alkoholizm

alkoholizm (język polski)

wymowa:: IPA: [ˌalkɔˈxɔlʲism̥], AS: [alkoχolʹism̦], zjawiska fonetyczne: zmięk.• wygł.• akc. pob. ^ⓘ

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) med. nałóg alkoholowy, choroba polegająca na odczuwaniu potrzeby picia napojów alkoholowych; zob. też alkoholizm w Wikipedii

(1.2) socjol. zjawisko społeczne, groźne w skutkach, polegające na zwiększaniu się liczby osób uzależnionych od alkoholu i pijących nałogowo^[1]

(1.3) pot. nadmierne, zbyt częste spożywanie alkoholu

odmiana:

(1.1-3)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	alkoholizm	alkoholizmy
dopełniacz	alkoholizmu	alkoholizmów
celownik	alkoholizmowi	alkoholizmom
biernik	alkoholizm	alkoholizmy
narzędnik	alkoholizmem	alkoholizmami
miejscownik	alkoholizmie^[2]	alkoholizmach
wołacz	alkoholizmie^[2]	alkoholizmy

przykłady:: (1.1) Mój kolega już w wieku piętnastu lat wpadł w alkoholizm.

składnia:

kolokacje:: (1.1) wpaść / popaść w alkoholizm • cierpieć na alkoholizm • pokonać alkoholizm • wyjść z alkoholizmu; (1.2) plaga / problem alkoholizmu • walka z alkoholizmem • przeciwdziałanie alkoholizmowi

synonimy:: (1.1) choroba alkoholowa; eufem. choroba filipińska; (1.3) opilstwo, pijaństwo, zaglądanie do kieliszka

antonimy:: (1.1) trzeźwość, abstynencja; (1.3) trzeźwość, abstynencja

hiperonimy:: (1.1) uzależnienie; (1.2) patologia

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:: rzecz. alkohol m, alkoholik m, alkoholiczka ż, alkoza ż, alkoholizowanie n; przym. alkoholowy; przysł. alkoholowo; tem. słow. alko-

związki frazeologiczne:

etymologia:: (1.1) pol. alkohol + -izm, przez analogię do nazw w innych językach

uwagi:: Wzór dla wielu innych wyrazów wskazujących uzależnienie (pracoholizm, wikiholizm), jednak z niepoprawną końcówką fleksyjną (-holizm, nie zaś -izm).; Liczba mnoga w tabeli odmiany została podana za Słownikiem gramatycznym języka polskiego^[3] i Praktycznym słownikiem współczesnej polszczyzny^[4]. Inne słowniki (np.: Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego^[5], Uniwersalny słownik języka polskiego^[6]) odnotowują, że rzeczownik ten nie tworzy liczby mnogiej.

tłumaczenia:

angielski: (1.1) alcoholism
arabski: (1.1) إدمان كحولي m (idmān kuḥūlī), كحولية ż (kuḥūlīya)
azerski: (1.1) alkoqolizm
białoruski: (1.1) алкагалізм m (alkahalizm); (1.2) алкагалізм m (alkahalizm)
bretoński: (1.1) alkoolegezh ż
bułgarski: (1.1) алкохолизъм m (alkoholizǎm); (1.3) алкохолизъм m (alkoholizǎm)
chiński standardowy: (1.1) 酗酒 (xùjiǔ)
chorwacki: (1.1) alkoholizam m
czeski: (1.1) alkoholismus m
duński: (1.1) alkoholisme w
esperanto: (1.1) alkoholismo
estoński: (1.1) alkoholism
fiński: (1.1) alkoholismi
francuski: (1.1) alcoolisme m
galicyjski: (1.1) alcoholismo m
gruziński: (1.1) ალკოჰოლიზმი (alḳoholizmi)
hiszpański: (1.1) alcoholismo m
ido: (1.1) alkoholismo
indonezyjski: (1.1) alkoholisme, kecanduan alkohol; (1.3) ketagihan minuman keras
interlingua: (1.1) alcoholismo
japoński: (1.1) アルコール依存症 (arukōru izon shō)
jidysz: (1.1) אַלקאָהאָליזם m (alkoholizm)
kataloński: (1.1) alcoholisme m
kazachski: (1.1) маскүнемдік (maskünemdik)
koreański: (1.1) 알코올 의존증 (alk’ool ŭijonjŭng)
kornijski: (1.1) alkohologeth ż, lasogeth ż
litewski: (1.1) alkoholizmas m
łaciński: (1.1) alcoholismus
łotewski: (1.1) alkoholisms m
macedoński: (1.1) алкохолизам m (alkoholizam)
niderlandzki: (1.1) alcoholisme n, drankzucht m
niemiecki: (1.1) Alkoholismus m
norweski (bokmål): (1.1) alkoholisme m
nowogrecki: (1.1) αλκοολισμός m (alkoolismós)
papiamento: (1.1) alkoholismo
perski: (1.1) الکلیسم
portugalski: (1.1) alcoolismo m
północnolapoński: (1.1) jugešvuohta
rosyjski: (1.1) алкоголизм m; (1.2) алкоголизм m; (1.3) пьянство n
rumuński: (1.1) alcoolism n
serbski: (1.1) алкохолизам (alkoholizam) m
słowacki: (1.1) alkoholizmus m
słoweński: (1.1) alkoholizem m
szkocki gaelicki: (1.1) tinneas na dighe m
szwedzki: (1.1) alkoholism w; (1.2) alkoholism w
tajski: (1.1) โรคพิษสุราเรื้อรัง (rôok-pít-sù-raa-rʉ́ʉa-rang)
turecki: (1.1) alkolizm
tybetański: (1.1) ཆང་ནད (chang nad)
ukraiński: (1.1) алкоголізм m; (1.2) алкоголізм m
węgierski: (1.1) alkoholizmus
wietnamski: (1.1) chứng nghiện rượu
włoski: (1.1) alcolismo m, alcoolismo m, etilismo m; (1.2) alcolismo m, alcoolismo m

źródła:

↑ Hasło „alkoholizm” w: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
1 2 Należy do grupy rzeczowników, w których końcówkę zapisywaną w Ms. i W. lp jako „‑zmie” wymawia się alternatywnie jako „‑zmie” albo „‑źmie”.
↑ Hasło „alkoholizm” w: Marcin Woliński, Zygmunt Saloni, Robert Wołosz, Włodzimierz Gruszczyński, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego, wyd. IV, Warszawa 2020.
↑ Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, red. Halina Zgółkowa, t. 1, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 1994-2005, ISBN 83-900203-3-5, s. 235.
↑ Hasło „alkoholizm” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
↑ Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.

[alkoholizm-1] Hasło „alkoholizm” w: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.

[izm-2] 1 2 Należy do grupy rzeczowników, w których końcówkę zapisywaną w Ms. i W. lp jako „‑zmie” wymawia się alternatywnie jako „‑zmie” albo „‑źmie”.

[3] Hasło „alkoholizm” w: Marcin Woliński, Zygmunt Saloni, Robert Wołosz, Włodzimierz Gruszczyński, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego, wyd. IV, Warszawa 2020.

[4] Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, red. Halina Zgółkowa, t. 1, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 1994-2005, ISBN 83-900203-3-5, s. 235.

[5] Hasło „alkoholizm” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.

[6] Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]