cielę: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →cielę ({{język polski}}): + synonim regional. śląsk. cieszyń. |
m dodanie informacji |
||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
}} |
}} |
||
{{przykłady}} |
{{przykłady}} |
||
: (1.1) ''[[iść|Szedł]] [[chłop]] [[na]] [[jarmark]], [[ciągnąć|ciągnąc]] [[cielę]] [[na]] [[powróz|powrozie]] |
: (1.1) ''[[iść|Szedł]] [[chłop]] [[na]] [[jarmark]], [[ciągnąć|ciągnąc]] [[cielę]] [[na]] [[powróz|powrozie]]''<ref>I. Krasicki: ''[[s:Chłop i cielę (Krasicki, 1830)|Chłop i cielę]]''.</ref>. |
||
{{składnia}} |
{{składnia}} |
||
{{kolokacje}} |
{{kolokacje}} |
||
| Linia 51: | Linia 51: | ||
: {{przym}} [[cielęcy]], [[cielny]] |
: {{przym}} [[cielęcy]], [[cielny]] |
||
{{frazeologia}} |
{{frazeologia}} |
||
: [[Boże cielę]] • [[chodzić jak cielę za krową]] • [[potulny jak cielę]] • [[cielę na niedzielę]] • [[pokorne cielę dwie matki ssie]] • [[zapomniał wół, kiedy cielęciem był]] / [[nie pamiętał wół, jak cielęciem był]] / [[zapomniał wół, jak cielęciem był]] • [[marynowane cielę]] • [[patrzeć jak cielę na malowane wrota]] • [[wzięli diabli krowę, niech wezmą i cielę]] • [[w lutym wody wiele, w lecie głodne i cielę]] / [[w lutym wody wiele – w lecie głodne nawet cielę]] • [[krowa cielę kocha i zadek mu liże]] • [[każda krowa swoje cielę liże]] • [[po tłuste cielę i do domu trafią, a chudego i na targu nie kupią]] • [[głupiego wilka i cielęta liżą]] • [[biada dómowi, kaj ciele rozkazuje wołowi]] {{sic}} • [[kto ma szczęście, temu i wół cielę urodzi]] • [[niemiła księdzu ofiara, idź cielę do obory]] / [[niemiła ofiara, pójdź cielę do domu]] • [[lepsze cielęta niż woły]] • [[jaje dzisiejsze, chleb wczorajszy, cielę sześciniedzielne, a wino łońskie najlepsze]] • [[nim pastuch się skwapi, wilk cielę załapi]] {{sic}} |
: [[Boże cielę]] • [[chodzić jak cielę za krową]] / [[włóczyć się jak cielę za krową]]<ref>Włodzimierz Wysoczański, ''Opozycja homo – animal z perspektywy reguł postępowania (na materiale frazemów wybranych języków)'', „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, ''Język a Kultura'', t. 16, Wrocław 2001, s. 87.</ref> • [[potulny jak cielę]] • [[cielę na niedzielę]] • [[pokorne cielę dwie matki ssie]] • [[zapomniał wół, kiedy cielęciem był]] / [[nie pamiętał wół, jak cielęciem był]] / [[zapomniał wół, jak cielęciem był]] • [[marynowane cielę]] • [[patrzeć jak cielę na malowane wrota]] • [[wzięli diabli krowę, niech wezmą i cielę]] • [[w lutym wody wiele, w lecie głodne i cielę]] / [[w lutym wody wiele – w lecie głodne nawet cielę]] • [[krowa cielę kocha i zadek mu liże]] • [[każda krowa swoje cielę liże]] • [[po tłuste cielę i do domu trafią, a chudego i na targu nie kupią]] • [[głupiego wilka i cielęta liżą]] • [[biada dómowi, kaj ciele rozkazuje wołowi]] {{sic}} • [[kto ma szczęście, temu i wół cielę urodzi]] • [[niemiła księdzu ofiara, idź cielę do obory]] / [[niemiła ofiara, pójdź cielę do domu]] • [[lepsze cielęta niż woły]] • [[jaje dzisiejsze, chleb wczorajszy, cielę sześciniedzielne, a wino łońskie najlepsze]] • [[nim pastuch się skwapi, wilk cielę załapi]] {{sic}} |
