badać

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

badać (język polski)[edytuj]

mężczyzna bada (1.1) próbkę
mężczyzna bada (1.1) owady
lekarz bada (1.2) pacjentkę
technik bada (1.3) paliwo
wymowa:
IPA[ˈbadaʨ̑], AS[badać], ?/i
znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. zbadać)

(1.1) przeprowadzać obserwację, analizę naukową czegoś (obiektu, pojęcia)
(1.2) sprawdzać stan zdrowia pacjenta, poddawać pacjenta oględzinom lekarskim
(1.3) przyglądać się czemuś lub komuś uważnie
(1.4) prowadząc śledztwo, przesłuchiwać kogoś
(1.5) daw. torturować w celu wydobycia zeznań[1]

czasownik zwrotny niedokonany badać się (dk. zbadać się)

(2.1) poznawać się nawzajem
(2.2) poddawać się badaniu lekarskiemu
odmiana:
(1.1-4) [2] koniugacja I
(2.1-2) koniugacja I
przykłady:
(1.2) Co powinien zrobić lekarz, który zauważy, że jego kolega niedokładnie bada pacjenta?
(1.3) Badał wzrokiem okolicę, szczególnie przyglądając się jej mieszkańcom.
składnia:
kolokacje:
(1.1) badać próbki / znaleziska / eksponaty / zjawiska / sytuację / …
(1.2) badać chorego
synonimy:
(1.1) analizować, studiować
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. badanie n, badacz mos, badaczka ż, badany mos
przym. badawczy
przysł. badawczo
związki frazeologiczne:
etymologia:
czasownik wielokrotny od pol. bóść (pierwotne znaczenie: kłuć, nakłuwać)[3][4]
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. Jan Tokarski, Z zagadnień semantyki, „Poradnik Językowy” nr 1/1950, s. 10.
  2. Zygmunt Saloni, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Włodzimierz Gruszczyński, Danuta Skowrońska, Słownik gramatyczny języka polskiego na płycie CD, Warszawa 2012, ISBN 978-83-927277-2-9.
  3. Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1.
  4. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „badać” w: Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1927.