Indeks:Niemiecki - Młynarstwo

Terminy związane z młynarstwem w języku niemieckim. Niemieckie słowo „Mühle” oznacza w pierwszym rzędzie młyn zbożowy. Posiada jednak również szersze znaczenie i może odnosić się do innych konstrukcji, które w podobny sposób mielą, rozdrabniają, miażdżą lub przetwarzają materiały^[1].

Pracownicy młyńscy[edytuj]


Język niemiecki	Język polski	Źródło
Matter m	czeladnik odpowiedzialny za wsypywanie ziarna do młyna	^[2]
Mühlenamt m	cech młynarzy	^[2]
Mühlenzunft m	cech młynarzy	^[2]
Müllerarzt m	cieśla, który buduje młyny i przeprowadza w nich naprawy zob. też Mühlenbauer w Wikipedii	^[2]
Mühlenbauer m		^[2]
Mühlenbescheider m	najwyżej postawiony czeladnik	^[2]
Mühlenbesitzer m	właściciel młyna
Mühlenbereiter m	nadzorca młyński	^[2]
Mühlenbereuter m		^[2]
Mühleninspektor m		^[2]
Mühlenverwalter m		^[2]
Mühlenbeschauer m	urzędnik, który przeprowadza oględziny młynów	^[2]
Mühlenbesucher m		^[2]
Mühlenvisitator m		^[2]
Mühlenvisitierer m		^[2]
Mühlenbeschreiber m	urzędnik ściągający w młynach podatek handlowy	^[2]
Mühlenbürsche m	czeladnik młynarski, młynarczyk	^[2]
Müllergeselle m		^[2]
Mühlenknappe m		^[2]
Mühlenknecht m		^[2]
Müllerbursche m
Müllerlehrling m
Mühlenmeister m	mistrz młynarski, przełożony w młynie	^[2]
Müllermeister^{[uwaga 1]} m	mistrz młynarski, przełożony w młynie	^[2]
Mühlenpächter m	dzierżawca młyna
Müller m	młynarz
Stichknappe m	osoba posiadająca kwalifikacje mistrza młynarskiego, zastępująca go pod jego nieobecność	^[2]

Rodzaje młynów[edytuj]