||
: zobacz też: [[Aneks:Przysłowia polskie - zwierzęta#cielę|przysłowia o cielęciu]] |
: zobacz też: [[Aneks:Przysłowia polskie - zwierzęta#cielę|przysłowia o cielęciu]] |
||
{{etymologia}} |
{{etymologia}} |
||
Wersja z 16:28, 7 wrz 2018
cielę (język polski)
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj nijaki
- (1.1) zootechn. młode bydła domowego; zob. też cielę w Wikipedii
- (1.2) zool. młody osobnik dużych ssaków roślinożernych, np. żubrów, hipopotamów, wielbłądów
- (1.3) zool. młody osobnik ssaków morskich, np. fok, delfinów
- (1.4) pot. przen. człowiek niezaradny, przesadnie potulny
- odmiana:
- (1.1-4)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik cielę cielęta dopełniacz cielęcia cieląt celownik cielęciu cielętom biernik cielę cielęta narzędnik cielęciem cielętami miejscownik cielęciu cielętach wołacz cielę cielęta
- składnia:
- antonimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. cielęcina ż, cielęcinka ż, cielec m, cielenie n, ocielenie n
- czas. cielić się ndk., ocielić się dk.
- przym. cielęcy, cielny
- związki frazeologiczne:
- Boże cielę • chodzić jak cielę za krową / włóczyć się jak cielę za krową[2] • potulny jak cielę • cielę na niedzielę • pokorne cielę dwie matki ssie • zapomniał wół, kiedy cielęciem był / nie pamiętał wół, jak cielęciem był / zapomniał wół, jak cielęciem był • marynowane cielę • patrzeć jak cielę na malowane wrota • wzięli diabli krowę, niech wezmą i cielę • w lutym wody wiele, w lecie głodne i cielę / w lutym wody wiele – w lecie głodne nawet cielę • krowa cielę kocha i zadek mu liże • każda krowa swoje cielę liże • po tłuste cielę i do domu trafią, a chudego i na targu nie kupią • głupiego wilka i cielęta liżą • biada dómowi, kaj ciele rozkazuje wołowi (sic!) • kto ma szczęście, temu i wół cielę urodzi • niemiła księdzu ofiara, idź cielę do obory / niemiła ofiara, pójdź cielę do domu • lepsze cielęta niż woły • jaje dzisiejsze, chleb wczorajszy, cielę sześciniedzielne, a wino łońskie najlepsze • nim pastuch się skwapi, wilk cielę załapi (sic!)
- zobacz też: przysłowia o cielęciu
- etymologia:
- uwagi:
- (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Ssaki
- zob. też cielę w Wikicytatach
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) calf
- arabski: (1.1) عجل
- białoruski: (1.1) цяля n, цялё n
- duński: (1.1) kalv
- esperanto: (1.1) bovido
- francuski: (1.1) veau m
- hindi: (1.1) बछड़ा
- hiszpański: (1.1) ternero m
- holenderski: (1.1) kalf n
- niemiecki: (1.1) Kalb n
- nowogrecki: (1.1) μοσχάρι n
- pendżabski: (1.1) ਵੱਛਾ m
- szwedzki: (1.1) kalv w
- ukraiński: (1.1) теля n
- wilamowski: (1.1) kołp n, kołb n, kilber m
- źródła:
- ↑ I. Krasicki: Chłop i cielę.
- ↑ Włodzimierz Wysoczański, Opozycja homo – animal z perspektywy reguł postępowania (na materiale frazemów wybranych języków), „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 87.