Wikisłownik:Zasady tworzenia haseł/Odmiana: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
WS:SK; częściowa aktualizacja |
||
Linia 3: | Linia 3: | ||
Ta strona jest rozwinięciem strony [[Wikisłownik:Zasady tworzenia haseł|Zasady tworzenia haseł]] i zawiera informacje, jak powinien wyglądać opis odmiany hasła. |
Ta strona jest rozwinięciem strony [[Wikisłownik:Zasady tworzenia haseł|Zasady tworzenia haseł]] i zawiera informacje, jak powinien wyglądać opis odmiany hasła. |
||
==Zasady ogólne== |
== Zasady ogólne == |
||
Staramy się nie wypisywać każdego wyrazu odmiany, a jedynie jego część nieodmienną. Część wyrazu, która się nie odmienia, od części odmiennej oddzielamy znakiem <code>|</code>. Później część tę zastępujemy tyldą <code>~</code>. |
Staramy się nie wypisywać każdego wyrazu odmiany, a jedynie jego część nieodmienną. Część wyrazu, która się nie odmienia, od części odmiennej oddzielamy znakiem <code>|</code>. Później część tę zastępujemy tyldą <code>~</code>. |
||
Sposób zapisu odmiany zależy zarówno od języka, jak i od części mowy. |
Sposób zapisu odmiany zależy zarówno od języka, jak i od części mowy. |
||
===rzeczowniki=== |
=== rzeczowniki === |
||
Przy rzeczownikach wypisujemy najpierw formy liczby pojedynczej, a następnie mnogiej. W ramach liczby pojedynczej wypisujemy po kolei formy wszystkich przypadków (nazw przypadków nie zapisujemy), oddzielając je przecinkami. Następnie, po średniku wypisujemy po kolei formy liczby mnogiej. Nie wypisujemy rodzajników (wyjątek: [[#Język niemiecki|rzeczowniki niemieckie]]), przedimków itp. Jeżeli odmiana jest w miarę regularna, wypisujemy tylko pełną formę mianownika liczby pojedynczej. |
Przy rzeczownikach wypisujemy najpierw formy liczby pojedynczej, a następnie mnogiej. W ramach liczby pojedynczej wypisujemy po kolei formy wszystkich przypadków (nazw przypadków nie zapisujemy), oddzielając je przecinkami. Następnie, po średniku wypisujemy po kolei formy liczby mnogiej. Nie wypisujemy rodzajników (wyjątek: [[#Język niemiecki|rzeczowniki niemieckie]]), przedimków itp. Jeżeli odmiana jest w miarę regularna, wypisujemy tylko pełną formę mianownika liczby pojedynczej. |
||
Przykład: |
Przykład: |
||
:{{lp}} odmian|a, ~y, ~ie, ~ę, ~ą, ~ie, ~o; {{lm}} ~y, ~, ~om, ~y, ~ami, ~ach, ~y |
: {{lp}} odmian|a, ~y, ~ie, ~ę, ~ą, ~ie, ~o; {{lm}} ~y, ~, ~om, ~y, ~ami, ~ach, ~y |
||
:<code><nowiki>{{lp}} odmian|a, ~y, ~ie, ~ę, ~ą, ~ie, ~o; {{lm}} ~y, ~, ~om, ~y, ~ami, ~ach, ~y</nowiki></code> |
: <code><nowiki>{{lp}} odmian|a, ~y, ~ie, ~ę, ~ą, ~ie, ~o; {{lm}} ~y, ~, ~om, ~y, ~ami, ~ach, ~y</nowiki></code> |
||
Zwróć uwagę, że nie dodajemy wykrzyknika przy wołaczu. |
Zwróć uwagę, że nie dodajemy wykrzyknika przy wołaczu. |
||
Linia 48: | Linia 48: | ||
</table> |
</table> |
||
====rzeczowniki bez liczby pojedynczej i mnogiej==== |
==== rzeczowniki bez liczby pojedynczej i mnogiej ==== |
||
