Przejdź do zawartości

totalitaryzm

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

totalitaryzm (język polski)

[edytuj]
wymowa:
IPA[ˌtɔtalʲiˈtarɨsm̥], AS[totalʹitarysm̦], zjawiska fonetyczne: zmięk.wygł.akc. pob.
?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) polit. system sprawowania władzy państwowej, polegający na dążeniu do pełnej kontroli wszelkich stosunków społecznych i całkowitego podporządkowania jednostki ludzkiej państwu; zob. też totalitaryzm w Wikipedii
odmiana:
(1.1)
przykłady:
(1.1) Na tych terenach ścierały się ze sobą dwa największe totalitaryzmy XX wieku: III Rzesza Niemiecka i komunistyczny Związek Sowiecki[2].
(1.1) Polska była wyspą względnej wolności wśród konsolidujących się totalitaryzmów[3].
składnia:
kolokacje:
(1.1) czerwony / jawny / nowy / pełzający / sowiecki / faszystowski / komunistyczny / marksistowski / nazistowski totalitaryzm
synonimy:
(1.1) totalizm, dżuma XX wieku
antonimy:
(1.1) demokracja
hiperonimy:
(1.1) ustrój
hiponimy:
(1.1) faszyzm, komunizm
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. totalniak mos, totalista mos, totalistka ż, totalitarysta mos, totalitarystka ż
przym. totalitarny, totalitarystyczny, totalistyczny, totalny
przysł. totalitarnie, totalitarystycznie
związki frazeologiczne:
etymologia:
pol. totalitarny; por. ang. totalitarianism, franc. totalitarisme, niem. Totalitarismus[4][5]
uwagi:
zwykle w lp
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1,0 1,1 Należy do grupy rzeczowników, w których końcówkę zapisywaną w Ms. i W. lp jako „-zmie” wymawia się alternatywnie jako „-zmie” albo „-źmie”.
  2. Ewa Kopacz, Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 lipca 2013 r. w sprawie uczczenia 70. rocznicy Zbrodni Wołyńskiej i oddania hołdu Jej ofiarom
  3. Radosław Sikorski, Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2013 r.
  4. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „totalitaryzm” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
  5. publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana płatna rejestracja Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.