Aneks:Język irlandzki - ortografia
Wygląd
Litery alfabetu irlandzkiego
[edytuj]- A B C D E F G H I L M N O P R S T U
- a b c d e f g h i l m n o p r s t u
Pozostałe litery
[edytuj]- Pozostałe litery alfabetu łacińskiego (j, k, q, v, w, x, y, z) są bardzo rzadko używane. Zdarzają się sporadycznie w najnowszych zapożyczeniach i wyrazach onomatopeicznych oraz w terminologii naukowej.
Nazwy liter alfabetu
[edytuj]- Dziś pod wpływem języka angielskiego nazwy liter (kiedy np. trzeba przeliterować jakieś słowo) alfabetu irlandzkiego brzmią tak jak w języku angielskim z wyjątkiem litery A/a, której nie wymawia się jak ang. a IPA: /eɪ/, lecz irl. IPA: /ɑː/.
Znaki diakrytyczne
[edytuj]- Jedynym znakiem diakrytycznym jest znak akcentu akutowego ( ´ ), po irlandzku nazywany síneadh fada → znak długości lub w skrócie fada. Stosuje się go do oznaczenia samogłoski długiej z natury a nie miejsca akcentu (przycisku) wyrazowego, np.: Á É Í Ó Ú – á é í ó ú.
Litera H
[edytuj]- Podstawową funkcją tej litery we współczesnej ortografii irlandzkiej jest oznaczanie lenicji (patrz: lenicja w Wikipedii) i zapisuje się ją po spółgłosce, która uległa temu procesowi, np.: irl. bean IPA: /bʲan̻ˠ/ → kobieta = ang. (a) woman | irl. an bhean IPA: /ə ˈvʲan̻ˠ/ → kobieta = ang. the woman.
Czcionka gaelicka
[edytuj]- Praktycznie do połowy XX wieku język irlandzki był zapisywany prawie wyłącznie przy pomocy tzw. czcionki gaelickiej (irl.: cló Gaelach lub seanchló → stara czcionka) wywodzącej się ze średniowiecznej półuncjały iroszkockiej (patrz: półuncjała w Wikipedii), której używano w manuskryptach na Wyspach Brytyjskich.
- Do oznaczenia lenicji (patrz: lenicja w Wikipedii) stosowano najczęściej kropkę nad spółgłoską, która lenicji uległa.