Istnieją rzeczowniki, które posiadają tylko liczbę pojedynczą ([[w:Singulare tantum|singulare tantum]]) albo tylko liczbę mnogą ([[w:Plurale tantum|plurale tantum]]). Zaznaczamy to w następujący sposób (tu przykład dla języka polskiego, ale oba typy rzeczowników są wspólne dla wielu języków): |
Istnieją rzeczowniki, które posiadają tylko liczbę pojedynczą ([[w:Singulare tantum|singulare tantum]]) albo tylko liczbę mnogą ([[w:Plurale tantum|plurale tantum]]). Zaznaczamy to w następujący sposób (tu przykład dla języka polskiego, ale oba typy rzeczowników są wspólne dla wielu języków): |
||
Linia 62: | Linia 62: | ||
</pre> |
</pre> |
||
'''Uwaga:''' nie każdy rzeczownik, który dotyczy czegoś, co nie może mieć dwóch egzemplarzy, nie ma przez to liczby mnogiej. Na przykład [[Europa]], [[Azja]], [[Afryka]] i wiele innych słów tego typu ma liczbę mnogą, choć taka nie jest często używana, ale wciąż można ją znaleźć w felietonach i książkach. Dlatego "brak liczby mnogiej" można wpisywać tylko wtedy, gdy w wiarygodnym słowniku jest '''wprost napisane''', że słowo nie ma liczby mnogiej. Jeśli w słowniku nie jest podana liczba mnoga, nie musi to oznaczać automatycznie, że słowo liczby mnogiej nie ma, bo wiele słowników pomija "zbyt proste" (regularne) odmiany słów. |
'''Uwaga:''' nie każdy rzeczownik, który dotyczy czegoś, co nie może mieć dwóch egzemplarzy, nie ma przez to liczby mnogiej. Na przykład [[Europa#pl|Europa]], [[Azja]], [[Afryka]] i wiele innych słów tego typu ma liczbę mnogą, choć taka nie jest często używana, ale wciąż można ją znaleźć w felietonach i książkach. Dlatego "brak liczby mnogiej" można wpisywać tylko wtedy, gdy w wiarygodnym słowniku jest '''wprost napisane''', że słowo nie ma liczby mnogiej. Jeśli w słowniku nie jest podana liczba mnoga, nie musi to oznaczać automatycznie, że słowo liczby mnogiej nie ma, bo wiele słowników pomija "zbyt proste" (regularne) odmiany słów. |
||
===przymiotniki=== |
=== przymiotniki === |
||
Odmianę przymiotników zapisujemy przez podanie po kolei form wszystkich istniejących w danym języku rodzajów (o ile odmiana przymiotnika przez rodzaje wymaga zmiany jego formy) oraz - po średniku - formę stopnia wyższego rodzaju męskiego. Jeżeli przymiotnik odmienia się nieregularnie, podajemy również formy innych rodzajów |
Odmianę przymiotników zapisujemy przez podanie po kolei form wszystkich istniejących w danym języku rodzajów (o ile odmiana przymiotnika przez rodzaje wymaga zmiany jego formy) oraz - po średniku - formę stopnia wyższego i najwyższego rodzaju męskiego używając szablonu {{s|stopn}}. Jeżeli przymiotnik odmienia się nieregularnie, podajemy również formy innych rodzajów. W razie potrzeby nie boimy się stosować słówek "bardziej", "najbardziej" i ich obcojęzycznych odpowiedników. Gdy przymiotnik nie stopniuje się, wpisujemy po prostu ''nie stopniuje się'' (najlepiej używając szablonu {{s|niestopn}}). |
||
Przykłady: |
Przykłady: |
||
: (''j. polski'') prawdziwy {{m}}, prawdziwa {{f}}, prawdziwe {{n}}, prawdziwi {{mosob}}, prawdziwe {{nmosob}}; {{stopn|prawdziwszy|najprawdziwszy}} |
