aby: Różnice pomiędzy wersjami

etymologia:: W użyciu od XIV w. Od prasł. *aby → byleby, byleby tylko (partykuła ograniczająca, wtórnie jako spójnik warunkowy, celowy i dopełnieniowy), złożenie z prasł. *a + *by (zob. by, por. aż, żeby)^[1]; ogsłow. jako partykuła i spójnik: por. czes. aby, ros. абы (dial.), scs. aby → gdyby^[1]

uwagi:: Wyraz o charakterze książkowym, nie należy używać go w mowie potocznej^[2].; (2.1) dialekty: małopolski, mazowiecki, wielkopolski

tłumaczenia:: zobacz listę tłumaczeń w haśle: żeby

esperanto: por ke
hiszpański: a fin de que
ukraiński: (1.1) щоб; (1.2) аби; (1.3) щоб
wilamowski: dos

źródła:

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Hasło „aby” w: Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1, s. 17.
↑ Andrzej Markowski, Jak dobrze mówić i pisać po polsku, Warszawa 2000.

aby (język czeski)

wymowa:

znaczenia:

spójnik

(1.1) aby, żeby

odmiana:

przykłady:: (1.1)

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

aby (język słowacki)

wymowa:

znaczenia:

spójnik

(1.1) żeby^[1], aby^[1]

odmiana:

przykłady:: (1.1)

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

↑ ^1,0 ^1,1 Zofia Jurczak-Trojan, Halina Mieczkowska, Elżbieta Orwińska, Maryla Papierz, Słownik słowacko-polski, t. I, A-Ô, TAiWPN Universitas, Kraków 2005, ISBN 83-242-0569-1, s. 2.

[Boryś-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Hasło „aby” w: Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1, s. 17.

[2] Andrzej Markowski, Jak dobrze mówić i pisać po polsku, Warszawa 2000.

[Ss-p-3] 1,0 ^1,1 Zofia Jurczak-Trojan, Halina Mieczkowska, Elżbieta Orwińska, Maryla Papierz, Słownik słowacko-polski, t. I, A-Ô, TAiWPN Universitas, Kraków 2005, ISBN 83-242-0569-1, s. 2.

[1]

[2]

[1]

@@ Linia 4: / Linia 4: @@
 {{wymowa}} {{audio|Pl-aby.ogg}}, {{IPA3|ˈabɨ}}, {{AS3|'''a'''by}}
 {{znaczenia}}
-''spójnik międzyzdaniowy wprowadzający zdanie podrzędne:''
+''spójnik międzyzdaniowy''
 : (1.1) ''…wprowadzający zdanie podrzędne:'' celu
 : (1.2) ''…wprowadzający zdanie podrzędne:'' skutku
 : (1.3) ''…wprowadzający zdanie podrzędne:'' dopełnienia
+: (1.4) {{starop}} [[choćby]]
-''spójnik międzyzdaniowy''
-: (2.1) {{starop}} [[choćby]]
 ''partykuła''
-: (3.1) {{dial}} [[jedynie]], [[tylko]], [[zaledwie]]
+: (2.1) {{dial}} [[jedynie]], [[tylko]], [[zaledwie]]<ref name="Boryś">{{Boryś2006|hasło=aby|strony=17}}</ref>
 {{odmiana}}
-: (1) {{nieodm}}
+: (1.1-4, 2.1) {{nieodm}}
 {{przykłady}}
 : (1.1) ''[[wyciągać|Wyciągnąłem]] [[ręka|rękę]], [[aby]] [[się]] [[przywitać]] [[z]] [[przyjaciel]]em.''
@@ Linia 30: / Linia 29: @@
 {{frazeologia}}
 {{etymologia}}
+: W użyciu od XIV w. Od {{etym|prasł|*aby}} → [[byleby]], [[byleby]] [[tylko]] (partykuła ograniczająca, wtórnie jako spójnik warunkowy, celowy i dopełnieniowy), złożenie z {{etym|prasł|*a|*by}} ({{zob|by}}, {{por}} [[aż]], [[żeby]])<ref name="Boryś" />
+: {{ogsłow}} jako partykuła i spójnik: {{por}} {{etymn|czeski|aby}}, {{etymn|ros|абы}} ({{dial}}), {{etymn|scs|aby}} → [[gdyby]]<ref name="Boryś" />
 {{uwagi}}
 : Wyraz o charakterze książkowym, nie należy używać go w mowie potocznej<ref>Andrzej Markowski, ''Jak dobrze mówić i pisać po polsku'', Warszawa 2000.</ref>.
-: (3.1) dialekty: małopolski, mazowiecki, wielkopolski
+: (2.1) dialekty: małopolski, mazowiecki, wielkopolski
 {{tłumaczenia}}
 : {{zobtłum|żeby}}