autumo
autumo (język łaciński)[edytuj]
- wymowa:
- IPA: [ˈau.tu.moː]
- znaczenia:
czasownik
- (1.1) mówić
- (1.2) twierdzić, mniemać, przypuszczać
- odmiana:
- (1.1-2) autumo, autumāre, autumāvī, autumātum (koniugacja I)
- przykłady:
- (1.1) Esse temet autumas dignam nece[1]. → Mówisz, że tyś jest godna śmierci.
- (1.2) Præfecturam autumans adfore propediem[2]. → Przypuszczając, że lada dzień nadejdzie prefektura.
- składnia:
- (1.1-2) autumo + Acc.
- (1.1-2) autumo + Acc. duplex
- (1.1-2) autumo + ACI
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- Słowo po raz pierwszy poświadczone u Plauta (wielokrotnie). Jego etymologia pozostaje niejasna. Być może związana jest z autem. Prawdopodobnie podobną derywację wykazuje nego z nec. Dodatkowo Festus w De verborum significatu 166 poświadcza czasownik *negumo utworzony w analogiczny sposób od nego.
- Inna, mało prawdopodobna, etymologia (Lewis&Short) sugeruje derywację od słowa aio: *ai-tuma- > autuma-.
- A. Vaniček przedstawia jeszcze inną, nieprawdopodobną, etymologię wyprowadzającą autumo z avis: *avi-tuma- ‘przepowiadający na podstawie lotu ptaków’.
- uwagi:
- Czasownik archaiczny i poetycki, nieużywany w okresie złotej łaciny, powrócił do użytku w okresie poklasycznym.
- źródła:
- Ernout A., Meillet P.J.A., Dictionnaire étymologique de la langue latine. Histoire des mots, Paris 2001, s. 61.
- autumo [w:] Georges K.E., Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch, Hannover 1913-1918, s. 751.
- autumo [w:] Graffiot F., Dictionnaire latin français, Paris 1934, s. 197.
- autumo [w:] Lewis Ch.T., Short Ch., A Latin Dictionary, Oxford 1879.
- Plezia M., Słownik łacińsko-polski. Tom I, Warszawa 1998, s. 329.
- Sex. Pompeius Festus, De verborum significatu [w:] Lindsay M.W. (ed.), Sexti Pompei Festi De verborum significatu quae supersunt cum Pauli epitome, Leipzig 1913, s. 163.
- de Vaan M., Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages, Leiden 2008, s. 64.
- Vaniček A., Griechisch-lateinisches etymologisches Wörterbuch. B. I, Leipzig 1877, s. 71.