Aneks:YIVO
Zobacz też Żydowski Instytut Naukowy w Wikipedii.
Alfabet Jidysz i jego transliteracja[edytuj]
Poniższa tabela prezentuje alfabet jidysz według słownika Uriela Weinreicha English-Yiddish-English Dictionary (Weinreich 1968). Transliteracje są zaczerpnięte z tego samego źródła, gdzie są przedstawione jako "odpowiedniki fonetyczne". Transliteracja YIVO jest międzynarodowym standardem. Transliteracja Harkavy'ego z roku 1898 została załączona tylko dla porównania. Transkrypcja IPA odpowiada przykładom dźwiękowym w zalecanej przez YIVO wymowie, zamieszczonej na stronie http://yivo.org/about/index.php?tid=57&aid=275. Transkrypcja fonetyczna jest transkrypcją zwyczajową, stosowaną w polskojęzycznych publikacjach Żydowskiej Gminy Wyznaniowej w Warszawie i jako taka, choć bardziej zrozumiała dla ludzi posługujących się językiem polskim, nie stanowi żadnego oficjalnego standardu.
| Symbol | Nazwa litery | Polska transkrypcja fonetyczna | Transliteracja YIVO | Transkrypcja IPA | Transliteracja Harkavy'ego | Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|---|
| א | sztumer alef | (brak) | (brak) | (brak) | (brak) | Nie wymawia się jej i nie transkrybuje. Oznacza tylko, że sylaba zaczyna się od wymawianego ו, י, lub złożenia tych liter. |
| אַ | pasech alef | a | a | a | a | |
| אָ | komec alef | o | o | ɔ | o | |
| ב | bejs | b | b | b | b | |
| בֿ | wejs | w | v | v | v | Używana tylko w słowach pochodzenia hebrajskiego. |
| ג | giml | g | g | g | g | |
| ד | dalet | d | d | d | d | |
| דז | dalet zajen | dz | dz | ʣ | (brak) | |
| דזש | dalet zajen szin | dż | dzh | ʤ | (brak) | |
| ה | hej | h | h | h | h | |
| ו | wow | u | u | ʊ | u | |
| וּ | melupm wow | u | u | ʊ | (brak) | Używane tylko w sąsiedztwie ו albo przed י. |
| װ | cwej wown | w | v | v | v | |
| ױ | wow jud | oj | oy | ɔj | oi | |
| ז | zajen | z | z | z | z | |
| זש | zajen szin | ż | zh | ʒ | zh | |
| ח | ches | ch | kh | x | ch | Używana tylko w słowach pochodzenia hebrajskiego. |
| ט | tes | t | t | t | t | |
| טש | tes szin | cz | tsh | ʧ | (brak) | |
| י | jud | j, i | y, i | j, i | y, i | Spółgłoskowe [j] na początku sylaby (z wyjątkiem wystąpienia po א). W innych przypadkach samogłoskowe [i]. |
| יִ | chirek jud | i | i | i | (brak) | Używane jedynie po spółgłoskowym י lub w sąsiedztwie innej samogłoski. |
| ײ | cwej judn | ej | ey | ɛj | ei, ai | |
| ײַ | pasech cwej judn | aj | ay | aj | (brak) | |
| כּ | kof | k | k | k | k | Używana tylko w słowach pochodzenia hebrajskiego. |
| כ | chof | ch | kh | x | ch | |
| ך | lange chof | ch | kh | x | ch | Forma końcowa. Używana tylko na końcu wyrazu. |
| ל | lamed | l | l | l, ʎ | l | |
| מ | mem | m | m | m | m | |
| ם | szlos mem | m | m | m | m | Forma końcowa. Używana tylko na końcu wyrazu. |
| נ | nun | n | n | n | n | |
| ן | lange nun | n, m | n, m | n, ŋ, m | n, m | Forma końcowa. Używana tylko na końcu wyrazu. |
| ס | samech | s | s | s | s | |
| ע | ajen | e | e | ɛ | e | |
| פּ | pej | p | p | p | p | Nie ma odrębnej formy końcowej. |
| פֿ | fej | f | f | f | f | |
| ף | lange fej | f | f | f | f | Forma końcowa. Używana tylko na końcu wyrazu. |
| צ | cadek | c | ts | ʦ | tz | |
| ץ | lange cadek | c | ts | ʦ | tz | Forma końcowa. Używana tylko na końcu wyrazu. |
| ק | kuf | k | k | k | k | |
| ר | rejsz | r | r | ʀ | r | |
| ש | szin | sz | sh | ʃ | sh | |
| שׂ | sin | s | s | s | s | Używana tylko w słowach pochodzenia hebrajskiego. |
| תּ | tof | t | t | t | t | Używana tylko w słowach pochodzenia hebrajskiego. |
| ת | sof | s | s | s | s | Używana tylko w słowach pochodzenia hebrajskiego. |