gwiazda

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

gwiazda (język polski)[edytuj]

gwiazdy (1.1)
gwiazda (1.2)
gwiazda (1.3)
gwiazda (1.6)
gwiazda (1.7)
gwiazda (1.8)
wymowa:
IPA[ˈɡvʲjazda], AS[gvʹi ̯azda], zjawiska fonetyczne: zmięk.i → j  ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) astr. ciało niebieskie będące skupiskiem związanej grawitacyjnie materii, w której zachodzą reakcje syntezy jądrowej; zob. też gwiazda w Wikipedii
(1.2) kult. publ. sławna osobistość w danym środowisku
(1.3) rodzaj odznaczenia; zob. też gwiazda (odznaczenie) w Wikipedii
(1.4) sport. rodzaj ćwiczenia gimnastycznego
(1.5) elektr. rodzaj połączenia w układach trójfazowych; zob. też gwiazda (połączenie) w Wikipedii
(1.6) ezot. karta tarota należąca do Arkanów Wielkich; zob. też gwiazda (tarot) w Wikipedii
(1.7) biol. rodzaj grzyba z rodziny gwiazdoszowatych; zob. też wieloporek gwiaździsty w Wikipedii
(1.8) symbol, znak o promieniście rozchodzących się ramionach
odmiana:
(1.1-8)
przykłady:
(1.1) Naszą gwiazdą jest Słońce.
(1.2) On jest gwiazdą tej drużyny.
(1.3) Prezydent odznaczył gwiazdą żołnierzy uczestniczących w wojnie w Wietnamie.
(1.4) Jurek robi gwiazdę bez najmniejszych problemów.
(1.5) Gwiazda jest oznaczana symbolem Y.
(1.6) Gwiazda przedstawia nagą kobietę klęczącą przy sadzawce z wodą.
składnia:
kolokacje:
(1.1) gwiazda stała / zmienna / neutronowa / podwójnagromada gwiazdgwiazda spadającaświatło gwiazd • niebo usiane gwiazdami • gwiazda ciągu głównego
(1.2) gwiazda filmowa
(1.7) gwiazda wieloporowata
(1.8) gwiazda Dawida • gwiazda pięcioramienna / sześcioramienna
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. gwiazdor m, gwiazdnica ż, gwiazdosz m, gwiaździak m
zdrobn. gwiazdka ż, gwiazdeczka ż
czas. rozgwieździć dk., wygwieżdżać ndk.
przym. gwiezdny, wewnątrzgwiezdny, gwiaździsty, gwiazdowy, gwiazdoszowaty, rozgwieżdżony, gwieździsty, gwiazdkowaty
związki frazeologiczne:
gwiazda zarannagwiazda betlejemskałotr spod ciemnej gwiazdytyp spod ciemnej gwiazdyurodzić się pod złą gwiazdąurodzić się pod szczęśliwą gwiazdą / nieszczęśliwą gwiazdąznać się jak świnia na gwiazdach / znać się jak krowa na gwiazdachjak w Wiliję gwiazdy świecą, kury dobrze jajka niesą
etymologia:
(1.1) prasł. *gvězda, por. scs. ѕвѣзда (dzvězda), czes. hvězda, ros. звезда (zwiezda); spokrewnione z wyrazami bałtyckimi: litew. žvaigždė, łot. zvaigzne; dalsza etymologia niepewna[1]
(1.2-8) od (1.1)
uwagi:
zob. też gwiazda (ujednoznacznienie) w Wikipedii
(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Astronomia
tłumaczenia:
źródła:
  1. Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1.