Aneks:Język łaciński - Koniugacja IV

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

Spis treści aneksu | Język łaciński | hasła w języku łacińskim

Wedle informacji z tej strony do koniugacji IV należą czasowniki, których inf. praes. act. ma zakończenie -īre.

Odmiana czasownika audio, audire, audivi (oboczna audii), auditum:

Tryb oznajmujący – indicativus[edytuj]

  1. Czasy praesens, imperfectum i futurum I tworzy się od tematu praesentis.
  2. Czasy perfectum, plusquamperfectum i futurum II activi tworzy się od tematu perfecti.
  3. Czasy perfectum, plusquamperfectum i futurum II passivi tworzy się poprzez połączenie participium perfecti passivi (ppp, tworzone z tematu supini) i odpowiednio odmienionego czasownika sum, esse, fui (patrz odmiana) – dla perfectum w praesens, dla plusquamperfectum w imperfectum, dla futurum II w futurum I.

Uwaga: W 3. per. pl. ind. praes. act. i pass. dodajemy spójkę -u- (patrz: Aneks:Język łaciński - czasowniki#Koniugacja_IV_(-īre)).

strona czynna
activum
strona bierna
passivum
liczba pojedyncza
singularis
liczba mnoga
pluralis
liczba pojedyncza
singularis
liczba mnoga
pluralis
czas teraźniejszy
praesens
1. per. -o
audio
-mus
audimus
-or
audior
-mur
audimur
2. per. -s
audis
-tis
auditis
-ris
audiris
-mini
audimini
3. per. -t
audit
-nt
audiunt
-tur
auditur
-ntur
audiuntur
czas przeszły niedokonany
imperfectum
1. per. -ebam
audiebam
-ebamus
audiebamus
-ebar
audiebar
-ebamur
audiebamur
2. per. -ebas
audiebas
-ebatis
audiebatis
-ebaris
audiebaris
-ebamini
audiebamini
3. per. -ebat
audiebat
-ebant
audiebant
-ebatur
audiebatur
-ebantur
audiebantur
czas przyszły I
futurum I
1. per. -am
audiam
-emus
audiemus
-ar
audiar
-emur
audiemur
2. per. -es
audies
-etis
audietis
-eris
audieris
-emini
audiemini
3. per. -et
audiet
-ent
audient
-etur
audietur
-entur
audientur
czas przeszły dokonany
perfectum
1. per. -i
audivi
-imus
audivimus
-us, -a, -um sum
auditus, -a, -um sum
-i, -ae, -a sumus
auditi, -ae, -a sumus
2 per. -isti
audivisti
-istis
audivistis
-us, -a, -um es
auditus, -a, -um es
-i, -ae, -a estis
auditi, -ae, -a estis
3. per. -it
audivit
-erunt
audiverunt
-us, -a, -um est
auditus, -a, -um est
-i, -ae, -a sunt
auditi, -ae, -a sunt
czas zaprzeszły
plusquamperfectum
1. per. -eram
audiveram
-eramus
audiveramus
-us, -a, -um eram
auditus, -a, -um eram
-i, -ae, -a eramus
auditi, -ae, -a eramus
2. per. -eras
audiveras
-eratis
audiveratis
-us, -a, -um eras
auditus, -a, -um eras
-i, -ae, -a eratis
auditi, -ae, -a eratis
3. per. -erat
audiverat
-erant
audiverant
-us, -a, -um erat
auditus, -a, -um erat
-i, -ae, -a erant
auditi, -ae, -a erant
czas przyszły II
futurum II
1. per. -ero
audivero
-erimus
audiverimus
-us, -a, -um ero
auditus, -a, -um ero
-i, -ae, -a erimus
auditi, -ae, -a erimus
2. per. -eris
audiveris
-eritis
audiveritis
-us, -a, -um eris
auditus, -a, -um eris
-i, -ae, -a eritis
auditi, -ae, -a eritis
3. per. -erit
audiverit
-erint
audiverint
-us, -a, -um erit
auditus, -a, -um erit
-i, -ae, -a erunt
auditi, -ae, -a erunt

Tryb rozkazujący – imperativus[edytuj]

strona czynna
activum
strona bierna
passivum
liczba pojedyncza
singularis
liczba mnoga
pluralis
liczba pojedyncza
singularis
liczba mnoga
pluralis
czas teraźniejszy
praesens
2. per.
audi
-te
audite
-re
audire
-mini
audimini
czas przyszły
futurum
2. per. -to
audito
-tote
auditote
-tor
auditor
3. per. -to
audito
-unto
audiunto
-tor
auditor
-untor
audiuntor