|||
: (''j. polski'') prawdziw|y, ~a, ~e, ~i, ~e; ''stopień wyższy'': ~szy |
|||
: (''j. polski'') |
: (''j. polski'') czerwony {{m}}, czerwona {{f}}, czerwone {{n}}, czerwoni {{mosob}}, czerwone {{nmosob}}; {{stopn|czerwieńszy|najczerwieńszy}} |
||
: (''j. polski'') |
: (''j. polski'') kwadratowy {{m}}, kwadratowa {{f}}, kwadratowe {{n}}, kwadratowi {{mosob}}, kwadratowe {{nmosob}}; {{niestopn}} |
||
: (''j. polski'') |
: (''j. polski'') ubogi {{m}}, uboga {{f}}, ubogie {{n}}, ubodzy {{mosob}}, ubogie {{nmosob}}; {{stopn|uboższy|najuboższy}} |
||
: (''j. angielski'') good; |
: (''j. angielski'') good; {{stopn|better|best}} |
||
: (''j. angielski'') cautious; |
: (''j. angielski'') cautious; {{stopn|more cautious|most cautious}} |
||
Zobacz: [[prawdziwy]], [[czerwony]], [[kwadratowy]], [[ubogi]], angielskie: [[good]], [[cautious]] |
Zobacz: [[prawdziwy]], [[czerwony]], [[kwadratowy]], [[ubogi]], angielskie: [[good]], [[cautious]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
W przypadku gdy przysłówek stopniuje się, jak np. [[dobrze]], [[korzystnie]], [[kozacko]] itd., wpisujemy, odpowiednio: |
W przypadku gdy przysłówek stopniuje się, jak np. [[dobrze]], [[korzystnie]], [[kozacko]] itd., wpisujemy, odpowiednio: |
||
: {{stopn|lepiej|najlepiej}} |
: {{stopn|lepiej|najlepiej}} |
||
Linia 88: | Linia 87: | ||
: {{nieodm}} |
: {{nieodm}} |
||
===czasowniki=== |
=== czasowniki === |
||
Zobacz zasady wynikające z konwencji nazewnictwa haseł przyjętych dla czasowników dokonanych, niedokonanych i przechodnich → [[Wikisłownik:Nazewnictwo#czasowniki]] |
Zobacz zasady wynikające z konwencji nazewnictwa haseł przyjętych dla czasowników dokonanych, niedokonanych i przechodnich → [[Wikisłownik:Nazewnictwo#czasowniki]] |
||
Wersja z 00:08, 3 mar 2010
Ta strona jest rozwinięciem strony Zasady tworzenia haseł i zawiera informacje, jak powinien wyglądać opis odmiany hasła.
Zasady ogólne
Staramy się nie wypisywać każdego wyrazu odmiany, a jedynie jego część nieodmienną. Część wyrazu, która się nie odmienia, od części odmiennej oddzielamy znakiem |
. Później część tę zastępujemy tyldą ~
.
Sposób zapisu odmiany zależy zarówno od języka, jak i od części mowy.
rzeczowniki
Przy rzeczownikach wypisujemy najpierw formy liczby pojedynczej, a następnie mnogiej. W ramach liczby pojedynczej wypisujemy po kolei formy wszystkich przypadków (nazw przypadków nie zapisujemy), oddzielając je przecinkami. Następnie, po średniku wypisujemy po kolei formy liczby mnogiej. Nie wypisujemy rodzajników (wyjątek: rzeczowniki niemieckie), przedimków itp. Jeżeli odmiana jest w miarę regularna, wypisujemy tylko pełną formę mianownika liczby pojedynczej.
Przykład:
- lp odmian|a, ~y, ~ie, ~ę, ~ą, ~ie, ~o; lm ~y, ~, ~om, ~y, ~ami, ~ach, ~y
{{lp}} odmian|a, ~y, ~ie, ~ę, ~ą, ~ie, ~o; {{lm}} ~y, ~, ~om, ~y, ~ami, ~ach, ~y
Zwróć uwagę, że nie dodajemy wykrzyknika przy wołaczu.
