) sprawić, że coś przestaje być otwarte, np. okno

(1.2) zabezpieczyć coś przed otwarciem, np. przez przekręcenie klucza w zamku

(1.3) aresztować

(1.4) skończyć działanie firmy/urzędu

(1.5) znaleźć się na końcu, np. listy, kolejki

(1.6) inform. zakończyć działanie (programu, komputera…)

czasownik zwrotny dokonany zamknąć się (ndk. zamykać się)

(2.1) np. o oknie, drzwiach: zostać zamkniętym (1.1), zatrzasnąć się

(2.2) przen. ukryć swoje uczucia, myśli

czasownik zwrotny dokonany zamknąć się (ndk. brak)

(3.1) pot. posp. przestać mówić, być cicho, uciszyć się

odmiana:

koniugacja Va

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		zamknąć
czas przyszły prosty		zamknę	zamkniesz	zamknie	zamkniemy	zamkniecie	zamkną
czas przeszły	m	zamknąłem	zamknąłeś	zamknął	zamknęliśmy	zamknęliście	zamknęli
	ż	zamknęłam	zamknęłaś	zamknęła	zamknęłyśmy	zamknęłyście	zamknęły
	n	zamknęłom	zamknęłoś	zamknęło
tryb rozkazujący		niech zamknę	zamknij	niech zamknie	zamknijmy	zamknijcie	niech zamkną
pozostałe formy czas zaprzeszły m zamknąłem był zamknąłeś był zamknął był zamknęliśmy byli zamknęliście byli zamknęli byli ż zamknęłam była zamknęłaś była zamknęła była zamknęłyśmy były zamknęłyście były zamknęły były n zamknęłom było zamknęłoś było zamknęło było forma bezosobowa czasu przeszłego zamknięto tryb przypuszczający m zamknąłbym, byłbym zamknął zamknąłbyś, byłbyś zamknął zamknąłby, byłby zamknął zamknęlibyśmy, bylibyśmy zamknęli zamknęlibyście, bylibyście zamknęli zamknęliby, byliby zamknęli ż zamknęłabym, byłabym zamknęła zamknęłabyś, byłabyś zamknęła zamknęłaby, byłaby zamknęła zamknęłybyśmy, byłybyśmy zamknęły zamknęłybyście, byłybyście zamknęły zamknęłyby, byłyby zamknęły n zamknęłobym, byłobym zamknęło zamknęłobyś, byłobyś zamknęło zamknęłoby, byłoby zamknęło imiesłów przymiotnikowy przeszły m zamknięty, niezamknięty zamknięci, niezamknięci ż zamknięta, niezamknięta zamknięte, niezamknięte n zamknięte, niezamknięte imiesłów przysłówkowy uprzedni zamknąwszy rzeczownik odczasownikowy zamknięcie, niezamknięcie

przykłady:

(1.1) Robercie, zamknij okno, bo jest zimno na dworze.

(1.2) Czy zamknąłeś drzwi na oba zamki, wychodząc z domu?

(1.3) Policjanci zamknęli handlarzy narkotyków.

(1.4) Dziś muzeum zamknięto o 17:00.

(1.5) Listę zakupów zamknęła puszka sardynek.

(2.1) Drzwi zamknęły się z głuchym trzaskiem.

(2.2) Po ostatnim niepowodzeniu zamknął się i nie rozmawia z nikim.

(3.1) Zamknij się wreszcie! Już nie mogę słuchać twojego gadania!

(3.1) Niech on się zamknie, bo mu palnę!

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

(1.1) otworzyć

(1.2) otworzyć

(1.3) wypuścić

(1.4) otworzyć, uruchomić

(1.5) otworzyć

(2.1) otworzyć się

(2.2) otworzyć się

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

czas. zamykać ndk.

rzecz. zamknięcie n, zamykanie n, zamek m, zamkowy mos, zamykacz m

przym. zamknięty, zamkowy

związki frazeologiczne:

z zamkniętymi oczami • zamknąć się jak ślimak w skorupie • zamknąć się w czterech ścianach • zamknąć się w sobie • zamknąć się w wieży z kości słoniowej • przysłowie święta Katarzyna klucz zgubiła, święty Jędrzej znalazł, zamknął skrzypki zaraz

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) close; (1.6) close, close out, exit, shut down; (3.1) shut up
• baskijski: (1.1) itxi; (1.2) itxi
• białoruski: (1.1) зачыніць
• chiński standardowy: (1.1) 关 (guān); (1.3) 关 (guān); (1.6) 关 (guān); (2.1) 关 (guān)
• dolnołużycki: (1.1) zacyniś; (1.2) zamknuś
• duński: (1.1) lukke; (3.1) holde kæft
• esperanto: fermi
• fiński: (1.1) sulkea
• francuski: (1.1) fermer; (3.1) se taire
• galicyjski: (1.1) pechar
• górnołużycki: (1.2) zamkać
• hebrajski: לסגור (lisgor)
• hiszpański: (1.1) cerrar; (1.2) cerrar; (1.3) encerrar, encarcelar; (1.4) cerrar, clausurar, disolver, liquidar; (1.5) cerrar, concluir, finalizar; (2.1) cerrarse; (2.2) encerrarse, aislarse; (3.1) callarse, cerrar el pico
• ido: (1.1) klozar
• indonezyjski: (1.1) tutup
• interlingua: (1.1) clauder
• islandzki: (1.1) loka, ljúka upp
• japoński: (1.1) 閉じる (とじる, tojiru), 閉める (しめる, shimeru)
• kaszubski: (1.1) zasztëkac
• kataloński: (1.1) tancar; (1.2) tancar; (1.4) tancar
• koreański: (1.1) 닫다 (datda)
• łaciński: (1.1) claudo
• maltański: (1.1) agħlaq
• niderlandzki: (1.1) sluiten
• niemiecki: (1.1) schließen; (1.2) schließen, zuschließen; (1.3) wegschließen, verhaften; (1.4) schließen, liquidieren, auflösen; (3.1) Klappe halten
• norweski (bokmål): (1.1) lukke, stenge
• nowogrecki: (1.1) κλείνω; (1.2) κλείνω, κλειδώνω, μανταλώνω; (1.3) κλείνω; (1.4) κλείνω
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.6)
• portugalski: (1.1) fechar, cerrar
• rosyjski: (1.1) закрыть, сомкнуть; (2.1) заткнуться; (2.2) закрыться, запереться; (3.1) уйти в себя, замкнуться
• rumuński: (1.1) închide
• serbski: (1.1) затворити
• słoweński: (1.1) zapreti
• szkocki gaelicki: (1.1) dùin
• szwedzki: (1.1) stänga, slå igen; (1.2) bomma; (1.4) stänga
• ukraiński: (1.1) замкнути (1.2) закритися, замкнутися; (1.3) замкнутися
• włoski: (1.1) chiudere, serrare; (1.2) chiudere, sbarrare; (1.3) arrestare; (1.4) chiudere, chiudere bottega pot.; (1.5) chiudere; (2.2) chiudersi in sè; (3.1) zittirsi, chetarsi, tacere
• wolof: (1.1) tëj

źródła: