Przejdź do zawartości

Aneks:Język kaszubski - Zasady wymowy i akcent

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

Alfabet kaszubski

[edytuj]

Aa Ąą Ãã Bb Cc Dd Ee Éé Ëë Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Łł Mm Nn Ńń Oo Òò Óó Ôô Pp Rr Ss Tt Uu Ùù Ww Yy Zz Żż

Wymowa

[edytuj]
Wielka literaMała literaNazwa opisowaPrzybliżona wymowa polskaWymowa w IPA
A a Aa[a]
Ą ą A z ogonkiemóm/ón (jak nosowe ó, przed spółgłoskami szczelinowymi zachowuje nosowość, przed zwartymi i zwarto-szczelinowymi rozkłada się na samogłoskę ustną i spółgłoskę nosową, np. kąt – kónt, gôdają – gôdajó)[õ], [ũ]
à ãA z tyldąjak francuskie an (jak an w słowie mezalians)[ã]

[ɛ̃] (powiat pucki i północna część wejherowskiego)

B b B (be)b[b]
C c C (ce)c[t͡s]
D d D (de)d[d]
E eEe[ɛ]
É éE z akcentem ostrymdźwięk pomiędzy e oraz y (yj, na końcu wyrazów y)[e] (e wymawia się jako [ɛ])
[ɨj] w niektórych dialektach
[i]/[ɨ] (na obszarze od Pucka do Kartuz)
na końcu wyrazów wymawia się jak [ɨ]
Ë ëE z diereząkrótkie e (tzw. szwa, dźwięk pośredni pomiędzy e oraz a)[ə]
F fF (ef)f[f]
G gG (ge)g[ɡ]
H hH (ha)h[x]
I jIi[i]
J jJ (jot)j[j]
K kK (ka)k[k]
L lL (el)l[l]
Ł łL złamaneł[w]
[l] (dialekt belocki)
M mM (em)m[m]
N nN (en)n[n]
Ń ńN z akcentem ostrymjak w polskim, w niektórych dialektach jak n[ɲ]
[n] (dialekt północny)
O oOo[ɔ]
Ò òO z akcentem ciężkimłe[wɛ]
Ó óO z akcentem ostrympomiędzy o a u[o] (o wymawia się jako [ɔ])

[u] (południowe dialekty)

Ô ôO z akcentem przeciągłymwymowa y przy ułożeniu ust jak do u[ɞ]

[ɛ] (zachodnie dialekty)

[ɔ] (powiat wejherowski)

[o]/[u] (południowe dialekty)

P pP (pe)p[p]
R rR (er)r[r]
S sS (es)s[s]
T tT (te)t[t]
U uUu (często wymowa jest przesunięta w stronę i, podobne do niemieckiego ü)[u]
Ù ùU z akcentem ciężkimłu[wʉ]
W wWU (wu)w[v]
Y yYwymowa jak i, służy do podkreślania twardości poprzedzającej spółgłoski[i]
Z zZ (zet)z[z]
Ż żZ z kropkąź[ʒ]

Spółgłoski dziąsłowe cz, dż, sz, ż są wymawiane zawsze miękko (cź, dź, ś, ź).

Akcent

[edytuj]
  • język kaszubski literacki: akcent kolumnowy (przypadający we wszystkich formach fleksyjnych na tę samą sylabę)
  • dialekt północny: swobodny akcent (może padać na różne zgłoski w formach fleksyjnych wyrazu)
  • dialekty południowe: akcent pada na pierwszą sylabę

Przypisy

[edytuj]