Tryb łączący (przypuszczający) – coniunctivus[edytuj]

Coniunctivus praesentis tworzymy, dodając przed końcówką cechę -a-, coniunctivus imperfecti przez cechę -re-, coniunctivus perfecti activi przez cechę -eri-, a coniunctivus plusquamperfecti activi przez cechę -isse-. Coniunctivus perfecti i plusquamperfecti passivi tworzymy z dodania do participium perfecti passivi (ppp) odmienionego czasownika sum, esse, fui (być, odmiana) w coniunctiwie praesentis (dla perfectum) i coniunctiwie imperfecti (dla plusquamperfectum).

strona czynna
activum
strona bierna
passivum
liczba pojedyncza
singularis
liczba mnoga
pluralis
liczba pojedyncza
singularis
liczba mnoga
pluralis
czas teraźniejszy
praesens
1. per. -m
audiam
-mus
audiamus
-r
audiar
-mur
audiamur
2. per. -s
audias
-tis
audiatis
-ris
audiaris
-mini
audiamini
3. per. -t
audiat
-nt
audiant
-tur
audiatur
-ntur
audiantur
czas przeszły niedokonany
imperfectum
1. per. -m
audirem
-mus
audiremus
-r
audirer
-mur
audiremur
2. per. -s
audires
-tis
audiretis
-ris
audireris
-mini
audiremini
3. per. -t
audiret
-nt
auderent
-tur
audiretur
-ntur
audirentur
czas przeszły dokonany
perfectum
1. per. -m
audiverim
-mus
audiverimus
-us, -a, -um sim
auditus, -a, -um sim
-i, -ae, -a simus
auditi, -ae, -a simus
2. per. -s
audiveris
-tis
audiveritis
-us, -a, -um sis
auditus, -a, -um sis
-i, -ae, -a sitis
auditi, -ae, -a sitis
3. per. -t
audiverit
-nt
audiverint
-us, -a, -um sit
auditus, -a, -um sit
-i, -ae, -a sint
auditi, -ae, -a sint
czas zaprzeszły
plusquamperfectum
1. per. -m
audivissem
-mus
audivissemus
-us, -a, -um essem
auditus, -a, -um essem
-i, -ae, -a essemus
auditi, -ae, -a essemus
2. per. -s
audivisses
-tis
audivissetis
-us, -a, -um esses
auditus, -a, -um esses
-i, -ae, -a essetis
auditi, -ae, -a essetis
3. per. -t
audivisset
-nt
audivissent
-us, -a, -um esset
auditus, -a, -um esset
-i, -ae, -a essent
auditi, -ae, -a essent

Bezokolicznik – infinitivus[edytuj]

strona czynna
activum
strona bierna
passivum
czas teraźniejszy
praesens
-ire
audire
-ri
audiri
czas przeszły dokonany
perfectum
-isse
audiisse
-us, -a, -um esse (NCI)
auditus, -a, -um esse
-um, -am, -um esse (ACI)
auditum, -am, -um esse
czas przyszły
futurum
-urus, -ura, -urum esse
auditurus, -ura, -urum esse

Imiesłów – participium[edytuj]

Participium perfecti passivi (ppp) i participium futuri activi (pfa) odmieniają się według I i II deklinacji. Participium praesentis activi (ppa) odmienia się według III deklinacji.

strona czynna
activum
strona bierna
passivum
czas teraźniejszy
praesens
-ens, -entis
audiens, audientis
czas przeszły dokonany
perfectum
-us, -a, -um
auditus, -a, -um
czas przyszły
futurum
-urus, -ura, -urum
auditurus, -ura, -urum
patrz gerundivum

Przymiotnik odczasownikowy – gerundivum[edytuj]

Gerundivum tworzymy poprzez dodanie cechy -end- do tematu praesentis III i IV koniugacji oraz końcówek rodzajowych -us, -a, -um.

imiesłów bierny czasu przyszłego
participium futuri passivi (pfp), gerundivum
forma -end-us, -end-a, -end-um
audiendus, -a, -um

Rzeczownik odczasownikowy – gerundium[edytuj]

Gerundium tworzymy poprzez dodanie cechy -end- do tematu praesentis III i IV koniugacji oraz końcówek II deklinacji singularis (z wyjątkiem Voc.). Nom. sg. zastępuje się przez inf. praes. act.

rzeczownik odczasownikowy
gerundium
mianownik
nominativus
-ire
audire
dopełniacz
genetivus
-end-i
audiendi
celownik
dativus
-end-o
audiendo
biernik
accusativus
-ere
audire
-end-um
(ad) audiendum
(narzędnik)
ablativus
-end-o
audiendo