Aneks:Przysłowia polskie - części ciała
| Polskie przysłowia na:
A Ą B C Ć D E Ę F G H I J K L Ł M N Ń O Ó P R S Ś T U W Y Z Ź Ż ~ wg tematu |
ciało[edytuj]
- bliższa ciału koszula niż sukmana
- bliższa koszula ciała niż kaftan
- bliższa koszula ciała aniżeli suknia
- cierp, ciało, kiedyś grzeszyć chciało
broda[edytuj]
- broda mędrcem nie czyni / broda nikogo mędrcem nie czyni
- siwa broda, lecz myśl młoda
- spiczasty nos i broda – diabeł w nich drzemie i niezgoda
- z tym kot rad mieszka w zgodzie, kto mu się da lizać po brodzie
brzuch[edytuj]
- brzuchowi nie podlegać – wielka wolność
- choremu brzuchowi i pierogi zaszkodzą
- gdy się dobrze brzuch przepości, nie wybiera z chleba ości
- ja i mój brzuch – to jest nas dwóch
- kiedy w brzuchu pusto, w głowie groch z kapustą
- kto brzuch nazbyt tuczy, nie bardzo się uczy
- kto myśli o brzuchu, ten słaby na duchu
- kto w brzuch wierzy, niedaleko ubieży
- najczęściej brzuch tłusty dzierżawi łeb pusty
- obżarty brzuch rozumu bystrego nie czyni
- słuchaj uchem, a nie brzuchem
gardło[edytuj]
gęba[edytuj]
- komu gęba jedzie, temu ręce stoją
- kto mocny w gębie, ten chudy w uszach
- nie otwieraj gęby, bo ci mucha wpadnie
- pieczone gołąbki nie przylecą same do gąbki
- pyszny, wyżej gębę niżeli nos trzyma
- zwiąż język w gębie, bo on zwiąże ciebie
głowa[edytuj]
- adwokat niech ma głowę, a koń niech ma nogi / adwokat niech głowę, a koń niech ma nogi
- bez głowy żyć można, bez pleców się nie da
- chłop je głowa, baba rzyć, co ón powie musi być (sic!)
- co dwie głowy, to nie jedna
- co głowa, to rozum
- co oko widzi, to głowa dorozumie
- co raz wejdzie do głowy – już z niej nie wyleci
- głowa jak u śledzia, nogi jak u niedźwiedzia
- głowa pusta jak kapusta
- głowa wielka, a rozumu mało
- głowa siwieje, dupa szaleje
- głową muru nie przebijesz
- im kto mniej wart, tym wyżej głowę nosi
- indyk myślał o niedzieli, a w sobotę łeb mu ścięli
- jak głowa boli, to dupa rośnie
- jaka głowa – taka mowa
- jeżelim trochę podpił, kara już gotowa, bo za mocno boli i ciąży mi głowa (sic!)
- kiedy w brzuchu pusto, w głowie groch z kapustą
- korona z głowy nie spadnie
- kto nie ma w głowie, ten ma w nogach
- kurwa kurwie łba nie urwie
- lepiej się ukłonić głowie niż ogonowi
- lepiej że na głowie niż w głowie łyso
- łagodnymi słowy do twardej głowy
- łagodnymi słowy wybijesz kłopot z głowy
- mądrej głowie dość dwie słowie
- mądrej głowy włos się nie trzyma
- mąż jest głową rodziny… a kobieta – szyją
- muru głową nie przebije, a morza nikt nie wypije
- na głupiej głowie i włos się nie utrzyma
- na starość głowa siwieje, a dupa szaleje
- najczęściej brzuch tłusty dzierżawi łeb pusty
- nie chowaj głowy w piasek
- nie każda głowa siwa mądra bywa
- nie po to głowa, żeby na niej czapkę nosić
- nie wie głowa, co język bełkocze
- od piwa głowa się kiwa
- od przybytku głowa nie boli
- paluszek i główka to szkolna wymówka
- pewnie nie ma dobrze w głowie, kto gadule sekret powie
- pokornej głowy miecz nie siecze
- po winie rozum w głowie ginie
- poznać po mowie, co kto ma w głowie
- poznać po słowie, co kto ma w głowie
- ryba psuje się od głowy
- śmiałby się człowiek dookoła głowy, żeby nie uszy
- u pięknego konia ma być: głowa jak u panny, pierś jak u wdowy, nóżka jak u dziecięcia
- widać po słowie, co u kogo w głowie
- wyżej głowy nie podskoczysz
- złapał Kozak Tatarzyna, a Tatarzyn za łeb trzyma
język[edytuj]
- Boga na języku, a diabła ma w sercu
- dlatego dwie uszy, jeden język dano, iżby mniej mówiono, a więcej słuchano (sic!)
