Przejdź do zawartości

listopad

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
Podobna pisownia Podobna pisownia: listopȧd

listopad (język polski)

[edytuj]
wymowa:
ⓘ, IPA: [lʲiˈstɔpat], AS: [lʹistopat], zjawiska fonetyczne: zmięk.• wygł.
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) jedenasty miesiąc w roku (wg kalendarza gregoriańskiego); zob. też listopad w Wikipedii
(1.2) daw. opadanie liści[1]
(1.3) st.pol. dziesiąty lub jedenasty miesiąc[2]
odmiana:
(1.1)
 
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mianowniklistopadlistopady
dopełniaczlistopadalistopadów
celowniklistopadowilistopadom
bierniklistopadlistopady
narzędniklistopademlistopadami
miejscowniklistopadzielistopadach
wołaczlistopadzielistopady
(1.2)
 
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mianowniklistopadlistopady
dopełniaczlistopadu[1]listopadów
celowniklistopadowilistopadom
bierniklistopadlistopady
narzędniklistopademlistopadami
miejscowniklistopadzielistopadach
wołaczlistopadzielistopady
przykłady:
(1.1) Pierwszego listopada odwiedziliśmy groby naszych bliskich.
składnia:
kolokacje:
(1.1) w listopadzie • drugiego listopada
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
przym. listopadowy
związki frazeologiczne:
zob. też: przysłowia o miesiącach
etymologia:
od opadania na jesieni liści[3]; inne, dawne nazwy jedenastego miesiąca w roku to, za Taszyckim[4]: grudzień, pajęcznik, październik, wrzesień
uwagi:
W polszczyźnie w znaczeniu (1.1) od XV w.[3]
Niepoprawne jest wyrażenie w miesiącu listopadzie; poprawnie: w listopadzie.
Gdy podajemy datę, używamy wyrazu listopad w dopełniaczu, a nie w mianowniku, np. pierwszy listopada, nie pierwszy listopad[5].
zob. też listopad w Wikicytatach
zobacz też: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1 2 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „Listopad” w: Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. II: H-M, Warszawa 1900–1927, s. 750.
  2. ↑ Zenon Klemensiewicz, Historia języka polskiego, PWN, Warszawa 2002, s. 119.
  3. 1 2 Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1, s. 289.
  4. ↑ rozdział XXIII, Nazwy miesięcy w: Najdawniejsze zabytki języka polskiego, oprac. Witold Taszycki, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1976, s. 136-137.
  5. ↑ Jan Miodek, Sienkiewicza 30, mieszkania 5, w: Odpowiednie dać rzeczy słowo. Szkice o współczesnej polszczyźnie, Wrocław 1987.
zapisy w ortografiach alternatywnych:
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) październik
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
zobacz też: siječanj • veljača • ožujak • travanj • svibanj • lipanj • srpanj • kolovoz • rujan • listopad • studeni • prosinac
źródła:

listopad (język czeski)

[edytuj]
wymowa:
podział przy przenoszeniu wyrazu: li•s•to•pad
ⓘ
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

(1.1) listopad
odmiana:
(1.1)
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mianowniklistopadlistopady
dopełniaczlistopadulistopadů
celowniklistopadulistopadům
bierniklistopadlistopady
wołaczlistopadelistopady
miejscowniklistopadulistopadech
narzędniklistopademlistopady
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1) przest. listopád
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. listopád m, listopadka ż
przym. listopadový, listnatý
związki frazeologiczne:
etymologia:
(1.1) pol. listopad
uwagi:
(1.1) zobacz też: leden • únor • březen • duben • květen • červen • červenec • srpen • září • říjen • prosinec
źródła:
zapisy w ortografiach alternatywnych:
wymowa:
ⓘ
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) listopad
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
(1.1) zobacz też: Indeks:Wilamowski - Kalendarz i czas
(1.1) zobacz też: styćyń • lüty • mjeca • kwjećyń • mȧja • ćerwjyc • lipjyc • oügus • september • paźdźjernik • listopad • grüdźjyń
źródła:
Źródło: „https://pl.wiktionary.org/w/index.php?title=listopad&oldid=8546407”