Aneks:Język kaszubski - Zasady wymowy i akcent

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Alfabet kaszubski[edytuj]

Aa Ąą Ãã Bb Cc Dd Ee Éé Ëë Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Łł Mm Nn Ńń Oo Òò Óó Ôô Pp Rr Ss Tt Uu Ùù Ww Yy Zz Żż

Wymowa[edytuj]

Wielka litera Mała litera Nazwa opisowa Przybliżona wymowa polska Wymowa w IPA
A a A a IPA: /[a]/
Ą ą A z ogonkiem óm/ón (jak nosowe ó, przed spółgłoskami szczelinowymi zachowuje nosowość, przed zwartymi i zwarto-szczelinowymi rozkłada się na samogłoskę ustną i spółgłoskę nosową, np. kąt – kónt, gôdają – gôdajó) IPA: /[õ]/, IPA: /[ũ]/
à ã A z tyldą jak francuskie an (jak an w słowie mezalians) IPA: /[ã]/

IPA: /[ɛ̃]/ (powiat pucki i północna część wejherowskiego)

B b B (be) b IPA: /[b]/
C c C (ce) c IPA: /[ʦ̑]/
D d D (de) d IPA: /[d]/
E e E e IPA: /[ɛ]/
É é E z akcentem ostrym dźwięk pomiędzy e oraz y (yj, na końcu wyrazów y) IPA: /[e]/ (e wymawia się jako IPA: /[ɛ]/)
IPA: /[ɨj]/ w niektórych dialektach
IPA: /[i]/[ɨ]/ (na obszarze od Pucka do Kartuz)
na końcu wyrazów wymawia się jak IPA: /[ɨ]/
Ë ë E z dierezą krótkie e (tzw. szwa, dźwięk pośredni pomiędzy e oraz a) IPA: /[ə]/
F f F (ef) f IPA: /[f]/
G g G (ge) g IPA: /[ɡ]/
H h H (ha) h IPA: /[x]/
I j I i IPA: /[i]/
J j J (jot) j IPA: /[j]/
K k K (ka) k IPA: /[k]/
L l L (el) l IPA: /[l]/
Ł ł L złamane ł IPA: /[w]/
IPA: /[l]/ (dialekt belocki)
M m M (em) m IPA: /[m]/
N n N (en) n IPA: /[n]/
Ń ń N z akcentem ostrym jak w polskim, w niektórych dialektach jak n IPA: /[ɲ]/
IPA: /[n]/ (dialekt północny)
O o O o IPA: /[ɔ]/
Ò ò O z akcentem ciężkim łe IPA: /[wɛ]/
Ó ó O z akcentem ostrym pomiędzy o a u IPA: /[o]/ (o wymawia się jako IPA: /[ɔ]/)

IPA: /[u]/ (południowe dialekty)

Ô ô O z akcentem przeciągłym wymowa y przy ułożeniu ust jak do u IPA: /[ɞ]/

IPA: /[ɛ]/ (zachodnie dialekty)

IPA: /[ɔ]/ (powiat wejherowski)

IPA: /[o]/[u]/ (południowe dialekty)

P p P (pe) p IPA: /[p]/
R r R (er) r IPA: /[r]/
S s S (es) s IPA: /[s]/
T t T (te) t IPA: /[t]/
U u U u (często wymowa jest przesunięta w stronę i, podobne do niemieckiego ü) IPA: /[u]/
Ù ù U z akcentem ciężkim łu IPA: /[wʉ]/
W w [WU]] (wu) w IPA: /[v]/
Y y Y wymowa jak i, służy do podkreślania twardości poprzedzającej spółgłoski IPA: /[i]/
Z z Z (zet) z IPA: /[z]/
Ż ż Z z kropką ź IPA: /[ʒ]/

Spółgłoski dziąsłowe cz, dż, sz, ż są wymawiane zawsze miękko (cź, dź, ś, ź).

Akcent[edytuj]

  • język kaszubski literacki: akcent kolumnowy (przypadający we wszystkich formach fleksyjnych na tę samą sylabę)
  • dialekt północny: swobodny akcent (może padać na różne zgłoski w formach fleksyjnych wyrazu)
  • dialekty południowe: akcent pada na pierwszą sylabę

Przypisy[edytuj]

Źródło: „https://pl.wiktionary.org/w/index.php?title=Aneks:Język_kaszubski_-_Zasady_wymowy_i_akcent&oldid=6050431”