- jest to cnota nad cnotami trzymać język za zębami
- język lata jak łopata, ręce stoją, pracy się boją
- komu język lata, temu ręce stoją
- koniec języka za przewodnika
- kto jęzorem tęgo miele, zwykle robi niewiele
- kto językiem miele, ten głupi jak cielę
- nie wie głowa, co język bełkocze
- niewart w gębie języka, kto nim brata dotyka
- plecie, co mu ślina na język przyniesie
- trzymaj język za zębami
- wino rozwiązuje języki
- zwiąż język w gębie, bo on zwiąże ciebie
- język jako środek komunikacji: zob. przysłowia o mowie
kark[edytuj]
krew[edytuj]
- jest krew, jest czołówka
- krew jak dobre wino: burzy się za młodu, tężeje na starość
- krew nie woda
- krew nie woda, majtki nie pokrzywy
- krew wypije, a dziurki nie zrobi
- krew z krwi, kość z kości
- krew z piwa nie burzliwa
- młoda krew szybko wre
noga[edytuj]
- bierz nogi za pas, póki na to czas
- gdy wszyscy stoją nogami jednako na ziemi, możesz poznać, który góruje nad nimi
- jak wisieć, to za obie nogi
- jedno, co ma: krzywe nogi jak sra
- kłamstwo ma krótkie nogi
- konia kują, żaba nogę podstawia
- koń ma cztery nogi i też się potknie
- kto nie ma w głowie, ten ma w nogach
- ma bieda nogi, a rozkosz rogi
- nos w sos, zęby w otręby, nogi w pierogi
- ręka rękę myje, noga nogę wspiera
- skleroza nie choroba, tylko nogi bolą
- u pięknego konia ma być: głowa jak u panny, pierś jak u wdowy, nóżka jak u dziecięcia
- wstać z łóżka lewą nogą
- za wysokie progi na czyjeś nogi
kolano[edytuj]
pięta[edytuj]
nos[edytuj]
- gdzie cztery nianie, tam dziecko bez nosa
- im bucik starszy, tym bardziej nosa zadziera
- kłos, co ziarna nie zawiera, dumnie w górę nos zadziera
- kto z panami nos swój mierzy, tego dola bywa smutną: gdy ma krótszy, to naciągną, jeśli dłuższy, to go utną
- nie nos dla tabakiery, ale tabakiera dla nosa / nie nos dla tabakiery, lecz tabakiera dla nosa
- nie wsadzaj nosa do cudzego prosa
- nie wścibiaj nosa, gdzieś nie dał grosza
- nie wychylaj nosa, to ci go nie przytrą
- nie zje mucha człeka, choć na nos siada
- niedźwiedzia gdy przemożesz, za nos wodzić możesz
- nos w sos, zęby w otręby, nogi w pierogi
- od białego wina nos też czerwienieje
- pyszny, wyżej gębę niżeli nos trzyma
- spiczasty nos i broda – diabeł w nich drzemie i niezgoda
ogon[edytuj]
oczy[edytuj]
- biednemu zawsze wiatr w oczy wieje
- choćby chłop o jednym oku, byle się wydać tego roku
- ciemno, choć oko wykol
- co oko widzi, to głowa dorozumie
- co z oczu, to z serca
- czego oczy nie widzą, tego sercu nie żal / czego oko nie widzi, tego sercu nie żal
- do oczu jako miód, poza oczy jako jad
- królowie wielkie oczy i długie ręce mają
- kruk krukowi oka nie wykole
- kto nie patrzy prosto w oczy, może zdradą cię zaskoczyć
- oczy są zwierciadłem duszy
- oko za oko, ząb za ząb
- pańskie oko konia tuczy
- pewniejsze oko jak ucho
- popie oczy, wilcze gardło, co zobaczy, to by zjadło
- prawda w oczy kole
- sprzedającemu wystarczy jedno oko, kupującemu i stu oczu mało
- strach ma wielkie oczy
- tego oko szuka, co sercu miłe
- ucho nie oko ma wybierać żonę
- widziały gały, co brały
- źdźbło w oku bliźniego widzisz, a belki w swoim nie dostrzegasz
palce[edytuj]
- daj komuś palec, a on weźmie całą rękę
- mieć wiedzę w małym paluszku
- nie wkładaj palca między drzwi, to ci go nie przytną
- palec skaleczysz – cała ręka boli
- paluszek i główka to szkolna wymówka
- stawać na palcach po to, co u innych leży na podłodze
- urabiać kogoś jak wosk w palcach
- znać kogoś jak własne pięć palców
piersi[edytuj]
- babie w kolana, chłopu w piersi, szlachcicowi w uszy, żydowi w pięty, nigdy nie bywa zimno
- chłop piersi, a szlachcic ręce ma zawsze gołe
- krzyż na piersiach, a diabła ma na sercu
- u pięknego konia ma być: głowa jak u panny, pierś jak u wdowy, nóżka jak u dziecięcia
plecy[edytuj]
pośladki[edytuj]
- chłop je głowa, baba rzyć, co ón powie musi być (sic!)
