Przejdź do zawartości

biskup

Przejrzana
Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
Podobna pisownia Podobna pisownia: bisku̇pbisküp
biskup (1.1)
biskup (1.1)
wymowa:
IPA[ˈbʲiskup], AS[bʹiskup], zjawiska fonetyczne: zmięk. ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(1.1) rel. w kościołach chrześcijańskich duchowny wysokiego szczebla, ze święceniami biskupimi lub ordynowany na urząd biskupi, najczęściej kierujący diecezją; zob. też biskup w Wikipedii
odmiana:
(1.1)
przykłady:
(1.1) Tylko biskup może udzielić bierzmowania.
(1.1) Małżeństwo niedopełnione, zawarte przez ochrzczonych lub między stroną ochrzczoną i stroną nieochrzczoną, może być ze słusznej przyczyny rozwiązane przez Biskupa Rzymskiego, na prośbę obydwu stron lub tylko jednej, choćby druga się nie zgadzała[1].
składnia:
(1.1) biskup + przym. • biskup + D.
kolokacje:
(1.1) arcybiskup • biskup diecezjalny / tytularny / koadiutor / misyjny / pomocniczy / sufragan / konstytucyjny • biskup protestancki / prawosławny / ormiański / koptyjski / katolickibiskup Rzymu • biskup poznański / świdnicki / krakowski / … • biskup Poznania / Świdnicy / Krakowa / … • być / stać się biskupem • sprawować urząd (godność) biskupa • być (zostać) wyświęconym na biskupa • wybrać / mianować / powołać / zwolnić biskupa • konsekracja / ingres biskupa • stolec / tron biskupa • siedziba / rezydencja / dwór / pałac biskupa
synonimy:
(1.1) ordynariusz, apostoł, purpurat; skr. bp
antonimy:
hiperonimy:
(1.1) arcybiskup
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. biskupstwo n, Biskupin m, Biskupiec m, Biskupice nmos, Biskupów m, Biskupie n
zdrobn. biskupek m
forma żeńska biskupka ż
przym. biskupi
skr. bp
związki frazeologiczne:
biskup morskiwojny biskupów
etymologia:
(1.1) st.czes. biskup < swn. biscof < łac. episcopus < śr.gr. ἐπίσκοπος → biskup < gr. ἐπίσκοπος (episkopos) → nadzorca, strażnik[2][3]
uwagi:
Forma mianownika i wołacza liczby mnogiej „biskupowie” jest niepoprawna[4][5].
(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Indeks terminów religijnych
tłumaczenia:
źródła:
  1. Kodeks prawa kanonicznego, Kan. 1142
  2. Słownik zapożyczeń niemieckich w polszczyźnie, red. Marek Łaziński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, ISBN 978-83-01-15588-9, s. 34-35.
  3. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „biskup” w: Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1927.
  4. Hasło „biskup” w: Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Andrzej Markowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004, ISBN 978-83-01-14198-1, s. 75.
  5. Hasło „biskup” w: Jan Grzenia, Słownik poprawnej polszczyzny, Świat Książki, Warszawa 2004, ISBN 83-7391-405-6, s. 40.
biskup (1.1)
zapisy w ortografiach alternatywnych:
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) rel. biskup
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
biskup (1.1)
zapisy w ortografiach alternatywnych:
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) rel. biskup
odmiana:
(1.1) lp biskup, biskupa, biskupu, biskupa, biskupom, biskupu, biskupe; lm biskupi, biskupa, biskupima, biskupe, biskupima, biskupima, biskupi
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. biskupija
przym. biskupski
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
biskup (1.1)
biskup (2.1)
wymowa:
?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski żywotny

(1.1) rel. biskup

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

(2.1) kuper
odmiana:
(1.1)
(2.1)
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. biskupství n
przym. biskupský
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
biskup (1.1)
biskup (1.2)
wymowa:
IPA/bɪs.kʏp/
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) rel. biskup
(1.2) szach. goniec, laufer
odmiana:
(1) lp biskup, ~, ~i, ~s (~inn, ~inn, ~inum lub ~num, ~sins); lm ~ar, ~a, ~um, ~a (~arnir, ~ana, ~unum, ~anna)
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
biskup (1.1)
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski żywotny

(1.1) rel. biskup[1][2]

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

(2.1) pot. ekspr. kuper[3][4]
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(2.1) trtáč, kostrč
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. biskupstvo n
forma żeńska biskupka ż
przym. biskupský
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
  1. Hasło „biskup” w: Slovník súčasného slovenského jazyka A – G [Słownik współczesnego języka słowackiego A – G], gł. red. Klára Buzássyová i Alexandra Jarošová, Veda, vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied, Bratysława 2006, ISBN 978-80-224-0932-4.
  2. Zofia Jurczak-Trojan, Halina Mieczkowska, Elżbieta Orwińska, Maryla Papierz, Słownik słowacko-polski, t. I, A-Ô, TAiWPN Universitas, Kraków 2005, ISBN 83-242-0569-1, s. 36.
  3. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „kostrč” w: Synonymický slovník slovenčiny, red. M. Pisárčiková, Veda, Bratysława 2004 (wyd. III), ISBN 80-224-0801-8.
  4. Hasło „biskup” w: Peter Oravec, Slovník slangu a hovorovej slovenčiny [Słownik slangu i słowacczyzny potocznej], Maxdorf, Praga 2014, ISBN 978-80-7345-326-8.
biskup (1.1)
zapisy w ortografiach alternatywnych:
bisküpbisku̇p
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) rel. biskup[1]
odmiana:
(1.1) lp biskup, lm biskupa
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. arcybiskup m
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
(1.1) zobacz też: Indeks:Wilamowski - Religie
źródła:
  1. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Józef Latosiński, Monografia miasteczka Wilamowic: na podstawie źródeł autentycznych: z ilustracyami i mapką, Drukarnia Literacka pod zarządem L. K. Górskiego, Kraków 1909, s. 283.