Holländerwindmühle – wiatrak holenderski


Język niemiecki	Język polski	Źródło
Blähmühle ż	wialnia zob. też Rotationsworfelmaschine w Wikipedii
Fegemühle ż		^[3]
Getreideputzmühle ż
Getreidewehe ż
Getreidewinde ż
Kornfege ż
Staubmühle ż
Rotationsworfelmaschine ż
Windfege ż
Blechmühle ż	blachownia żelaza	^[3]
Eisenblechwerk n	blachownia żelaza	^[3]
Bockmühle ż	młyn stępowy, stępa, kleparnia stępowa, kleparnia młotowa, kleparka, cierlica, stępa konopna, tłuczka, tłukarnia, tłuczkarnia, miażdżarnia, miażdżarka zob. też Pochwerk w Wikipedii	^[3]
Bokmühle ż		^[3]
Pochhammer m
Pocherich m
Pochmühle ż		^[4]
Pochwerk n		^[4]
Schlagwerk n
Stampfmühle ż		^[4]
Stampfwerk n		^[4]
Stoßwerk n
Bockwindmühle ż	koźlak, wiatrak kozłowy
Kastenmühle ż
Ständermühle ż
Brettmühle ż	tartak zob. też Sägemühle w Wikipedii	^[3]
Brettsägemühle ż		^[3]
Holzschneidemühle ż		^[3]
Sägemühle ż		^[5]
Schneidemühle ż		^[4]^[5]
Cassavamühle ż	młyn maniokowy zob. też Maniokmühle w Wikipedii
Maniokmühle ż	młyn maniokowy zob. też Maniokmühle w Wikipedii
Dampfmühle ż	młyn parowy zob. też Dampfmühle w Wikipedii	^[3]^[5]
Dickmühle ż	folusz, folusz młotowy, folusz filcowy zob. też Walkmühle w Wikipedii	^[3]
Filzmühle ż		^[3]
Lochwalke ż		^[4]
Schlossmühle ż		^[4]
Stampfmühle ż		^[4]
Stampfwerk n		^[4]
Stockwalke ż		^[4]
Vollmühle ż
Walke ż
Walkmühle ż		^[5]
Drahtziehmühle ż	drutarnia, druciarnia
Eisendrahtmühle ż	drutarnia, druciarnia	^[3]
Düngermühle ż	młyn nawozowy	^[3]
Eisenhammer m	kuźnica, hamernia, młotownia zob. też Eisenhammer w Wikipedii	^[5]
Hammermühle ż		^[5]
Eisenschneidemühle ż	walcownia żelazna	^[3]
Erzmühle ż	rudomłyn, młyn kruszcowy	^[3]
Läufermühle ż		^[4]
Läuterkrücke ż		^[4]
Färbeholzmühle ż	młynek do drzewa farbiarskiego	^[3]
Flussmühle ż	młyn pływakowy, młyn pływający, hajdak, młyn łodny zob. też Schiffmühle w Wikipedii	^[3]
Schiffmühle ż		^[6]
Schiffsmühle ż		^[4]
Schwimmmühle ż		^[4]
Flutmühle ż	młyn holenderski zob. też Gezeitenmühle w Wikipedii	^[3]
Gezeitenmühle ż
Holländerin ż		^[3]
Schwanzmühle ż		^[3]
Tidemühle ż
Tidenmühle ż
Getreidemühle ż	młyn zbożowy zob. też Getreidemühle w Wikipedii
Kornmühle ż	młyn zbożowy zob. też Getreidemühle w Wikipedii
Gerbermühle ż	młyn garbarski, młyn kory garbarskiej, garbarnia zob. też Lohmühle w Wikipedii	^[5]
Lohmühle ż		^[5]
Gewürzmühle ż	młynek do przypraw, \|młynek korzenny zob. też Gewürzmühle w Wikipedii	^[3]
Gipsmühle ż	gipsarnia, młyn gipsowy	^[3]
Glasmühle ż	młynek do proszkowania szkła	^[3]
Glasurmühle ż	młynek do szkliw	^[3]
Glockenmühle ż	młyn dzwonowy, młyn stoczkowy	^[3]
Göpelmühle ż	młyn kieratowy, młyn konny	^[3]
Rossmühle ż	młyn kieratowy, młyn konny	^[2]
Graupenmühle ż	krupiak, krupiarka, krupiarnia, perlak, kaszownik, młyn gryczany	^[3]
Grützmühle ż		^[3]^[5]
Handdrehmühle ż	żarna, młyn ręczny zob. też Handdrehmühle w Wikipedii
Handmühle ż	żarna, młyn ręczny zob. też Handdrehmühle w Wikipedii	^[3]
Hirsemühle ż	młyn prosowy	^[5]
Holzmühle ż	młynek do drewna, wykorzystywany w papiernictwie zob. też Holzmühle w Wikipedii
Holzmassenmühle ż		^[3]
Kalander m	kalander zob. też Kalander w Wikipedii
Kalandermühle ż	kalander zob. też Kalander w Wikipedii	^[3]
Klappermühle ż	młyn kołatający	^[3]
Knochenmühle ż	młynek kostny, kościarka zob. też Knochenmühle w Wikipedii	^[3]
Kohlenmühle ż	młyn węglowy zob. też Kohlemühle w Wikipedii	^[3]
Kolbenmühle ż	młyn tłuczkowy	^[3]
