עס

עס (jidysz)

transliteracja:

YIVO: es; polska: es

wymowa:

IPA: /ɛs/; IPA: [ɛs]

znaczenia:

zaimek osobowy

(1.1) … trzeciej osoby liczby pojedynczej rodzaju nijakiego ono

(1.2) … nawiązujący do wcześniejszej wypowiedzi to

partykuła

(2.1) … służąca jako podmiot pozorny do tworzenia konstrukcji bezosobowych; nie tłumaczy się na język polski

(2.2) … służąca jako podmiot pozorny do przesunięcia podmiotu rzeczywistego na pozycję po orzeczeniu; nie tłumaczy się na język polski

(2.3) … służąca jako dopełnienie pozorne czasowników przechodnich; nie tłumaczy się na język polski

(2.4) … służąca do tworzenia konstrukcji uwydatniających to

rzeczownik, rodzaj męski

(3.1) litera s / S, es

czasownik, forma fleksyjna

(4.1) zob. עסן

odmiana:

(1.1-2) lp נאָמ עס, פּאָס זײַן, ד אים, אַ עס ‖ lm זיי

(2.1-4) nieodm.

(3.1) lp עס; lm עסן

przykłady:

(1.1) דאָס קינד וויל עסן, וויינט עס.‏ → Dziecko chce jeść, więc (ono) płacze.

(1.2) ווי שטעלט איר זיך עס פֿאָר?‏ → Jak pan to sobie wyobraża?

(2.1) עס איז קאַלט.‏ → Jest zimno.

(2.2) עס זײַנען געקומען צוויי מענטשן.‏ → Przyszło dwoje ludzi.

(2.3) ווייניק ווער עס ווייסט, אַז…‏ → Mało kto wie, że…

(2.4) ער האָט עס צעבראָכן דאָס גלאָז!‏ → To on rozbił szkło!

(2.4) אים האָט מען עס גערופֿן.‏ → To jego wołano.

(2.4) וואָס טוט זיך עס מיט איר?‏ → Co to się z nią dzieje?

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

(1-2) śwn. eȥ, por. niem. es

uwagi:

(1.1-2) zobacz też: איך • דו • ער • זי • עס • מיר • איר • זיי

(1-2) Występuje również w formie ściągniętej ס׳ (s’) oraz w wariancie סע (se). Formy ס׳ i סע używane są wyłącznie przed czasownikiem, przy czym ס׳ stoi zwykle przed samogłoską lub pojedynczą spółgłoską, natomiast סע – przed zbitką spółgłoskową. Po czasowniku stosowana jest zasadniczo tylko forma עס (es), która może też stać przed czasownikiem.

źródła:

•  Дмитрий Владимирович Тищенко, Идиш-русский словарь, Арт Економі, Kijów 2012 (2019), ISBN 978-617-7289-86-8.