adaptacja

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

adaptacja (język polski)[edytuj]

wymowa:
IPA[ˌadapˈtaʦ̑ʲja], AS[adaptacʹi ̯a], zjawiska fonetyczne: zmięk.akc. pob. ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) przystosowanie do nowego sposobu użytkowania, przeróbka
(1.2) efekt (dzieło, przedmiot, budynek) dokonanej adaptacji (1.1)
(1.3) biol. przystosowanie się organizmu do nowych warunków; zob. też adaptacja (biologia) w Wikipedii
(1.4) dostosowanie się organów do sytuacji
(1.5) psych. przystosowanie się do nowej sytuacji
odmiana:
(1.1-5)
przykłady:
(1.3) Owady występują w tak wielkich liczbach nie tylko przez łatwość adaptacji do najróżniejszych warunków, ale także dzięki swojej fantastycznej płodności[2].
składnia:
(1.1) adaptacja + D. (czegoś) + na + B. (coś)[3]
(1.3-5) adaptacja + D. (czegoś) + do + D. (jakichś funkcji/potrzeb)[3]
kolokacje:
synonimy:
(1.1-2) przeróbka
antonimy:
(1.5) niedostosowanie, nieprzystosowanie, niedopasowanie, odstawanie
hiperonimy:
(1.1,3-5) dostosowanie, przystosowanie[4][uwaga 1]
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. adaptacyjność ż, adaptator m, adaptatorka ż, adaptowanie n, zaadaptowanie n
czas. adaptować ndk., zaadaptować dk.
przym. adaptacyjny, adaptatywny, adaptatorski
związki frazeologiczne:
etymologia:
niem. Adaptation, ang. adaptation, franc. adaptation[5] z łac. adaptatioprzystosowanie[6]
uwagi:
(1.1) niektóre źródła słownikowe uznają strukturę składniową z użyciem przyimka „pod” za błędną, zalecając zamiast niej stosowanie konstrukcji z przyimkiem „na”[3].
  1. Niektóre słowniki przestrzegają przed stosowaniem konstrukcji adaptacja i przystosowanie, adaptacja i dostosowanie, przystosowanie i adaptacja lub też dostosowanie i adaptacja, ze względu na bliskoznaczność obu wyrazów tworzących zestawienie. Należy więc stosować w wypowiedzi tylko jedno z tych słów, czyli: adaptacja / przystosowanie / dostosowanie.
tłumaczenia:
źródła:
  1. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „adaptacja” w: Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego — wersja online.
  2. Władysław Kopaliński, Trzeci kot w worku czyli rozmaitość świata, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1982, s.55
  3. 3,0 3,1 3,2 Hasło „adaptacja” w: Ewa Rudnicka, Marek Zboralski, Praktycznie najlepszy słownik błędów językowych. Słowa, zdania, wyrażenia (tworzenie i stosowanie), Agencja NOMEN, Poznań 2020, ISBN 978-83-959212-0-9, s. 13.
  4. Hasło „adaptacja” w: Ewa Rudnicka, Marek Zboralski, Praktycznie najlepszy słownik błędów językowych. Słowa, zdania, wyrażenia (tworzenie i stosowanie), Agencja NOMEN, Poznań 2020, ISBN 978-83-959212-0-9, s. 14.
  5. publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana płatna rejestracja Hasło „adaptacja” w: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  6. Andrzej Markowski, Radosław Pawelec, Kieszonkowy słownik wyrazów obcych, Langenscheidt, Warszawa 2007, ISBN 9788374763387.