Kollergang m	miażdżarka wałkowa, miażdżarka kołowa, gniotownik biegunowy, gniotownik wałkowy, gniotownik kołowy, ugniatacz wałkowy, tarło wałkowe zob. też Kollergang w Wikipedii	^[3]
Läufermühle ż		^[4]
Krappmühle ż	młyn do marzany (do wytwarzania barwnika) zob. też Krappmühle w Wikipedii	^[3]
Krätzmühle ż	młyn zeskrobowy	^[3]
Kügelmühle ż	młyn kulowy, gałkowy zob. też Kügelmühle w Wikipedii	^[3]
Kundenmühle ż	młyn kontraktowy; nie skupuje zboża na własny rachunek i nie sprzedaje mąki jako towaru, lecz ogranicza się do mielenia dostarczonego mu ziarna za odpowiednią opłatą
Lohnmuhle ż
Kügelmühle ż	młyn służący do wygładzania i zaokrąglania kamieni zob. też Steinmühle w Wikipedii
Märbelmühle ż
Steinmühle ż
Kügelstoffmühle ż	gniotownik kulowy	^[3]
Kunstmühle ż	młyn kunsztowny zob. też Kunstmühle w Wikipedii	^[3]
Laufrad n	młyn deptakowy, koło deptakowe zob. też Tretmühle w Wikipedii
Tretmühle ż		^[4]
Tretrad n
Lehmmühle ż	młynek garncarski, młynek do gliny, żarna garncarskie	^[4]
Tonmühle ż	młynek garncarski, młynek do gliny, żarna garncarskie	^[4]
Luccheser	przędzalnia jedwabiu zob. też Seidenzwirnmühle w Wikipedii
Seidenmühle ż		^[4]
Seidenzwirnmühle ż
Luppenmühle ż	młyn dulowy, młyn lupowy, młyn do żelaza, gniotalnia obrotowa, gniotownik obrotowy	^[4]
Luppenquetsche		^[4]
Zängemaschine ż		^[4]
Zängemühle ż		^[4]
Zänghammermaschine ż		^[4]
Mahlmühle ż	młyn mączny zob. też Mahlwerk w Wikipedii	^[4]^[5]
Mahlwerk n	młyn mączny zob. też Mahlwerk w Wikipedii
Malzmühle ż	młyn słodowy zob. też Schrotmühle w Wikipedii	^[4]
Schrotmühle ż	młyn słodowy zob. też Schrotmühle w Wikipedii
Mörser m	moździerz kuchenny, młynek moździerzowy zob. też Mörser w Wikipedii
Mórsermühle ż		^[4]
Ölmühle ż	młyn olejowy zob. też Ölmühle w Wikipedii	^[5]
Ölpresse ż	prasa olejowa zob. też Ölpresse w Wikipedii
Paltrockwindmühle ż	paltrak zob. też Paltrockwindmühle w Wikipedii
Pleißmühle ż	szlifiernia, gładzarnia, młyn szlifierski, toczarnia zob. też Schleifmühle w Wikipedii zob. też Schleifkotten w Wikipedii
Schleifkote ż
Schleifmühle ż		^[4]^[5]
Poldermühle ż	wiatrak polderowy
Regenmühle ż	młyn podeszczowy	^[4]
Schaufelmühle ż	młyn z kołem łopatkowym	^[4]
Scheibenmühle ż	rozdrabniacz, młynek tarczowy	^[4]
Scheermühle ż	postrzygarka	^[4]
Schlägermühle ż	rozdrabniacz, rozbijacz, młyn stępowy	^[4]
Schlagkreuzmühle ż	młyn udarowy łopatkowy	^[4]
Schlammmühle ż	młynek błotny	^[4]
Schwarzmehlmühle ż	młynek do czernidła	^[4]
Senfmühle ż	młynek do mielenia gorczycy	^[4]
Stoffmühle ż	miażdżarka mieląca, młyn papierniczy, rafinator	^[4]
Verfeiner m	miażdżarka mieląca, młyn papierniczy, rafinator	^[4]
Torfmühle ż	młynek do torfu, rozdrabniacz do torfu, wilk torfiarski	^[4]
Trichtermühle ż	młynek lejkowy do farb	^[4]
Trommelmühle ż	młyn bębnowy, beczka mielnicza zob. też Trommelmühle w Wikipedii	^[4]
Holländerwindmühle ż	wiatrak holenderski, wiatrak wieżyczkowy zob. też Holländerwindmühle w Wikipedii zob. też Turmwindmühle w Wikipedii
Turmwindmühle ż		^[4]
Waidmühle ż	młyn do urzeta (do wytwarzania barwnika) zob. też Waidmühle w Wikipedii
Walzenstuhl m	młyn walcowy, mlewnik walcowy zob. też Walzenstuhl w Wikipedii
Walzmühle ż		^[4]
Walzenmühle ż		^[4]
Wassermühle ż	młyn wodny zob. też Wasserrad w Wikipedii	^[4]
Wasserrad n	młyn wodny zob. też Wasserrad w Wikipedii
Weizenmühle ż	młyn pszenny	^[4]
Windmühle ż	wiatrak, młyn wiatrowy, młyn wietrzny zob. też Windmühle w Wikipedii	^[4]