Przykład odpowiada tabelce:
przypadek | liczba pojedyncza | liczba mnoga |
---|---|---|
mianownik | odmiana | odmiany |
dopełniacz | odmiany | odmian |
celownik | odmianie | odmianom |
biernik | odmianę | odmiany |
narzędnik | odmianą | odmianami |
miejscownik | odmianie | odmianach |
wołacz | odmiano | odmiany |
rzeczowniki bez liczby pojedynczej i mnogiej
Istnieją rzeczowniki, które posiadają tylko liczbę pojedynczą (singulare tantum) albo tylko liczbę mnogą (plurale tantum). Zaznaczamy to w następujący sposób (tu przykład dla języka polskiego, ale oba typy rzeczowników są wspólne dla wielu języków):
''rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy'' ... {{odmiana}} (1.1) {{blp}}; {{lm}} widł|y, ...
''rzeczownik, rodzaj żeński'' ... {{odmiana}} (1.1) {{lp}} odzież, ...; {{blm}}
Uwaga: nie każdy rzeczownik, który dotyczy czegoś, co nie może mieć dwóch egzemplarzy, nie ma przez to liczby mnogiej. Na przykład Europa, Azja, Afryka i wiele innych słów tego typu ma liczbę mnogą, choć taka nie jest często używana, ale wciąż można ją znaleźć w felietonach i książkach. Dlatego "brak liczby mnogiej" można wpisywać tylko wtedy, gdy w wiarygodnym słowniku jest wprost napisane, że słowo nie ma liczby mnogiej. Jeśli w słowniku nie jest podana liczba mnoga, nie musi to oznaczać automatycznie, że słowo liczby mnogiej nie ma, bo wiele słowników pomija "zbyt proste" (regularne) odmiany słów.
przymiotniki
Odmianę przymiotników zapisujemy przez podanie po kolei form wszystkich istniejących w danym języku rodzajów (o ile odmiana przymiotnika przez rodzaje wymaga zmiany jego formy) oraz - po średniku - formę stopnia wyższego i najwyższego rodzaju męskiego używając szablonu {{stopn}}. Jeżeli przymiotnik odmienia się nieregularnie, podajemy również formy innych rodzajów. W razie potrzeby nie boimy się stosować słówek "bardziej", "najbardziej" i ich obcojęzycznych odpowiedników. Gdy przymiotnik nie stopniuje się, wpisujemy po prostu nie stopniuje się (najlepiej używając szablonu {{niestopn}}).
Przykłady:
- (j. polski) prawdziwy m, prawdziwa ż, prawdziwe n, prawdziwi mos, prawdziwe nmos; st. wyższy prawdziwszy; st. najwyższy najprawdziwszy
- (j. polski) czerwony m, czerwona ż, czerwone n, czerwoni mos, czerwone nmos; st. wyższy czerwieńszy; st. najwyższy najczerwieńszy
- (j. polski) kwadratowy m, kwadratowa ż, kwadratowe n, kwadratowi mos, kwadratowe nmos; nie stopniuje się
- (j. polski) ubogi m, uboga ż, ubogie n, ubodzy mos, ubogie nmos; st. wyższy uboższy; st. najwyższy najuboższy
- (j. angielski) good; st. wyższy better; st. najwyższy best
- (j. angielski) cautious; st. wyższy more cautious; st. najwyższy most cautious
Zobacz: prawdziwy, czerwony, kwadratowy, ubogi, angielskie: good, cautious zobacz też: informacje na temat przymiotników w języku polskim
przysłówki
W przypadku gdy przysłówek stopniuje się, jak np. dobrze, korzystnie, kozacko itd., wpisujemy, odpowiednio:
- st. wyższy lepiej; st. najwyższy najlepiej
- st. wyższy korzystniej; st. najwyższy najkorzystniej
- st. wyższy bardziej kozacko; st. najwyższy najbardziej kozacko
gdy nie stopniuje się, jak np. niedawno, wpisujemy
czasowniki
Zobacz zasady wynikające z konwencji nazewnictwa haseł przyjętych dla czasowników dokonanych, niedokonanych i przechodnich → Wikisłownik:Nazewnictwo#czasowniki