śpiący
śpiący (język polski)
[edytuj]
_(2).jpg)
- wymowa:
- IPA: [ˈɕpʲjɔ̃nt͡sɨ], AS: [śpʹi ̯õncy], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.• asynch. ą • i → j
- znaczenia:
czasownik, forma fleksyjna
przymiotnik
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
- odmiana:
- (1.1)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik śpiący śpiąca śpiące śpiący śpiące dopełniacz śpiącego śpiącej śpiącego śpiących celownik śpiącemu śpiącej śpiącemu śpiącym biernik śpiącego śpiący śpiącą śpiące śpiących śpiące narzędnik śpiącym śpiącą śpiącym śpiącymi miejscownik śpiącym śpiącej śpiącym śpiących wołacz śpiący śpiąca śpiące śpiący śpiące nie stopniuje się - (2.1)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik śpiący śpiąca śpiące śpiący śpiące dopełniacz śpiącego śpiącej śpiącego śpiących celownik śpiącemu śpiącej śpiącemu śpiącym biernik śpiącego śpiący śpiącą śpiące śpiących śpiące narzędnik śpiącym śpiącą śpiącym śpiącymi miejscownik śpiącym śpiącej śpiącym śpiących wołacz śpiący śpiąca śpiące śpiący śpiące stopień wyższy bardziej śpiący przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik bardziej śpiący bardziej śpiąca bardziej śpiące bardziej śpiący bardziej śpiące dopełniacz bardziej śpiącego bardziej śpiącej bardziej śpiącego bardziej śpiących celownik bardziej śpiącemu bardziej śpiącej bardziej śpiącemu bardziej śpiącym biernik bardziej śpiącego bardziej śpiący bardziej śpiącą bardziej śpiące bardziej śpiących bardziej śpiące narzędnik bardziej śpiącym bardziej śpiącą bardziej śpiącym bardziej śpiącymi miejscownik bardziej śpiącym bardziej śpiącej bardziej śpiącym bardziej śpiących wołacz bardziej śpiący bardziej śpiąca bardziej śpiące bardziej śpiący bardziej śpiące stopień najwyższy najbardziej śpiący przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik najbardziej śpiący najbardziej śpiąca najbardziej śpiące najbardziej śpiący najbardziej śpiące dopełniacz najbardziej śpiącego najbardziej śpiącej najbardziej śpiącego najbardziej śpiących celownik najbardziej śpiącemu najbardziej śpiącej najbardziej śpiącemu najbardziej śpiącym biernik najbardziej śpiącego najbardziej śpiący najbardziej śpiącą najbardziej śpiące najbardziej śpiących najbardziej śpiące narzędnik najbardziej śpiącym najbardziej śpiącą najbardziej śpiącym najbardziej śpiącymi miejscownik najbardziej śpiącym najbardziej śpiącej najbardziej śpiącym najbardziej śpiących wołacz najbardziej śpiący najbardziej śpiąca najbardziej śpiące najbardziej śpiący najbardziej śpiące - (3.1)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik śpiący śpiący[2] dopełniacz śpiącego śpiących celownik śpiącemu śpiącym biernik śpiącego śpiących[2] narzędnik śpiącym śpiącymi miejscownik śpiącym śpiących wołacz śpiący śpiący depr. M. i W. lm: (te) śpiące[2]
- przykłady:
- składnia:
- antonimy:
- (1.1) przytomny, czuwający
- (2.1) rozbudzony
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. spanie n, śpiączka ż, śpioch m, śpiochy mos
- czas. spać ndk., sypiać ndk., przysypiać ndk., przysnąć dk., pospać dk., przesypiać ndk., przespać dk., wyspać się dk., wysypiać się ndk., zasypiać ndk., zaspać dk.
- przym. wyspany, zaspany
- przysł. śpiąco
- związki frazeologiczne:
- śpiący rycerz • śpiąca królewna • śpiący policjant • przysłowia: kot śpiący myszy nie chwyta • gdy siedmiu braci śpiących krople dżdżu przynosi, na siedmiotygodniową wilgoć się zanosi • jaka pogoda w siedem braci śpiących, taka przez siedem tygodni następujących • nie trzeba śpiącego lwa budzić • kto pacierz mówi leżący, tego Pan Bóg słucha śpiący
- etymologia:
- uwagi:
- (3.1) Odmiana rzeczownika śpiący jest nietypowa, analogiczne rzeczowniki – chodzony, goniony – mają odmianą męskozwierzęcą, a więc powiemy Tańczono chodzone, gonione (w liczbie mnogiej), ale tańczono śpiących. Być może wynika to z gwarowego charakteru wyrazu.
- tłumaczenia:
- angielski: (2.1) sleepy, drowsy
- arabski: (2.1) ناعس, نعسان, وسن
- esperanto: (1.1) dormanta; (2.1) dormema
- fiński: (2.1) uninen
- francuski: (1.1) endormi; (2.1) somnolent
- galicyjski: (2.1) somnolento, amodorrado
- hiszpański: (1.1) durmiente; (2.1) soñoliento
- interlingua: (2.1) somnolente
- irlandzki: (2.1) codlatach
- islandzki: (2.1) syfjaður
- litewski: (2.1) mieguistas
- łaciński: (2.1) somniosus, veternosus
- niderlandzki: (2.1) slaperig
- niemiecki: (1.1) schlafend; (2.1) schläfrig
- nowogrecki: (2.1) νυσταγμένος, νυσταλέος
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)(2.1)
- portugalski: (2.1) sonolento
- rosyjski: (1.1) спящий; (2.1) сонный
- rumuński: (2.1) somnoros
- sanskryt: (1.1) सुप्त, निद्रालु
- słowacki: (2.1) ospalý, pohostinný
- szwedzki: (2.1) sömnig
- turecki: (2.1) uykulu
- ukraiński: (1.1) спля́чий
- węgierski: (2.1) álmos, álmosító
- włoski: (2.1) assonato
- źródła:
- ↑
Hasło „śpiący” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Słownik gramatyczny języka polskiego na płycie CD, Wiedza Powszechna, Warszawa 1997, ISBN 978-83-214-1375-4.