Uwagi[edytuj]

↑ Od połowy XIX w.

Przypisy[edytuj]

↑ Hasło mühle w Słowniku Braci Grimm.
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 ^2,14 ^2,15 ^2,16 ^2,17 ^2,18 ^2,19 ^2,20 ^2,21 ^2,22 RudolfR. Vandré RudolfR., Müller in Pommern. Mühlenmeister, Mühlenbesitzer und ihre Gehilfen in Pommern und angrenzenden Gebieten (Materialien zur Pommerschen Familien- und Ortsgeschichte), Greifswald: Pommerscher Greif, 2004, s. 295–296, ISBN 978-3-9809244-0-5 (niem.).
↑ ^3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 ^3,11 ^3,12 ^3,13 ^3,14 ^3,15 ^3,16 ^3,17 ^3,18 ^3,19 ^3,20 ^3,21 ^3,22 ^3,23 ^3,24 ^3,25 ^3,26 ^3,27 ^3,28 ^3,29 ^3,30 ^3,31 ^3,32 ^3,33 ^3,34 ^3,35 ^3,36 ^3,37 ^3,38 ^3,39 ^3,40 Karol JanK.J. Stadtmüller Karol JanK.J., Technisches Wörterbuch. Deutsch-polnischer Teil, t. Bd. 1, A-K, Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923 .
↑ ^4,00 ^4,01 ^4,02 ^4,03 ^4,04 ^4,05 ^4,06 ^4,07 ^4,08 ^4,09 ^4,10 ^4,11 ^4,12 ^4,13 ^4,14 ^4,15 ^4,16 ^4,17 ^4,18 ^4,19 ^4,20 ^4,21 ^4,22 ^4,23 ^4,24 ^4,25 ^4,26 ^4,27 ^4,28 ^4,29 ^4,30 ^4,31 ^4,32 ^4,33 ^4,34 ^4,35 ^4,36 ^4,37 ^4,38 ^4,39 ^4,40 ^4,41 ^4,42 ^4,43 ^4,44 ^4,45 ^4,46 ^4,47 Karol JanK.J. Stadtmüller Karol JanK.J., Technisches Wörterbuch. Deutsch-polnischer Teil, t. Bd. 2, L-Z, Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923 .
↑ ^5,00 ^5,01 ^5,02 ^5,03 ^5,04 ^5,05 ^5,06 ^5,07 ^5,08 ^5,09 ^5,10 ^5,11 ^5,12 EdwardE. Rymar EdwardE., Dawne młyny, folusze i tartaki w ziemi chojeńskiej i mieszkowickiej, „Rocznik Chojeński”, IV, Chojna: Stowarzyszenie Historyczno-Kulturalne „Terra Incognita”, 2012, s. 59–80, ISSN 2080-9565 .
↑ MaciejM. Prarat MaciejM., DariuszD. Brykała DariuszD., Rekonstrukcja rozmieszczenia młynów łodnych na Drwęcy i pomorskim odcinku Wisły w pierwszej połowie XIX w., „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, nr 40 (2), 2018, DOI: 10.30450/201810, ISSN 1896-1460 (pol.).

[uwaga_1-3] Od połowy XIX w.

[1] Hasło mühle w Słowniku Braci Grimm.

[Vandr-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 ^2,14 ^2,15 ^2,16 ^2,17 ^2,18 ^2,19 ^2,20 ^2,21 ^2,22 RudolfR. Vandré RudolfR., Müller in Pommern. Mühlenmeister, Mühlenbesitzer und ihre Gehilfen in Pommern und angrenzenden Gebieten (Materialien zur Pommerschen Familien- und Ortsgeschichte), Greifswald: Pommerscher Greif, 2004, s. 295–296, ISBN 978-3-9809244-0-5 (niem.).

[Stadt11-4] 3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 ^3,11 ^3,12 ^3,13 ^3,14 ^3,15 ^3,16 ^3,17 ^3,18 ^3,19 ^3,20 ^3,21 ^3,22 ^3,23 ^3,24 ^3,25 ^3,26 ^3,27 ^3,28 ^3,29 ^3,30 ^3,31 ^3,32 ^3,33 ^3,34 ^3,35 ^3,36 ^3,37 ^3,38 ^3,39 ^3,40 Karol JanK.J. Stadtmüller Karol JanK.J., Technisches Wörterbuch. Deutsch-polnischer Teil, t. Bd. 1, A-K, Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923 .

[Stadt12-5] 4,00 ^4,01 ^4,02 ^4,03 ^4,04 ^4,05 ^4,06 ^4,07 ^4,08 ^4,09 ^4,10 ^4,11 ^4,12 ^4,13 ^4,14 ^4,15 ^4,16 ^4,17 ^4,18 ^4,19 ^4,20 ^4,21 ^4,22 ^4,23 ^4,24 ^4,25 ^4,26 ^4,27 ^4,28 ^4,29 ^4,30 ^4,31 ^4,32 ^4,33 ^4,34 ^4,35 ^4,36 ^4,37 ^4,38 ^4,39 ^4,40 ^4,41 ^4,42 ^4,43 ^4,44 ^4,45 ^4,46 ^4,47 Karol JanK.J. Stadtmüller Karol JanK.J., Technisches Wörterbuch. Deutsch-polnischer Teil, t. Bd. 2, L-Z, Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923 .

[Rymar-6] 5,00 ^5,01 ^5,02 ^5,03 ^5,04 ^5,05 ^5,06 ^5,07 ^5,08 ^5,09 ^5,10 ^5,11 ^5,12 EdwardE. Rymar EdwardE., Dawne młyny, folusze i tartaki w ziemi chojeńskiej i mieszkowickiej, „Rocznik Chojeński”, IV, Chojna: Stowarzyszenie Historyczno-Kulturalne „Terra Incognita”, 2012, s. 59–80, ISSN 2080-9565 .

[7] MaciejM. Prarat MaciejM., DariuszD. Brykała DariuszD., Rekonstrukcja rozmieszczenia młynów łodnych na Drwęcy i pomorskim odcinku Wisły w pierwszej połowie XIX w., „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, nr 40 (2), 2018, DOI: 10.30450/201810, ISSN 1896-1460 (pol.).

[1]

[2]

[uwaga 1]

[3]

[4]

[5]

[6]