- dosyć sarnie ogona po rzyć
- dupa Jasiu
- dupa Jasiu, pierdzi Stasiu
- dupa Maryny
- dupa nie szklanka, nie stłucze się
- głowa siwieje, dupa szaleje
- jak głowa boli, to dupa rośnie
- już mu śmierć do dupy chodzi na wysiady
- kiej by nie ta rzyć, byłaby chycz (sic!)
- kto chce w Strzelnie mądrym być, musi babę liznąć w rzyć
- kto swojej gębie zanadto pozwoli, musi pośladek goły nosić
- na głowie koło, na dupie goło
- na starość głowa siwieje, a dupa szaleje
- spod, dupa, na własnóm rzyć i posroł się ze złości (sic!)
- tak prawi sowka, sobie rzyć łowka (sic!)
- uprzeć się jak rzyć na sranie
- w jesieni rzyć ciężarna, na zimę nie ma w rzyci dymu
- wolność wierzyć by i w rzyć
- wyżej sra, niż dupę ma
- wzięła dupę w garść i poszła
- z jedną dupą na dwa targi
ręka[edytuj]
- chłop piersi, a szlachcic ręce ma zawsze gołe
- cudzymi rękami dobrze gady chwytać
- daj komuś palec, a on weźmie całą rękę
- język lata jak łopata, ręce stoją, roboty się boją
- każdy ma ręce do siebie
- królowie wielkie oczy i długie ręce mają
- kto ku pracy ręce skłoni, nie uniży w gmachach skroni
- kto ma dwie ręce i chęci – z życia, co chce, wykręci
- kto z prace rąk swych żyje, wnet taki utyje
- na to ma kowal kleszcze, żeby sobie rąk nie sparzyć
- niech nie wie lewica, co czyni prawica
- nie kąsa się ręki, która karmi
- palec skaleczysz – cała ręka boli
- pełne kieszenie rąk mają lenie
- ręka rękę myje
- ręka rękę myje, noga nogę wspiera
łokieć[edytuj]
- ból w łokciu a ból po stracie małżonka – mocny, lecz niedługi
- każdy swoim łokciem mierzy
- nie łokciem się człowieka mierzy
- poważna figura, a na łokciu dziura
serce[edytuj]
- Boga na języku, a diabła ma w sercu
- co z oczu, to z serca
- czego oczy nie widzą, tego sercu nie żal / czego oko nie widzi, tego sercu nie żal
- krzyż na piersiach, a diabła ma na sercu
- przez żołądek do serca
- serca kupić nie można
- serce tam patrzy, gdzie oko nie może
- tego oko szuka, co sercu miłe
skóra[edytuj]
- biały z czarną skórą ponad wszystkie konie górą
- jeszcze skóra na baranie, a już rzeźnik pije na nię (sic!)
szyja[edytuj]
twarz[edytuj]
uszy[edytuj]
- babie w kolana, chłopu w piersi, szlachcicowi w uszy, żydowi w pięty, nigdy nie bywa zimno
- dlatego dwie uszy, jeden język dano, iżby mniej mówiono, a więcej słuchano (sic!)
- nie wierz nigdy dziewucho, coć chłop szepce na ucho (sic!)
- pewniejsze oko jak ucho
- ucho nie oko ma wybierać żonę
- słuchaj uchem, a nie brzuchem
- śmiałby się człowiek dookoła głowy, żeby nie uszy
wątroba[edytuj]
włosy[edytuj]
- długie włosy, krótki rozum
- mądrej głowy włos się nie trzyma
- na głupiej głowie i włos się nie utrzyma
zęby[edytuj]
- daj Boże chleb, a ja zęby znajdę
- dał Pan Bóg zęby, da i chleb
- darowanemu koniowi w zęby się nie zagląda / darowanemu koniowi nie zagląda się w zęby
- gdzie chleb, tam się zęby znajdą
- jest to cnota nad cnotami trzymać język za zębami
- kto dał zęby, da i chleb
- nic po chlebie, kiedy brak zębów
- nos w sos, zęby w otręby, nogi w pierogi
- oko za oko, ząb za ząb
- trzymaj język za zębami
żołądek[edytuj]
Zobacz też: Indeks przysłów we wszystkich językach