kamień węgielny

kamień węgielny (język polski)

wymowa:

^ⓘ, IPA: [ˈkãmʲjɛ̇̃ɲ vɛ̃ŋʲˈɟɛlnɨ], AS: [kãmʹi ̯ė̃ń vẽŋʹǵelny], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.• nazal.• asynch. ę • i → j 

znaczenia:

fraza rzeczownikowa, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) bud. kamień znajdujący się w węgle

(1.2) bud. obecnie pierwsza cegła lub inny element budowlany stawiany jako pierwszy podczas budowy, mający znaczenie symboliczne

(1.3) bibl. przen. kamień fundamentowy jako niewzruszona podstawa wszelkiej konstrukcji, najważniejsza część czegoś

odmiana:

(1.1-3) związek zgody;

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	kamień węgielny	kamienie węgielne
dopełniacz	kamienia węgielnego	kamieni węgielnych
celownik	kamieniowi węgielnemu	kamieniom węgielnym
biernik	kamień węgielny	kamienie węgielne
narzędnik	kamieniem węgielnym	kamieniami węgielnymi
miejscownik	kamieniu węgielnym	kamieniach węgielnych
wołacz	kamieniu węgielny	kamienie węgielne

przykłady:

(1.2) Budowa kościoła rozpoczęła się od poświęcenia kamienia węgielnego przez biskupa.

(1.3) Kamieniem węgielnym przygotowań do igrzysk olimpijskich była ścisła dieta zawodników.

składnia:

kolokacje:

(1.2) kłaść kamień węgielny

synonimy:

(1.1-1.3) kamień węgłowy

(1.3) fundament

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

(1.1-2) w dawnym budownictwie węgieł stanowił najważniejszą część budynku i musiał być bardzo wytrzymały

(1.3) symboliczne pojęcie spotykane w pismach i księgach prorockich Starego Testamentu (np. Ks. Hioba 38,4-7, Ks. Psalmów 118,22, Ks. Izajasza 28,16, Ks. Zachariasza 10,4)

uwagi:

• Zobacz też artykuł nt. etymologii frazeologizmu
• nie mylić z: węgiel kamienny

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) cornerstone, quoin; (1.2) cornerstone, quoin, foundation stone; (1.3) cornerstone, foundation stone
• baskijski: (1.1) harkantoi; (1.2) lehen harri
• białoruski: (1.1) краевугольны камень m; (1.2) краевугольны камень m; (1.3) краевугольны камень m
• czeski: (1.2) základní kámen m
• duński: (1.1) hjørnesten w, grundsten w; (1.2) hjørnesten w, grundsten w; (1.3) hjørnesten w, grundsten w, grundpille w
• francuski: (1.1) pierre angulaire ż; (1.2) pierre angulaire ż; (1.3) pierre angulaire ż
• hiszpański: (1.1) piedra angular ż; (1.2) piedra angular ż, primera piedra ż; (1.3) piedra angular ż
• jidysz: (1.1) ווינקלשטיין m (winklsztejn); (1.2) גרונטשטיין m (gruntsztejn); (1.3) גרונטשטיין m (gruntsztejn)
• łaciński: (1.1) caput anguli; (1.3) caput anguli
• niemiecki: (1.2) Grundstein m; (1.3) Grundstein m
• nowogrecki: (1.1) αγκωνάρι n; (1.2) αγκωνάρι n, θεμέλιος λίθος m; (1.3) αγκωνάρι n, θεμέλιος λίθος m
• staro-cerkiewno-słowiański: (1.2) акрогоніѥиь камєнь m
• włoski: (1.3) pietra angolare

źródła: