badać
Wygląd
badać (język polski)
[edytuj]- znaczenia:
czasownik przechodni niedokonany (dk. zbadać)
- (1.1) przeprowadzać obserwację, analizę naukową czegoś (obiektu, pojęcia)
- (1.2) sprawdzać stan zdrowia pacjenta, poddawać pacjenta oględzinom lekarskim
- (1.3) przyglądać się czemuś lub komuś uważnie
- (1.4) prowadząc śledztwo, przesłuchiwać kogoś
- (1.5) daw. torturować w celu wydobycia zeznań[1]
czasownik zwrotny niedokonany badać się (dk. zbadać się)
- (2.1) poznawać się nawzajem
- (2.2) poddawać się badaniu lekarskiemu
- odmiana:
- (1.1-4) [2] koniugacja I
forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik badać czas teraźniejszy badam badasz bada badamy badacie badają czas przeszły m badałem badałeś badał badaliśmy badaliście badali ż badałam badałaś badała badałyśmy badałyście badały n badałom badałoś badało tryb rozkazujący niech badam badaj niech bada badajmy badajcie niech badają pozostałe formy czas przyszły m będę badał,
będę badaćbędziesz badał,
będziesz badaćbędzie badał,
będzie badaćbędziemy badali,
będziemy badaćbędziecie badali,
będziecie badaćbędą badali,
będą badaćż będę badała,
będę badaćbędziesz badała,
będziesz badaćbędzie badała,
będzie badaćbędziemy badały,
będziemy badaćbędziecie badały,
będziecie badaćbędą badały,
będą badaćn będę badało,
będę badaćbędziesz badało,
będziesz badaćbędzie badało,
będzie badaćczas zaprzeszły m badałem był badałeś był badał był badaliśmy byli badaliście byli badali byli ż badałam była badałaś była badała była badałyśmy były badałyście były badały były n badałom było badałoś było badało było forma bezosobowa czasu przeszłego badano tryb przypuszczający m badałbym,
byłbym badałbadałbyś,
byłbyś badałbadałby,
byłby badałbadalibyśmy,
bylibyśmy badalibadalibyście,
bylibyście badalibadaliby,
byliby badaliż badałabym,
byłabym badałabadałabyś,
byłabyś badałabadałaby,
byłaby badałabadałybyśmy,
byłybyśmy badałybadałybyście,
byłybyście badałybadałyby,
byłyby badałyn badałobym,
byłobym badałobadałobyś,
byłobyś badałobadałoby,
byłoby badałoimiesłów przymiotnikowy czynny m badający, niebadający ż badająca, niebadająca badające, niebadające n badające, niebadające imiesłów przymiotnikowy bierny m badany, niebadany badani, niebadani ż badana, niebadana badane, niebadane n badane, niebadane imiesłów przysłówkowy współczesny badając, nie badając rzeczownik odczasownikowy badanie, niebadanie - (2.1-2) koniugacja I
forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik badać się czas teraźniejszy badam się badasz się bada się badamy się badacie się badają się czas przeszły m badałem się badałeś się badał się badaliśmy się badaliście się badali się ż badałam się badałaś się badała się badałyśmy się badałyście się badały się n badałom się badałoś się badało się tryb rozkazujący niech się badam badaj się niech się bada badajmy się badajcie się niech się badają pozostałe formy czas przyszły m będę się badał,
będę się badaćbędziesz się badał,
będziesz się badaćbędzie się badał,
będzie się badaćbędziemy się badali,
będziemy się badaćbędziecie się badali,
będziecie się badaćbędą się badali,
będą się badaćż będę się badała,
będę się badaćbędziesz się badała,
będziesz się badaćbędzie się badała,
będzie się badaćbędziemy się badały,
będziemy się badaćbędziecie się badały,
będziecie się badaćbędą się badały,
będą się badaćn będę się badało,
będę się badaćbędziesz się badało,
będziesz się badaćbędzie się badało,
będzie się badaćczas zaprzeszły m badałem się był badałeś się był badał się był badaliśmy się byli badaliście się byli badali się byli ż badałam się była badałaś się była badała się była badałyśmy się były badałyście się były badały się były n badałom się było badałoś się było badało się było forma bezosobowa czasu przeszłego badano się tryb przypuszczający m badałbym się,
byłbym się badałbadałbyś się,
byłbyś się badałbadałby się,
byłby się badałbadalibyśmy się,
bylibyśmy się badalibadalibyście się,
bylibyście się badalibadaliby się,
byliby się badaliż badałabym się,
byłabym się badałabadałabyś się,
byłabyś się badałabadałaby się,
byłaby się badałabadałybyśmy się,
byłybyśmy się badałybadałybyście się,
byłybyście się badałybadałyby się,
byłyby się badałyn badałobym się,
byłobym się badałobadałobyś się,
byłobyś się badałobadałoby się,
byłoby się badałoimiesłów przymiotnikowy czynny m badający się, niebadający się ż badająca się, niebadająca się badające się, niebadające się n badające się, niebadające się imiesłów przymiotnikowy bierny m badany, niebadany badani, niebadani ż badana, niebadana badane, niebadane n badane, niebadane imiesłów przysłówkowy współczesny badając się, nie badając się rzeczownik odczasownikowy badanie się, niebadanie się
- przykłady:
- (1.2) Co powinien zrobić lekarz, który zauważy, że jego kolega niedokładnie bada pacjenta?
- (1.3) Badał wzrokiem okolicę, szczególnie przyglądając się jej mieszkańcom.
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) badać próbki / znaleziska / eksponaty / zjawiska / sytuację / …
- (1.2) badać chorego
- synonimy:
- (1.1) analizować, studiować
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. badanie n, badacz mos, badaczka ż, badany mos
- przym. badawczy
- przysł. badawczo
- związki frazeologiczne:
- uwagi:
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) study, test; (1.2) examine; (1.3) watch, observe
- arabski: (1.1) بحث, نظر
- białoruski: (1.1) даследаваць
- chiński standardowy: (1.2) 看病 (kànbìng), 检查 (jiǎnchá)
- duński: (1.1) undersøge; (1.2) undersøge; (1.3) undersøge
- esperanto: (1.1) esplori; (1.2) esplori
- francuski: (1.1) analyser, étudier, explorer; (1.2) examiner, ausculter; (1.3) sonder, interroger
- hebrajski: (1.1) בדק (badak)
- hiszpański: (1.1) examinar; (1.2) examinar; (1.3) examinar
- japoński: (1.1) 研究 する; (1.2) 診察 する
- jidysz: (1.1) באַטראַכטן (batrachtn); (1.2) באַטראַכטן (batrachtn); (1.3) באַטראַכטן (batrachtn)
- niemiecki: (1.1) forschen, prüfen; (1.2) untersuchen; (1.3) beobachten
- nowogrecki: (1.1) εξετάζω; (1.2) εξετάζω; (1.3) εξετάζω
- rosyjski: (1.1) исследовать
- szwedzki: (1.1) forska, undersöka; (1.2) undersöka; (1.3) sondera
- ukraiński: (1.1) досліджувати
- wilamowski: (1.2) underzichia
- włoski: (1.1) esaminare, analizzare, studiare; (1.2) esaminare, visitare; (1.3) scrutare
- źródła:
- ↑ Jan Tokarski, Z zagadnień semantyki, „Poradnik Językowy” nr 1/1950, s. 10.
- ↑ Zygmunt Saloni, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Włodzimierz Gruszczyński, Danuta Skowrońska, Słownik gramatyczny języka polskiego na płycie CD, Warszawa 2012, ISBN 978-83-927277-2-9.
- ↑ Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1.
- ↑ Hasło „badać” w: Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1927.